Procedura "Niebieskie Karty" (NK)
Procedura „Niebieskie Karty” (NK) to ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty i ochrony zdrowia w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie.
Dla sprecyzowania - Niebieskie Karty to procedura, która potocznie nazywana jest Niebieską Kartą. Warto jednak wiedzieć, że postępowanie rozpoczynane jest od wypełnienia Niebieskiej Karty A a kończy się na Niebieskiej Karcie D, stąd nazwa Niebieskie Karty.
Jak działa procedura Niebieskie Karty?
Wszczęcie procedury „Niebieskie Karty” w sytuacji podejrzenia występowania przemocy w rodzinie następuje poprzez wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A” (NK-A) przez przedstawiciela policji, pomocy społecznej, oświaty, ochrony zdrowia lub gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Katalog podmiotów uprawnionych do zainicjowania procedury NK jest zamknięty.
Co do samego przebiegu procedury Niebieskie Karty, jest ona podzielona na 6 etapów, które następują kolejno po sobie:
- Wszczęcie procedury.
- Opracowanie indywidualnego planu pomocy.
- Oddziaływanie na sprawcę przemocy.
- Realizacja indywidualnego planu pomocy.
- Ewentualne zdarzenia niebezpieczne w trakcie procedury „Niebieskie Karty”.
- Zakończenie procedury „Niebieskie Karty”.
Polecamy: Świadczenia z pomocy społecznej. Postępowanie administracyjne
Choć zawsze najważniejsze są działania, które możesz podjąć sam/a, to właśnie dzięki wsparciu różnych służb i instytucji współdziałających w ramach procedury Niebieskie Karty, zyskasz również pomoc w zapewnieniu Ci bezpieczeństwa; wsparcie w rozwiązaniu trudnej sytuacji (nie tylko związanej z przemocą, ale np. w uniezależnieniu się od sprawcy w kwestiach materialnych, zawodowych, mieszkaniowych, jak również pomoc psychologiczną, prawną lub inną, jakiej oczekujesz); jak również monitoring zmieniającej się sytuacji czy podejmowanie przez specjalistów działań mających na celu zmianę zachowania sprawcy, poczynając od uświadomienia sprawcy konsekwencji stosowania przemocy i tego, że różne instytucje będą interesować się jego/jej zachowaniem, działań edukacyjnych, zobowiązania do leczenia odwykowego, a w określonych prawem przypadkach również np. zakaz kontaktu, zbliżania się, nakaz eksmisji.
Należy pamiętać, że każda osoba doznająca przemocy ma prawo do uzyskania bezpłatnej pomocy ze strony właściwych służb i instytucji, a mianowicie:
- Interwencję kryzysową i wsparcie;
- Poradnictwo medyczne, psychologiczne, prawne, zawodowe, rodzinne;
- Badanie lekarskie w celu ustalenia uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy domowej oraz wydanie stosownego zaświadczenia lekarskiego;
- Bezpieczne schronienie;
- Ochronę przed dalszym krzywdzeniem poprzez uniemożliwienie osobom stosującym przemoc korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania oraz zakaz kontaktowania się i zbliżania;
- Pomoc w uzyskaniu mieszkania socjalnego.
Zakończenie procedury Niebieskie Karty ma miejsce, gdy w rodzinie ustaje przemoc, istnieje uzasadnione przypuszczenie o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie, zrealizowany zostanie indywidualny plan pomocy, lub rozstrzygnięty zostanie brak zasadności podejmowania działań.
Zwykle następuje to w ciągu kilku miesięcy od rozpoczęcia procedury, ale bywa, że trzeba na to dłuższego czasu. Szczególnie wtedy, gdy przemoc trwała latami, a czasami pokoleniami, satysfakcjonujące zmiany nie nastąpią w szybkim tempie.
Jak długo trwa procedura Niebieskie Karty?
Nie ma jednego, z góry oznaczonego przepisami prawa terminu co do monitorowania sytuacji rodziny po zamknięciu procedury Niebieskie Karty. Jeśli dana gmina zgodnie z własnymi procedurami dotyczącymi postępowania w sprawach przemocy, określi długość monitorowania, należy stosować ten przepis. Jeśli natomiast nie ma określonych procedur monitorowania w danej gminie, ani odpowiedniego w nich przepisu, to przyjmuje się najczęściej, że okres monitorowania wynosi około trzech miesięcy – kwartał. Monitoruje pracownik, który zajmuje się sprawami przemocy w danym ośrodku pomocy społecznej, jak również Policjant Dzielnicowy mający wiedzę o tym, że dana rodzina była poddana procedurze Niebieskie Karty.
Po tym okresie, jeśli rodzina korzysta ze wsparcia ośrodka pomocy społecznej, pracownik przeprowadzający wywiady środowiskowe, a posiadający wiedzę, o tym, że w rodzinie została założona niebieska karta, może monitorować sytuację rodziny.
Należy także pamiętać, że sama procedura Niebieskie Karty, może zostać zakończona, jednakże na życzenie osoby lub osób pokrzywdzonych, lub z powodu oceny ryzyka wznowienia się przemocy, przedstawiciele instytucji uczestniczących w procedurze mogą nadal pracować z tymi osobami w ramach swoich ustawowych kompetencji. Jeśli agresywne zachowania znowu się pojawią, nie należy się wahać i natychmiast powiadomić służby – procedura rozpocznie się na nowo od wypełnienia Karty A.
Podstawa prawna:
- USTAWA O PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 180, poz. 1493), tj. z dnia 24 sierpnia 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1390).
- ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW W SPRAWIE PROCEDURY „NIEBIESKIE KARTY” ORAZ WZORÓW FORMULARZY „NIEBIESKA KARTA” z dnia 13 września 2011 r. (Dz.U. Nr 209, poz. 1245).
Więcej informacji i pomoc:
- „Niebieska Linia” – poradnia telefoniczna dla osób pokrzywdzonych przemocą i innymi przestępstwami – tel. 22-688-7000
- Poradnia telefoniczna „Niebieska Linia” tel. 801 120 002 (można zgłaszać incydenty przemocy ze strony osób, które mają „zawieszony” wyrok za stosowanie przemocy)
- Adresy internetowe instytucji pomagających w przypadku przemocy domowej: www.niebieskalinia.pl (zakładka „szukam pomocy”)
- www.pokrzywdzeni.gov.pl (zakładka „sieć pomocy”)
- www.ms.gov.pl (zakładka „działalność/przeciwdziałanie przemocy w rodzinie”)
- www.mpips.gov.pl (zakładka „przeciwdziałanie przemocy w rodzinie”