REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Niezwłoczna eksmisja sprawcy przemocy domowej - nowe uprawnienia policji i sądów

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Piotr Szymaniak
Piotr Szymaniak
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Choć zarówno przepisy karne, jak i cywilne przewidują możliwość usunięcia z mieszkania sprawcy przemocy domowej, to w praktyce ich skuteczność pozostawia wiele do życzenia./Fot. Fotolia
Choć zarówno przepisy karne, jak i cywilne przewidują możliwość usunięcia z mieszkania sprawcy przemocy domowej, to w praktyce ich skuteczność pozostawia wiele do życzenia./Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Niezwłoczną eksmisję sprawcy przemocy domowej przewiduje przygotowany przez Ministerstwo sprawiedliwości projekt nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego. Zdaniem resortu nakaz nie będzie stosowany przez policję całkowicie autonomicznie, lecz ma podlegać kontroli sądu.

Sprawcę przemocy domowej szybciej usuniemy z mieszkania. Co z uprawnieniami policji i sądów?

Szybkie usunięcie z mieszkania sprawcy przemocy domowej to dobry pomysł. Wątpliwości budzą jednak rozszerzanie uprawnień policjantów oraz zdolność sądów do wydania decyzji w krótkim czasie.

REKLAMA

Choć zarówno przepisy karne, jak i cywilne przewidują możliwość usunięcia z mieszkania sprawcy przemocy domowej, to w praktyce ich skuteczność pozostawia wiele do życzenia. Niestety wciąż najszybszym sposobem odizolowania agresora od jego ofiar jest ucieczka tych ostatnich.

Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki (PDF)

REKLAMA

Dlaczego tak jest? Przede wszystkim dlatego, że aby zastosować środek zapobiegawczy w postaci nakazu opuszczenia mieszkania, musi być wszczęte postępowanie karne. A ofiara przemocy domowej często nie chce formalnie go zainicjować, bo jest np. uzależniona ekonomicznie od sprawcy.

Drugą przyczyną są terminy, które nie sprzyjają ofiarom. Choć osoba dotknięta przemocą w rodzinie – niezależnie od postępowania karnego – na podstawie art. 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2005 r. nr 180, poz. 1493) może żądać, aby sąd zobowiązał agresywnego członka rodziny do opuszczenia mieszkania, orzeczenia w tej sprawie rzadko zapadają szybciej niż w przewidzianym miesięcznym terminie. I to mimo to, że na skutek monitów rzecznika praw obywatelskich od początku 2018 r. są traktowane jako pilne.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Resort chce działać

Dlatego Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, która ma usprawnić procedury zapobiegające eskalacji przemocy w rodzinie. Do k.p.c. ma zostać dodany cały nowy rozdział dotyczący spraw o zobowiązanie osoby stosującej przemoc do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania.

Sprawy dotyczące niezwłocznej eksmisji sprawcy przemocy mają być rozpatrzone w ciągu 48 godzin od wpłynięcia wniosku

REKLAMA

Uproszczenia mają polegać m.in. na dokonywaniu doręczeń pism przez sąd za pośrednictwem policji, a nie pocztą, określeniu terminów wydania orzeczenia przez sąd, udzielaniu zabezpieczenia i natychmiastowej wykonalności postanowienia wydanego w sprawie.

Zabezpieczenie ma polegać na bezzwłocznym opuszczeniu przez agresora nie tylko zajmowanego wspólnie z ofiarami mieszkania, ale też jego bezpośredniego otoczenia, a także na zakazie zbliżania się do lokalu i jego bezpośredniego otoczenia. Decyzję o zabezpieczeniu sąd musi podjąć w ciągu 48 godzin od wpłynięcia wniosku.

Tego rodzaju sprawy mają być zwolnione z kosztów sądowych. Obecnie jest to 40 zł. Według szacunków resortu ma to kosztować Skarb Państwa jedynie 80 tys. zł rocznie.

