TK: bez zmian w przepisach dotyczących wyłączenia zatarcia skazania
Przepis, zgodnie z którym nie podlega zatarciu skazanie na karę bezwzględnego więzienia za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, jeżeli pokrzywdzony był małoletnim poniżej lat 15, jest zgodny z konstytucją - orzekł w środę Trybunał Konstytucyjny.
Polecamy: Seria 5 książek. Poznaj swoje prawa!
W uzasadnieniu wyroku sędzia sprawozdawca Wojciech Sych podkreślał, że nakaz ochrony dobra dziecka stanowi podstawową, nadrzędną zasadę polskiego systemu prawnego. Jak wskazywał, zasada godności ludzkiej czy humanitarnego traktowania nie może stanowić środka do uchylenia się przez jednostkę od "szeroko ujmowanej sankcji za popełnienie przestępstwa".
Bez zaświadczenia o niekaralności
Skargę konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego wniósł mężczyzna skazany na karę bezwzględnego więzienia w związku z usiłowaniem przestępstwa seksualnego wobec małoletniego. W 2015 r. skarżący zwrócił się o zarządzenie wcześniejszego zatarcia skazania, podnosząc, że w całości odbył wymierzoną karę, a w przyszłości chciałby podjąć pracę jako pracownik ochrony, co wymaga m.in. przedstawienia zaświadczenia o niekaralności. Sąd nie uwzględnił wniosku, wskazując, że przestępstwo, za które został on skazany, było czynem przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, a wymierzona za nie kara była bezwzględną karą pozbawienia wolności, wobec czego takie skazanie nie podlega zatarciu.
W ocenie skarżącego takie rozwiązanie narusza godność człowieka przez to, że stygmatyzuje sprawcę do końca życia, powodując utratę poczucia własnej wartości, eliminację z życia publicznego i społecznego, a także izolację społeczną, utrudnienie lub nawet całkowitą niemożliwość znalezienia pracy. Skarżący podkreślał także, że zakwestionowany przepis wyklucza dostęp do wielu zawodów, w przypadku których wymagane jest przedstawienie zaświadczenia o niekaralności.
Ponadto - zdaniem skarżącego - należy podać w wątpliwość, czy dożywotnie umieszczenie sprawcy tego typu przestępstwa w rejestrze, bez możliwości ubiegania się o zatarcie skazania, służy celowi prowadzenia regulacji. Jego zdaniem wiąże się to z brakiem jakiejkolwiek perspektywy powrotu sprawcy do społeczeństwa i tym samym brakiem poczucia celowości terapii i resocjalizacji.
Ochrona dobra dziecka
Trybunał Konstytucyjny pod przewodnictwem sędziego Jakuba Steliny orzekł w środę, że zaskarżony przepis jest konstytucyjny. Jak argumentowano, skarżący nie przedstawił przekonujących argumentów, zgodnie z którymi wyłączenie zatarcia skazania prowadzi do naruszenia godności człowieka oraz jest sprzeczne z zasadą humanitarnego traktowania.
Sędzia sprawozdawca Wojciech Sych wskazywał, że przyjętym celem zaskarżonego przepisu jest ochrona dobra dziecka poprzez prawo do informacji o osobach, które zostały skazane za przestępstwa wobec małoletnich na tle seksualnym. Jak podkreślił, nakaz ochrony dobra dziecka stanowi podstawową, nadrzędną zasadę polskiego systemu prawnego.
"Dobro dziecka jest tą wartością, które determinuje kształt innych rozwiązań instytucjonalnych (...) W tym kontekście Trybunał uznaje, że zasada godności ludzkiej oraz humanitarnego traktowania są podstawowymi prawami państwa demokratycznego, jednakże nie mogą stanowić sui generis środka do uchylenia się przez jednostkę od szeroko ujmowanej sankcji za popełnienie przestępstwa, zwłaszcza, gdy dobrem chronionym jest małoletni" - mówił sędzia. "Ponadto status osoby karanej nie wynika z faktu zatarcia skazania, lecz z faktu, ze wobec konkretnej osoby wydano wyrok uznający jej winę" - podkreślił TK.
"Kolizja wartości"
Sędzia przyznał przy tym, że w tego typu sprawach niewątpliwie dochodzi do "kolizji wartości" - z jednej strony prywatności skazanych, także pośrednio prawa do wyboru przez nich zawodu, a z drugiej - dobra dzieci. Podkreślił jednak, że to drugie - w aspekcie ochrony życia i zdrowia - ma pierwszeństwo nad pierwszym.
Jak wskazano, Trybunał dostrzega pewne mankamenty zaskarżonego przepisu, jednak nie były one przedmiotem skierowanej do niego skargi. W związku z tym TK postanowił wystąpić do Sejmu z tzw. sygnalizacją dotyczącą rozważenia modyfikacji przepisu. "Wydaje się zasadne zmodyfikowanie przepisu w ten sposób, aby w pewnych przypadkach zatarcie skazania mogło nastąpić na wniosek skazanego po upływie określonego terminu i po spełnieniu przez niego określonych prawem wymogów" - wskazał sędzia Sych.
Zdanie odrębne do wyroku złożył sędzia Andrzej Zielonacki, który stwierdził, że regulacja narusza konstytucję w aspekcie zasady zaufania do państwa, stanowionego przez niego prawa oraz zasady poprawnej legislacji. "Ustawodawca powinien zdecydować - niech zniesie instytucję zatarcia skazania w ogóle albo niech nie tworzy od niej żadnych wyjątków" - stwierdził.(PAP)
autorka: Sonia Otfinowska
sno/ mark/
Polecamy serwis: Prawo karne