Pomoc społeczna - dochód
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej za dochód uważa się co do zasady sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania. Należy pamiętać, iż w przypadku utraty dochodu brana jest pod uwagę suma przychodów z miesiąca złożenia wniosku.
Następnie sumę tę pomniejsza się o:
- miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
- składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;
- kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.
Polecamy: Pomoc społeczna. Komentarz do ustawy
Jakie alimenty pomniejszają dochód?
Przepisy ustawy o pomocy społecznej nie definiują pojęcia alimentów. W tej kwestii należy odwołać się do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej jako: k.r.o.). Jak stanowi art. 128 k.r.o. obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Alimenty to zatem świadczenia uiszczane przez zobowiązanego na rzecz osoby uprawnionej.
W ustawie o pomocy społecznej nie znajdziemy również doprecyzowania jakie konkretnie alimenty mogą pomniejszych dochód: czy powinny to być alimenty zasądzone przez sąd, czy również płacone dobrowolnie. Sporo wątpliwości budzi również kwestia alimentów zaległych.
NSA: kwota zaległych alimentów podlega odliczeniu od dochodu
W wyroku z 17 stycznia 2020 r. (sygn. akt I OSK 3593/18) Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, iż „z uwagi na ustawową definicję dochodu nie ma znaczenia jakie alimenty są świadczone na rzecz innych osób”. Zdaniem sądu „w wielu wyrokach, w tym ostatnich Naczelnego Sądu Administracyjnego, dokonując wykładni art. 8 ust. 3 pkt 3 u.p.s wskazuje się, że odliczeniu od dochodu podlega kwota alimentów świadczonych na rzecz innych osób, w tym kwota alimentów zaległych. Zauważa się bowiem, że wskazany przepis sam nie precyzuje, czy alimenty świadczone na rzecz innych osób, to wyłącznie alimenty świadczone na bieżąco”.
W przedmiotowej sprawie z wnioskiem o przyznanie stypendium z tytułu kontynuowania nauki w liceum dla dorosłych wystąpiła kobieta, która do niezbędnych dokumentów dołączyła również kopię przelewu z tytułu zadłużenia alimentacyjnego na dzieci. Organ I instancji odmówił jej jednak świadczenia W ocenie organu – z pomniejszenia dochodu o kwotę alimentów może bowiem korzystać tylko zobowiązany, który świadczy alimenty w terminie. Nie jest zatem możliwe odliczenie alimentów egzekwowanych przymusowo. Uzasadnienie to poparł również organ odwoławczy oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie. Zdaniem WSA zadłużenia alimentacyjne nie spełniają warunku z art. 8 ust. 3 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej. Sąd podzielił tu pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego przytoczony przez organ odwoławczy, zaprezentowany w wyroku z 3 lutego 2012 r. w sprawie sygn. akt I OSK 1433/11, że wyjątek z punktu 3 ust. 3 art. 8 u.p.s. nie może być interpretowany rozszerzająco. Z wyjątku tego korzystać może tylko ten zobowiązany, który spłaca alimenty zgodnie z prawem – zatem w wysokości i w terminie określonym tytułem wykonawczym.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał jednak, iż w rozpoznawanej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie dokonał błędnej wykładni art. 8 ust. 3 pkt 3 u.p.s. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, w zakresie spornego zagadnienia nie jest przekonujące stanowisko wyrażone w wyroku NSA z 3 lutego 2012 r. w sprawie sygn. akt I OSK 1433/11, którym kierował się sąd pierwszej instancji przy rozstrzyganiu sprawy. Z uwagi na ustawową definicję dochodu nie ma znaczenia jakie alimenty są świadczone na rzecz innych osób.
Polecamy serwis: Pomoc społeczna