Więcej pracy dla sądów

Nie są to jednak jedyne możliwe koszty wprowadzenia nowych przepisów. Konieczność orzekania w przedmiocie zabezpieczenia w terminie 48 godzin spowoduje, że albo termin ten nie będzie respektowany, albo w wydziałach cywilnych będą musiały być organizowane dyżury weekendowe i świąteczne. Wystarczy, by wniosek wpłynął w czwartek lub piątek, by dotrzymanie tego obligatoryjnego terminu stało się niemożliwe.

Dlatego sędziowie z apelacji gdańskiej proponują oddać tego rodzaju sprawy pod wyłączną kognicję sądów rodzinnych. Po pierwsze dlatego, że sędziowie tych wydziałów i tak już pełnią dyżury w dniach wolnych od pracy, a po drugie są lepiej przygotowani merytorycznie do postępowań o takim charakterze.

– Zagadnienie dyżurów to kwestia organizacyjna, niewymagająca zmian rangi ustawowej, a zatem nie wpływa na treść projektu – odpowiada Ministerstwo Sprawiedliwości.

Zdecyduje policjant

O wiele więcej wątpliwości budzą nowe uprawnienia policji oraz związane z nimi planowane wprowadzenie nowego wykroczenia. Chodzi o projektowany art. 15aa ustawy o policji (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 161 ze zm.), zgodnie z którym funkcjonariusz policji będzie miał prawo wydać wobec osoby, która swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby dotkniętej przemocą, nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Przepisy zakładają, że obie te decyzje mogą być stosowane łącznie.

Eksperci Amnesty International zwracają uwagę, że zakaz zbliżania się do mieszkania, a nie do ofiary, spowoduje, że ta ostatnia nadal będzie zagrożona np. w pracy lub w miejscu publicznym.

Co z zasadą określoności

Projekt zakłada, że niezastosowanie się do decyzji policjanta, która co prawda ma podlegać kontroli sądowej, będzie wykroczeniem.

I tu pojawia się kolejny problem. Jedną z podstawowych zasad prawa karnego jest wymóg określoności przepisów. Adresat normy prawnej musi wiedzieć, jakie zachowanie jest zabronione pod groźbą kary. Tymczasem nie wiadomo, jak interpretować „bezpośrednie otoczenie mieszkania”, o którym mowa w projektowanych przepisach. Nie określają one, czy ma nim być np. klatka schodowa, ulica czy kwartał osiedla.

– Zasada określoności nie jest pustym frazesem, dlatego należy unikać zwrotów niedookreślonych, a tak jest właśnie w tym przypadku – uważa sędzia Jakub Kościerzyński z zespołu ds. prawa karnego Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”.

Wątpliwości ekspertów

Sędzia Kościerzyński dodaje, że taki sposób redakcji przepisów budzi poważne wątpliwości, tak samo zresztą jak cała instytucja w postaci policyjnego nakazu.

– Policjant nie jest powołany do sprawowania wymiaru sprawiedliwości, zwłaszcza w sytuacji gdy musi podejmować decyzje, które mają charakter ocenny – wskazuje sędzia.

Tłumaczy, że już dziś istnieją środki pozwalające na usunięcie sprawcy przemocy domowej, nawet jeśli ofiary nie chcą składać zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Przestępstwo znęcania się jest bowiem ścigane z urzędu i jeśli zebrane dowody (np. w drodze przesłuchania dzieci) pozwolą na wszczęcie postępowania przeciwko oprawcy, można zastosować środek zapobiegawczy w postaci nakazu opuszczenia lokalu z kodeksu postępowania karnego.

– Wyrzucanie z domu człowieka, który może być przemocowcem, ale może też mieć żonę ze zdolnościami aktorskimi, powinno następować na skutek decyzji sądu, a nie policjanta, który też jest przeciążony, a czasami niedoświadczony. Budzi to wątpliwości konstytucyjne – mówi mecenas Monika Strus-Wołos.

