Problem warunków kontraktowych FIDIC w praktyce w procesie budowlanym

Łukasz Żabik
rozwiń więcej
Warunki kontraktowe FIDIC. / Fot. Fotolia
Warunki kontraktowe FIDIC są powszechnie wykorzystywane przy zawieraniu wszelkiego rodzaju kontraktów budowlanych oraz umów obejmujących specjalistyczne usługi budowlane.

Ideą stosowania warunków kontraktowych FIDIC jest ułatwienie realizacji inwestycji budowlanej dla wszystkich jej uczestników. Obecnie, tryb stosowania warunków kontraktowych FIDIC jest powszechnie stosowany i usankcjonowany nie tylko w Europie, ale na całym świecie. Warunki FIDIC stanowią wzór międzynarodowych warunków kontraktowych funkcjonujących w procesie budowlanym. Tajemnicą skuteczności jest doświadczenie wynikające z wieloletniego stosowania, a także ciągłe udoskonalanie treści trwające już kilkadziesiąt lat. Warunki kontraktowe FIDIC sprawdziły się na gruncie tak egzotycznym jak Azja, Azja Południowo – Wschodnia, Afryka czy też kraje Arabskie.

Wzory kontraktowe FIDIC regulują w szczegółowy sposób wzajemne zobowiązania pomiędzy stronami umowy, określając prawa i obowiązki stron kontraktu. Dodatkowo, poza określeniem praw i obowiązków, zawierają także szczegółowe procedury postępowania oraz procedury działania przewidziane na różnych etapach realizacji kontraktu. Dokładnie określają proces zawarcia umowy, realizację inwestycji, prowadzenie robót oraz formę płatności za wykonane prace.

Zobacz: Wzory umów budowlanych

Polski proces budowlany

Warunki kontraktowe FIDIC znajdują także zastosowanie w realiach polskiego procesu budowlanego. Nie mniej jednak, w tej kwestii można mieć kilka znaczących zastrzeżeń. Pierwsza faza stosowania przypadająca na lata 90, w rzeczywistości zastanej po zmianach ustrojowych i gospodarczych, była okresem stosowania warunków FIDIC w niezmienionym kształcie, najbardziej zbliżonym do zapisów ogólnych. Natomiast później, w miarę wprowadzania zmian w kodeksie cywilnym oraz pozostałym ustawodawstwie, praktyka stosowania uległa znaczącej zmianie. Coraz częściej, strony kontraktu decydujące się na warunki FIDIC, w drodze dzikich negocjacji rezygnują z części zapisów będących integralną częścią warunków umownych. Rezygnują, ponieważ obecne prawo daje im takie możliwości. W polskim porządku prawnym, wzory kontraktowe FIDIC nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa, wobec czego mogą ulegać dowolnym modyfikacjom zależnym od woli stron. W ten sposób wypacza się, ich pierwotny kształt oraz zostaje zaburzony sens stosowania. Częstą praktyką jest wyrzucanie z kontraktu klauzul szczegółowych, które chronią interesy zarówno wykonawcy jak i inwestora. Taka praktyka stosowania zaburza wypracowany latami doświadczenia i stosowania kształt warunków umownych.

Zobacz serwis: Nieruchomości

Wzory kontraktowe FIDIC

Obecna sytuacja prawno - ekonomiczna w procesie budowlanym stwarza możliwości dla bardzo dowolnego stosowania warunków kontraktowych FIDIC. Prawda jest taka, że im strona kontraktu jest bardziej profesjonalna, i uzbrojona w armię prawników tym jest w stanie zawrzeć korzystniejszą dla siebie umowę, która oficjalnie będzie zawarta, jako wzory kontraktowe FIDIC. Taka praktyka jest niewłaściwa, ponieważ wypacza szczegółowo przewidziane mechanizmy dla różnych niespodziewanych okoliczności. A przecież wzory kontraktowe FIDIC są powszechnym międzynarodowym rozwiązaniem dla umów zawieranych w procesie budowlanym.  W kontekście obecnej sytuacji w polskim ustawodawstwie w zakresie umów o roboty budowlane, gdzie wyraźnie brakuje ogólnych warunków umownych, taka sytuacja jest niepokojąca. Obecne regulacje prawne, nie traktują w sposób wyczerpujący okoliczności związanych z zawarciem oraz realizacją umowy o roboty budowlane. Ponadto, niewystarczające przepisy regulujące umowę o roboty budowlane oraz niejednolita linia orzecznicza w zakresie stosowania obecnych przepisów, kreują rzeczywistość prawną wymagającą interwencji ustawodawcy. Zatem pozostaje konieczność uzdrowienia obecnej sytuacji przez ustawodawcę, przed którym stoi zadanie w postaci usystematyzowania obecnego prawa w zakresie umów budowlanych. Potrzeba wprowadzenia powszechnie obowiązujących umownych warunków kontraktowych jest bardzo wyraźna, na tyle iż należałoby się zastanowić nad sformalizowaniem, a dokładniej wprowadzeniem do polskiego porządku wzorów FIDIC w mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Prawo
Nowa ulga dla posiadaczy studni, która wzbudza kontrowersje – „jak tylko ludzie dowiedzą się o tym, że procedujemy taką ustawę, to od jutra u nas będą kopali następne studnie”. Kto ostatecznie zostanie zwolniony z opłaty i będzie mógł uniknąć nawet 60 tys. zł kary?
22 gru 2025

W dniu 17 października 2025 r., do Sejmu został wniesiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – prawo wodne, który zakłada czasowe zwolnienie z opłaty legalizacyjnej za urządzenie wodne wykonane bez wymaganego pozwolenia lub zgłoszenia wodnoprawnego oraz warunkowe zwolnienie z przewidzianych w ustawie kar pieniężnych. Oszacowano, że na rozwiązaniu przewidzianym w projekcie, może skorzystać nawet 40 tys. gospodarstw rolnych, jednak – nie tylko rolnicy będą mogli bezkosztowo zalegalizować swoje studnie. Ten aspekt wzbudził niemałe kontrowersje podczas posiedzenia sejmowej Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej.

