Pierwszy dzwonek - zakupy
Podręczniki, zeszyty, kredki, odzież a ostatnio także tablety i laptopy – lista szkolnych zakupów niejednego przyprawić może o zawrót głowy. UOKiK przygotował dla uczniów i rodziców zestaw porad konsumenckich
Ponad 5 mln* uczniów rozpoczęło kolejny rok szkolny. Dla ich rodziców nierzadko to okres w którym wzrasta ryzyko zakupu niewłaściwego towaru – nie tylko wtedy warto pamiętać o prawach konsumentów.
Zobacz również: Nowy rok szkolny 2012/2013 - poradnik dla rodziców
Najmłodsi konsumenci
Zgodnie z prawem dzieci do 13. roku życia nie mają zdolności do czynności prawnych, czyli w ogóle nie powinny zawierać umów. Jeżeli jednak umowa dotyczy drobnych, bieżących spraw życia codziennego, czyli np. zakupu lizaka, bułki czy zeszytu - to jest ona ważna – pod warunkiem, że w wyniku tej transakcji dziecko nie zostało pokrzywdzone. Osoby pomiędzy 13. a 18. rokiem życia mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Dlatego mogą zawierać umowy w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego, czyli kupować czasopisma, przybory szkolne, książki itp. Ograniczenia pojawiają się, gdy nastolatek zamierza nabyć rzecz o wartości powyżej 10 euro np. odtwarzacz MP3, rower czy komputer. Wówczas potrzebna jest zgoda rodziców lub opiekunów, bądź potwierdzenie przez nich umowy.
Polecamy serwis: Dziecko i prawo
Zakupy w sklepie
Pamiętajmy, że zwrot towaru pełnowartościowego zależy od dobrej woli sprzedawcy. Zatem przedsiębiorca sam ustala termin oraz inne zasady dotyczące oddania lub wymiany np. nieodpowiedniego podręcznika. Jeżeli jednak produkt ma wady (np. w podręczniku brakuje kilku stron), mamy prawo do reklamacji. Składamy ją na piśmie u sprzedawcy dołączając dowód zakupu (np. paragon). Konsument może żądać naprawy towaru, wymiany na nowy, a gdy to okaże się niemożliwe - obniżenia ceny lub nawet odstąpienia od umowy.
Obniżki, promocje, antykwariat
Towary kupione podczas promocji i obniżek również podlegają reklamacji. Przykładowo: jeżeli cena kurtki przeciwdeszczowej jest obniżona ze względu na zepsuty suwak, a w trakcie użytkowania wyszła na jaw inna usterka jest to podstawa do założenia reklamacji z tytułu niezgodności towaru z umową. Reklamacji podlegają także towary używane np. podręczniki czy inne pomoce naukowe nabyte w komisie lub antykwariacie. Zasady składania reklamacji są takie same jak w przypadku towaru nowego. Jednak gdy kupiliśmy używany produkt, sprzedawca może skrócić termin odpowiedzialności z tytułu niezgodności towaru z umową do roku (ze standardowych dwóch lat).
Odpowiedzialność rodzica
Nieprzemyślane zakupy dokonane przez najmłodszych, którzy nie dysponują tak szerokimi prawami jak dorośli mogą narażać opiekunów lub rodziców na konsekwencje finansowe. Dzieje się tak, gdy przedsiębiorca poniesie szkodę - wówczas może domagać się odszkodowania przed sądem.
Wirtualne zakupy
W przypadku zawarcia umowy na odległość, co w praktyce najczęściej sprowadza się do zakupów w sklepie internetowym, konsumentowi przysługuje prawo odstąpienia od umowy w ciągu 10 dni. Jednak prawo to nie dotyczy transakcji zawartych pomiędzy dwoma konsumentami (np. zakup podręcznika przez ucznia od innego ucznia) albo w trybie licytacji. W takim przypadku nie możemy skorzystać także z prawa do reklamacji z tytułu niezgodności towaru z umową.
Polecamy serwis: Prawa konsumenta w sieci
Gdzie po pomoc?
Zgodnie z obowiązującym prawem, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów podejmuje działania w przypadku naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Natomiast, w przypadku problemów indywidualnych możemy liczyć na pomoc miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów. W kraju działa 371 miejskich i powiatowych rzeczników konsumentów, którzy udzielają bezpłatnych porad i informacji na temat przysługujących nam praw. Ponadto prowadzą mediacje, analizują treści umów i kart gwarancyjnych, pomagają sporządzić reklamacje. Do ich zadań należy także przygotowanie pozwów i innych pism procesowych dla konsumentów lub występowanie do sądu z powództwem.
Urząd przypomina, że oprócz miejskich i powiatowych rzeczników konsumentów, bezpłatne porady udzielane są również pod numerem infolinii 0 800 007 707. Z bezpłatnej pomocy ekspertów można skorzystać także wysyłając pytania na adres porady@dlakonsumentow.pl, który obsługuje Stowarzyszenie Konsumentów Polskich oraz w oddziałach Federacji Konsumentów. Ważne informacje na temat praw najmłodszych konsumentów dostępne są także na specjalnej stronie stworzonej przez UOKiK dla najmłodszych konsumentów – www.konsumenckieabc.pl. Zachęcamy do jej odwiedzania dzieci, ich rodziców, wychowawców oraz nauczycieli.
Polecamy serwis: Prawa konsumenta