Według niej lepszym rozwiązaniem byłoby zatrzymanie agresora na 48 godzin i wydanie w tym czasie rozstrzygnięcia sądu. Zwłaszcza że policjant mógłby wydać nakaz opuszczenia mieszkania przez osobę stosującą przemoc jedynie w drastycznych wypadkach, kiedy istnieje potrzeba ochrony życia lub zdrowia ofiary. Ekspertka zwraca uwagę, że są to jednocześnie przesłanki do zatrzymania agresora przez policję.

Ministerstwo odpowiada

Zdaniem przedstawicieli resortu klauzula „bezpośrednie otoczenie” nie odbiega stopniem ogólności od innych klauzul używanych w prawie wykroczeń, takich jak np. „należyta ostrożność” lub „niezwłoczne zawiadomienie”.

– Niewykluczone jednak, że w toku analizy zgłoszonych uwag pojęcie to zostanie doprecyzowane – słyszymy w ministerstwie.

Resort podkreśla, że nakaz opuszczenia mieszkania nie będzie stosowany przez policję całkowicie autonomicznie, lecz ma podlegać kontroli sądu. Nie ma więc podstaw, aby wysuwać wobec niego zarzut niekonstytucyjności. Zatrzymanie przewidziane w przepisach k.p.k. jest instytucją niezależną od tegoż nakazu i w każdym przypadku, w którym nakaz mógłby zostać wydany, może być stosowane odpowiednio do okoliczności. Biuro prasowe resortu deklaruje, że również ta kwestia zostanie rozważona w ramach analizy zgłoszonych uwag.

 Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy INFOR Biznes. Kup licencję

Polecamy serwis: Przemoc w rodzinie

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: gazetaprawna.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nauczanie języka ukraińskiego w polskich szkołach jako drugiego obcego języka? MEN prostuje i wyjaśnia

W ostatnim czasie w mediach społecznościowych pojawiły się doniesienia, że ministra edukacji narodowej Barbara Nowacka zadeklarowała wsparcie dla inicjatywy wprowadzenia języka ukraińskiego jako drugiego języka obcego w polskich szkołach. W odpowiedzi na pytania naszej redakcji Ministerstwo Edukacji Narodowej zaprzeczyło i udzieliło obszernych wyjaśnień odnośnie obecnego statusu prawnego nauczania języka ukraińskiego w szkołach w Polsce.

Pracownik ZUS może odwiedzić Cię bez zapowiedzi w domu tylko w jednym przypadku. Uwaga na oszustów!

Coraz częściej zdarzają się sytuacje, w których oszuści próbują podszywać się pod pracowników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, którzy przychodzą ze sprawą urzędową do ubezpieczonego. W trosce o bezpieczeństwo klientów ZUS przypomina, że wizyty urzędników tej instytucji w domach są możliwe wyłącznie w ściśle określonych przypadkach. A bez wcześniejszej zapowiedzi tylko w jednym przypadku.

Umowa o dożywocie z sąsiadem? Sprawdź, co stanie się po jego śmierci

W Polsce aż 99% umów o dożywocie zawieranych jest między osobami prywatnymi. Co jednak dzieje się, gdy taki prywatny świadczeniodawca umrze? Czy senior zostaje bez wsparcia? Czy dzieci, gmina lub Skarb Państwa przejmują zobowiązania? Sprawdzamy, co dokładnie dzieje się z mieszkaniem, rentą i opieką nad seniorem.

4000 zł na dziecko, jednorazowo. Dla kogo i kiedy?

