Czy można zakładać, że ojciec uczestniczy w wychowaniu dziecka i jednocześnie matka jest osobą samotnie je wychowującą? Zdaniem organów podatkowych, nie.
- Kto może skorzystać z ulgi na dziecko?
- Kto może rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko?
- Czy można pogodzić korzystanie z ulgi na dziecko z rozliczaniem się jako osoba samotnie je wychowująca?
Kto może skorzystać z ulgi na dziecko?
Preferencje podatkowe związane z wychowywaniem dzieci to te, z których podatnicy korzystają najczęściej. Jednak w sytuacji, gdy korzystają z nich rozwiedzeni rodzice dzieci, bywają kłopotliwe w zastosowaniu. Przez długi czas wątpliwości dotyczyły tego, czy samo posiadanie władzy rodzicielskiej i płacenie alimentów jest wystarczające do tego, aby uznać, że rodzic wychowuje dziecko. Obecnie, na podstawie orzecznictwa sądowego i interpretacji podatkowych nie ma już wątpliwości co do tego, że samo posiadanie władzy rodzicielskiej jest niewystarczające do zastosowania tej preferencji. Aby podatnik mógł nabyć prawo do ulgi, konieczne jest zarówno jej posiadanie nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie, czyli wykonywanie wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko wychowywane jest w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, w szczególności sprawowanie faktycznej pieczy nad dzieckiem i jego wychowywanie, troszczenie się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, a więc zapewnienie/zabezpieczenie wszystkich potrzeb dziecka od bytowych po edukacyjne, rozwojowe, zdrowotne i emocjonalne (interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 12.1.2024 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.999.2023.2.AC). Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny. Jednaka jaka istnieje zależność pomiędzy „podzieleniem” się przez rodziców ulgą na dziecko, a skorzystaniem przez jedno z nich z możliwości rozliczenia podatku jako osoba samotnie wychowująca dziecko?
Kto może rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko?
Z wnioskiem o rozliczenie w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci mogą wystąpić, rodzice lub opiekunowie prawni dzieci, którzy są:
- panną albo kawalerem,
- wdową albo wdowcem,
- rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której sąd orzekł separację w rozumieniu odrębnych przepisów,
- osobą w związku małżeńskim, a Twój małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
Jak widać, z przepisów nie wynikają wprost dodatkowe ograniczania dotyczące możliwości skorzystania z tej formy rozliczenia podatkowego. Jednak również w tym wypadku z orzecznictwa i interpretacji indywidualnych wynika, że korzystać z niej mogą osoby, które samotnie troszczą się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.
Czy można pogodzić korzystanie z ulgi na dziecko z rozliczaniem się jako osoba samotnie je wychowująca?
Prowadzi to do wniosku, że z punku widzenia organów podatkowych niemożliwa jest sytuacja, w której z jednej strony rodzice podzielą się między sobą ulgą na dziecko, a więc przyznają tym samym, że wspólnie wykonują wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko wychowywane jest w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a jednocześnie jedno z nich rozliczy się jako osoba samotnie wychowująca dziecko, czyli samotnie troszczą się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby. Z dużym prawdopodobieństwem więc organy podatkowe zechcą skontrolować rozliczenia rodziców, którzy w taki sposób ułożą wzajemne stosunki.
art. 6 ust. 4c i 4d, art. 27f ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.)