Alternatywne metody rozstrzygania sporów (ADR – Alternative Dispute Resolution) to postępowania, które prowadzone są bez udziału sądu powszechnego.
Jego kompetencje przejmuje niezależna osoba trzecia – np. mediator lub arbiter.
Metody te są tanie (często nieodpłatne), szybkie i nie wymagają zatrudnienia wyspecjalizowanego prawnika.
W Polsce do podstawowych form rozwiązywania sporów bez udziału sądu należą:
- mediacje – procedury, w których konsument oraz przedsiębiorca rozstrzygają nieporozumienie przy udziale mediatora. Co ważne, osoba ta nie rozwiązuje konfliktu, a jedynie pośredniczy w pertraktacjach między stronami, pomagając im wybrać wspólne, wzajemnie akceptowane rozwiązanie;
- sąd polubowny/arbitraż – sposób rozstrzygania sporu bez udziału sądu powszechnego. Jego kompetencje przejmuje bezstronny specjalista – arbiter.
Ponadto, stowarzyszenia przedsiębiorców, instytucje gospodarcze lub organizacje konsumenckie mogą tworzyć wspólnie lub niezależnie tzw. komisje skargowe. Ich działania oparte są na przepisach prawa powszechnego lub zasadach samoregulacji.
Rozstrzygnięcia komisji mają najczęściej niewiążący charakter, jednak mimo to jej decyzja może istotnie wpływać na reputację przedsiębiorcy.
Zobacz również: Mediacja i arbitraż jako alternatywne formy rozwiązywania konfliktów
Cechy pozasądowych form rozstrzygania sporów
- elastyczność – umożliwia dostosowanie procedury do specyfiki rozpatrywanej sprawy, co pozwala na rozwiązanie zawiłych kwestii sprawniej i łatwiej niż w sądach;
- szybkość – postępowanie z pominięciem drogi sądowej trwa średnio od dwóch tygodni do dwóch miesięcy;
- niskie koszty postępowania – procedury ADR są mniej sformalizowane i skomplikowane niż czynności sądowe. Poza tym biorą w nich udział specjaliści w dziedzinie, której dotyczy spór, dzięki czemu możliwe jest uniknięcie konieczności korzystania z opinii biegłych czy też innych ekspertów;
- dobrowolność – skorzystanie z jakiejkolwiek formy ADR możliwe jest tylko i wyłącznie po uzyskaniu zgody obu stron;
- zapewnienie dobrych relacji między stronami w przyszłości – procedury ADR są szczególnie korzystne w sytuacji, gdy obie strony sporu muszą współpracować ze sobą także po jego rozwiązaniu.
Jak skorzystać z ADR?
Jeżeli konsument chce rozwiązać spór z przedsiębiorcą bez udziału sądu, powinien skorzystać z mediacji lub też polubownego sądownictwa. W tym celu należy dostarczyć do instytucji, przed którą będzie toczyło się postępowanie, odpowiedni formularz – wniosek o mediację lub wniosek o rozpatrzenie sprawy przed sądem polubownym (w niektórych instytucjach formularz ten ma inną nazwę, np. wniosek-zapis na sąd polubowny).
Warto pamiętać, że niektóre ciała ADR nie posiadają szablonów wniosków.
Wymagają jedynie precyzyjnego opisania problemu oraz dołączenia dokumentów, które potwierdzają argumenty wnioskodawcy (np. paragon zakupu, protokół reklamacyjny, odpis korespondencji wysłanej w sprawie).
Zapamiętaj
Skorzystanie z ADR jest możliwe tylko i wyłącznie po:
- zakończeniu procesu reklamacyjnego
Dlatego w przypadku problemów z zakupionym towarem w pierwszej kolejności należy złożyć reklamację u przedsiębiorcy.
- wyrażeniu przez obie strony zgody na postępowanie
Jeżeli jedna ze stron nie będzie chciała poddać się procedurze ADR, nie jest możliwe jej zastosowanie.
Zobacz również serwis: Prawa konsumenta
Tekst pochodzi z poradnika: "Rozstrzyganie sporów konsumenckich" wydanego przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.