Wiele osób nie ma świadomości, że oprócz tak powszechnych świadczeń jak 800 plus, 300 plus czy wiele innych dodatków, zasiłków i rzeczowych form pomocy na rzecz dzieci - można uzyskać jeszcze jednorazowo na rzecz dziecka 4000 zł. Co istotne świadczenie jest przyznawane bez kryterium dochodowego, ale nie każdy posiadający dziecko spełnia kryteria, aby otrzymać to wsparcie finansowe. Zatem kiedy i dla kogo 4000 zł na dziecko, jednorazowo?

REKLAMA

Działki letniskowe ceny w 2025 roku. Wystarczy 200 tys. zł na atrakcyjną lokalizację i domek? Aktualne oferty i opcje finansowania

Na rynku działek letniskowych trwa gorący sezon – rośnie liczba transakcji, ale i oczekiwania kupujących. Czy za 200 tys. zł można kupić działkę w atrakcyjnej lokalizacji, najlepiej z domkiem i czy bank pomoże sfinansować taki zakup kredytem? Eksperci Metrohouse i Credipass odpowiadają, na co realnie można liczyć.

Nowe procedury "Niebieskie Karty", system eNK@ – rząd pracuje nad nowelizacją przepisów

W wykazie prac legislacyjnych rządu pojawił się projekt nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej. Nowelizacja ma zredukować biurokrację i ułatwić skuteczne wsparcie osobom doświadczającym przemocy domowej. Wśród najważniejszych zmian – uproszczenie dokumentacji, rozszerzenie kompetencji służb oraz utworzenie centralnego rejestru eNK@.

Trzecia Droga – rozpad. Kulisy rozstania PSL i Polski 2050 – co poszło nie tak?

Trzecia Droga właśnie się rozpadła – Kosiniak-Kamysz ogłasza koniec sojuszu z Hołownią, choć miało wyglądać inaczej. „To był projekt wyborczy, finał już za nami” – zdradził. Co wydarzyło się za kulisami? Czy PSL ruszy do wyborów samodzielnie, a Hołownia pójdzie własną drogą?

Skąd wziąć dodatkowe środki na nieprzewidziane wydatki?

Nieprzewidziane wydatki potrafią zaskoczyć w najmniej oczekiwanym momencie. Awarie domowe, pilna potrzeba naprawy samochodu, dodatkowe opłaty za leczenie czy nieplanowane wydarzenia rodzinne to sytuacje, które mogą znacząco obciążyć budżet. W takich chwilach kluczowe staje się znalezienie szybkiego i bezpiecznego źródła finansowania.

REKLAMA

Już 30 czerwca 2025 r. skrócony czas pracy stanie się rzeczywistością: 6 (zamiast 8) godzin pracy dziennie, 3-dniowy weekend albo dodatkowe dni urlopu, bez zmniejszenia wynagrodzenia

W dniu 28 kwietnia br. MRPiPS ogłosiło program pilotażowy skrócenia czasu pracy, z którego będą mogli skorzystać przedsiębiorcy (i nie tylko) z całej Polski, a 6 czerwca br. – w odpowiedzi na interpelację poselską w tej sprawie – ujawniło więcej szczegółów. Już niebawem, tysiące pracowników będzie mogło pracować 6 (zamiast 8) godzin dziennie, cieszyć się z 3-dniowego weekendu lub z dodatkowych dni urlopu, zachowując przy tym prawo do dotychczasowego wynagrodzenia. Stratni nie będą również pracodawcy, którzy zdecydują się na wprowadzenie pilotażu, bo na jego realizację (tylko w pierwszym roku) MRPiPS przewidziało budżet aż 10 mln zł.

Tysiące matek zyska zasiłek i to nie 800 plus a więcej [projekt MRPiPS z 23 maja 2025]. Koniec z krzywdzącą luką prawną

Tysiące matek zyska zasiłek i to nie 800+ a więcej. Dlaczego? Bo resort pracy przygotował projekt rozporządzenia z 23 maja 2025 r. Jest to dokładnie rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków. Projekt skierowany został do uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania. Jaka grupa zyska zasiłek i z jakiego powodu?

REKLAMA