Prezenty stanowią nawet do 40 proc. świątecznych wydatków większości Polaków [BADANIE]
22 gru 2025

Polacy wskazują, jaką część ich bożonarodzeniowego budżetu stanowią wydatki na prezenty. Spośród 10 wariantów odpowiedzi najczęściej wybierane są przedziały 20-30% oraz 30-40% – odpowiednio 18,5% i 18,2%. Na trzecim miejscu jest zakres 40-50%, podawany przez 12,9% rodaków. Na czwartej pozycji widać 10-20% – 11,3% wskazań. Z kolei 10,2% ankietowanych jest niezdecydowanych. 8,4% respondentów deklaruje 50-60%. Natomiast 6,6% badanych nie kupuje żadnych prezentów.

Alimenty, gdy rodzic nie pracuje. Ile wynoszą?
22 gru 2025

Przepisy nie określają wprost ile powinny wynosić alimenty, jeżeli rodzic pozostaje bez zatrudnienia. Kodeks rodzinny i opiekuńczy zawiera jednak ważne zasady. Czy możliwe jest zatem zaprzestanie płacenia alimentów, jeśli brakuje stałej pracy?

Przekazanie pracownikowi informacji o warunkach pracy i płacy to za mało. Jakie jeszcze obowiązki obciążają pracodawcę?
22 gru 2025

Choć co do zasady strony stosunku pracy są równe, to jednak z uwagi na jego charakter i fakt, że pracodawca jest podmiotem profesjonalnym, na gruncie prawa pracy zapewniono szereg narzędzi, które umacniają pracownika i zapewniają realizację przysługujących mu praw. Dotyczy to w szczególności informowania o warunkach pracy.

Nie każdego zatrudnianego pracownika trzeba skierować na badania. Dlaczego? Przepisy jasno to wskazują
21 gru 2025

Aby pracodawca zgodnie z przepisami mógł dopuścić zatrudnianego pracownika do pracy, ten musi legitymować się wymaganym orzeczeniem lekarskim o braku przeciwskazań do jej wykonywania. Jednak ta zasada nie obowiązuje w każdym przypadku. Dlaczego?

Od grudnia uważaj na dane udostępniane w czasie rekrutacji. Przepisy się zmieniają, a mało kto zwraca na to uwagę
20 gru 2025

Katalog danych, których udostępnienia można żądać od kandydata przed zatrudnieniem jest ograniczony. W grudniu 2025 r. w tym zakresie zajdzie też jedna mała, ale niezwykle istotna zmiana. Mało się o niej mówi, a wiele osób w ogóle nie zwraca na to uwagi.

Gorzka niespodzianka dla korzystających z kominków i centralnego ogrzewania. Można zapłacić wysoką grzywnę
21 gru 2025

Jak co roku wraz z rozpoczęciem sezonu grzewczego ponownie da się wyczuć duszący zapach dymu unoszącego się z kominów. Niestety, nie każdy korzysta wyłącznie z dozwolonych paliw, powodując tym samym smog oraz zwiększając zanieczyszczenie powietrza. Osoby, które wrzucają do pieców i kominków śmieci, muszą liczyć się z dotkliwymi karami.

Czy w tym roku na Wigilię obowiązuje zakaz sprzedaży żywego karpia? Czy grożą za to kary? Co mówią przepisy?
20 gru 2025

Co roku przed świętami Bożego Narodzenia wraca debata o sprzedaży żywych karpi. Istnieje grono zwolenników tradycji, a także ich przeciwników. Czy w 2025 roku obowiązują jakieś nowe przepisy zakazujące handlu żywymi karpiami? Jakie kary ewentualnie grożą za łamanie prawa? Sprawdzamy aktualny stan prawny i wyjaśniamy na co zwrócić uwagę podczas rybnych świątecznych zakupów.

Jak WIBOR wpływa na ratę kredytu? Radca prawny objaśnia cały mechanizm i tłumaczy z „bankowego” na nasze
20 gru 2025

WIBOR, czyli Warsaw Interbank Offered Rate. Brzmi to trochę jak nazwa skomplikowanej procedury technicznej i szczerze mówiąc - dla Twojego domowego budżetu ma podobne znaczenie. To właśnie ten parametr, niczym niewidzialna ręka, steruje wysokością rat milionów kredytów hipotecznych i leasingów w Polsce. Ale tu pojawia się pewien paradoks. Mimo że ten wskaźnik zagląda do portfela niemal każdemu z nas, zasady jego powstawania są dla większości ludzi - a nawet i przedsiębiorców - równie czytelne, co instrukcja obsługi promu kosmicznego.

Tego wniosku nie składaj pracodawcy z wyprzedzeniem. Rozpatrzy go odmownie i będzie miał rację
19 gru 2025

Pewnych spraw nie należy odkładać na ostatnią chwilę. Innych z kolei nie można załatwiać zbyt wcześnie. Dotyczy to również relacji między pracodawcą a pracownikiem. Każdorazowo trzeba rozważyć, który moment będzie najlepszy na dopełnienie konkretnego obowiązku.

pokaż więcej
Proszę czekać...