Pomimo wzrostu wysokości emerytur i przyznawania trzynastych i czternastych świadczeń, sytuacja finansowa pobierających je osób wciąż jest w większości przypadków trudna. Emeryci chętnie korzystają więc ze wszystkich świadczeń, które mogą poprawić ich sytuację. Jednak aby uzyskać prawo do części z nich, trzeba spełniać szereg warunków.
Komu przysługuje świadczenie ratownicze?
Świadczenie ratownicze przysługuje z tytułu wysługi lat w ochotniczej straży pożarnej strażakowi ratownikowi OSP, który:
1) czynnie uczestniczył w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych:
a) w przypadku mężczyzn – przez co najmniej 25 lat,
b) w przypadku kobiet – przez co najmniej 20 lat oraz
2) osiągnął:
a) w przypadku mężczyzn – 65 rok życia,
b) w przypadku kobiet – 60 rok życia.
Warto zwrócić uwagę na to, że przez czynne uczestnictwo ustawodawca rozumie w tym wypadku bezpośredni udział co najmniej raz w roku w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych. Nie jest to więc wymóg stałego, codziennego uczestnictwa w tych akcjach i działaniach. Co więcej, nie jest wymagane zachowanie ciągłości wysługi lat. Potwierdzeniem spełnienia warunku są w tym wypadku, w odniesieniu do okresu od 1 stycznia 2022 r., zapisy dokonywane w ewidencji prowadzonej przez właściwego komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej. Ewidencja ta obejmuje datę, numer i miejsce podjętych działań ratowniczych lub akcji ratowniczych oraz imienny wykaz ich uczestników, a dane te są przechowywane przez co najmniej 50 lat (art. 16 ust. 4b ustawy z 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych; j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 194 ze zm.). Sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana w odniesieniu do wcześniejszych okresów. W tych wypadkach potwierdzeniem bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych jest:
1) od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2021 r. – dokumentacja prowadzona przez Państwową Straż Pożarną lub pisemne oświadczenie 3 świadków (spełniających określone warunki);
2) do 31 grudnia 2011 r. – pisemne oświadczenie 3 świadków (spełniających określone warunki).
Świadkiem nie może być:
1) małżonek, rodzeństwo, wstępny, zstępny lub powinowaty do drugiego stopnia wnioskodawcy;
2) osoba związana z wnioskodawcą tytułem przysposobienia, opieki lub kurateli;
3) osoba pozostająca wobec wnioskodawcy w stosunku podrzędności służbowej;
4) osoba skazana prawomocnym wyrokiem sądu za popełnione umyślnie przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe.
Zgodnie z postanowieniem ustawodawcy, co najmniej jednym ze świadków jest osoba, która pełniła funkcje publiczne lub była zatrudniona w urzędzie obsługującym organ administracji samorządowej w okresie, który ma potwierdzić bezpośredni udział wnioskodawcy w działaniach ratowniczych, przy czym to pełnienie funkcji publicznej lub zatrudnienie nie jest wymagane dla całego okresu, który ma potwierdzić.
Jak otrzymać świadczenie ratownicze?
Aby otrzymać świadczenie ratownicze, trzeba złożyć wniosek o jego przyznanie. Może złożyć go nie tylko sam zainteresowany, ale także jego przedstawiciel ustawowy, pełnomocnik albo opiekun prawny. Organem przyznającym jest w tym wypadku komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej właściwy dla siedziby ochotniczej straży pożarnej wnioskującego strażaka ratownika OSP, a świadczenie jest przyznawane w formie decyzji. Świadczenie jest wypłacane miesięcznie, do 15 dnia każdego miesiąca kalendarzowego, począwszy od miesiąca, w którym je przyznano. Prawo do niego ustaje wraz ze śmiercią osoby uprawnionej.
Kwota świadczenia ratowniczego została określona w art. 16 ust. 1 ustawy o OSP jako 200 zł, jednak podlega ona z urzędu corocznej waloryzacji od dnia 1 marca, która nie wymaga wydania decyzji. Po waloryzacji przeprowadzonej w 2023 r. świadczenie wynosiło 230 zł, a w marcu 2024 r. wzrosło po raz kolejny - tym razem do 258,00 zł.
art. 16–23, art. 50 ustawy z 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 194 ze zm.)