Odpowiedzialność karna gospodarcza a ryzyko gospodarcze

Łukasz Chmielniak
Specjalista prawa karnego gospodarczego, autor bloga Białe kołnierzyki
rozwiń więcej
Chmielniak Adwokaci Spółka Partnerska Adwokatów i Radców Prawnych
Kancelaria prawna specjalizująca się w sprawach karnych gospodarczych i karnych skarbowych
rozwiń więcej
Odpowiedzialność karna gospodarcza a ryzyko gospodarcze/ fot. Fotolia
Decyzje podejmowane przez menadżerów rodzą pewnego rodzaju ryzyko gospodarcze, którego poziom uzależniony jest od ich wagi. Ale czy każda decyzja od razu może rodzić gospodarczą odpowiedzialność karną?

Prowadzenie spraw o przestępstwa gospodarcze wymaga zarówno od obrońców, jak i od sądów diametralnie innego podejścia niż w przypadku spraw kryminalnych. Często bowiem zdarza się, że osądzając przestępstwa gospodarcze sądy nie zwracają uwagi na kwestie dla nich charakterystyczne.

Konsekwencje naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa

Ryzyko gospodarcze

Jedną z takich kategorii jest ryzyko gospodarcze, które rzadko kiedy w ramach procesu karnego-gospodarczego jest badane. A przecież dla każdego winno być oczywiste, że menedżerowie podejmują codziennie wiele decyzji, niektóre są trafione, inne błędne. Większość z nich obarczona jest mniejszym lub większym ryzykiem. Obrót gospodarczy jest przecież swego rodzaju grą rynkową i jak w każdej grze wyniki podejmowanych decyzji obarczone są elementem niepewności.

Jak zatem spośród wszystkich decyzji wskazać te, które powinny rodzić odpowiedzialność karną oraz te, z którymi taka odpowiedzialność absolutnie nie może się wiązać?

Ograniczona odpowiedzialność menadżerów

Odpowiedź na tak ogólnie postawione pytanie nie jest prosta, jeżeli w ogóle możliwa. Menedżerowie nie powinni jednak ponosić odpowiedzialności karnej w przypadku, gdy podjęte przez nich decyzje gospodarcze nie przekraczały granic dopuszczalnego ryzyka gospodarczego. Takie bowiem działania nie mogą być uznane za przestępstwa gospodarcze.

Określenie poziomu dopuszczalnego ryzyka gospodarczego nie jest procesem prostym. Jednakże w wielu sprawach karnych gospodarczych działania określające poziom tego ryzyka winny zostać bezwzględnie podjęte. W konkretnej sprawie należy więc badać poziom dopuszczalnego ryzyka towarzyszącego działaniom konkretnego menedżera odnosząc go do ryzyka towarzyszącego podobnym działaniom wykonywanym przez innych menedżerów w praktyce obrotu gospodarczego. Należy ocenić czy podejmowane przez biznesmena działanie stwarzało szanse na osiągnięcie pozytywnych efektów i jakie było prawdopodobieństwo ich osiągnięcia. Wypada też oceniać zachowanie menadżera przez pryzmat celu, jaki zamierzał osiągnąć, czy taki cel był w ogóle możliwy do osiągnięcia w konkretnej dziedzinie życia gospodarczego i jakie było prawdopodobieństwo jego osiągnięcia.

Kto w świetle polskiego prawa jest przedsiębiorcą?

Przestępstwa gospodarcze

Powyższe wytyczne winny być stosowane w  procesach o przestępstwa gospodarcze w celu oceny prawidłowości działania konkretnego menedżera, pamiętać przy tym należy, że poruszanie się przez biznesmena w ramach dopuszczalnego ryzyka, jakie wiąże się z konkretną działalnością nie może skutkować odpowiedzialnością karną za przestępstwo gospodarcze. Prowadzenie działalności gospodarczej zawsze bowiem związane jest z pewnym ryzykiem i nie sposób oceniać każdego błędnego posunięcia jako wypełniającego znamiona przestępstwa gospodarczego.

Polecamy również: Sprawy karne

Prawo
Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych
30 kwi 2025

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?
30 kwi 2025

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp
30 kwi 2025

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

Specustawa o przeliczeniu emerytur: Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I dopiero od połowy 2026 r.
30 kwi 2025

Specustawa: ZUS załatwi sam ponowne przeliczenie emerytur. Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I niestety dopiero od połowy 2026 r.

Artur Bartoszewicz – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydat na Prezydenta RP 2025]
30 kwi 2025

Artur Bartoszewicz – czy należy do partii politycznej? Przedstawiamy program wyborczy kandydata na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. i wyniki najnowszego sondażu.

Kamery nasobne dla ratowników medycznych a RODO [Ochrona danych osobowych]
30 kwi 2025

Z pewnością zgodzicie się że ratownicy medyczni są bardzo często narażeni na brutalne ataki ze strony agresywnych pacjentów. Coraz głośniej mówi się o wprowadzeniu kamer nasobnych dla ratowników medycznych. Co na to przepisy RODO i Konstytucja?

Koniec z wypłacaniem przez pracodawcę 140 zł, za okulary które kosztowały 900 zł i limitowaniem częstotliwości refundacji? Nareszcie jest decyzja A. Dziemianowicz-Bąk
30 kwi 2025

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiło swoje stanowisko w sprawie uregulowania minimalnej kwoty refundacji okularów (lub soczewek kontaktowych) korygujących wzrok dla osób pracujących przy komputerze oraz częstotliwości przysługiwania tegoż dofinansowania od pracodawcy. Wynika ono z odpowiedzi na interpelację poselską nr 4813 posłanki Marta Stożek, z dnia 12 września 2024 r.

Praca w majówkę. Czy należy się dodatek?
30 kwi 2025

Zbliżają się 3 ważne dni w roku 2025: 1 maja, 2 maja, 3 maja. Niektórzy w tym czasie pracują. Czy zatem za pracę w majówkę należy się dodatek pieniężny czy inna rekompensata?

Kto nowym papieżem? Media kreują „papabile”, a Kościół przygotowuje się do konklawe 2025
30 kwi 2025

7 maja rozpoczyna się konklawe, które wybierze nowego papieża. Papież Franciszek niestety już nie żyje, a świat katolicki z napięciem śledzi możliwych następców. Media już teraz lansują swoich faworytów – tzw. papabili. Kim są kandydaci na nowego papieża? Jakie poglądy reprezentują? Czy Kościół czeka kontynuacja, czy radykalna zmiana?

Będą zmiany w kodach recept: S – przyznawanych osobom 65+ oraz DZ – dla osób poniżej 18. roku życia, co do odbioru bezpłatnych leków bądź innych produktów medycznych
30 kwi 2025

Trwają konsultacje w zakresie zmian prawa co do wydawania i realizacji recept. Projekt przewiduje umożliwienie farmaceucie lub personelowi wydającemu uzupełnienia recepty o ten kod. Dzięki temu, pacjent otrzyma produkt bezpłatnie, po uzupełnieniu recepty w aptece, bez konieczności ponownego kontaktu z lekarzem czy dodatkowych wizyt u świadczeniodawcy. Przypominamy też o trwającym w wielu gminach w Polsce tzw. PROGRAMIE LEK. W maju 2025 r. też będą dopłaty do leków, nawet do 300 zł.

pokaż więcej
Proszę czekać...