W dniu 1 marca 2013 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Wskazany akt prawny kompleksowo reguluje zasady rozliczania podróży służbowych. Rozporządzenie znajduje zastosowanie do pracodawców sfery budżetowej oraz pracodawców prywatnych, chyba że ustalili inne zasady odbywania podróży służbowych w przepisach wewnętrznych.
Chcesz otrzymywać więcej aktualnych informacji? Zapisz się na Newsletter!
Podróż służbowa - definicja
Zgodnie z definicją legalną zawartą w art. art. 775 § 1 Kodeksu pracy podróż służbowa rozumiana jest jako wykonywanie na polecenie pracodawcy zadania służbowego poza miejscowością, w której znajduje się stałe miejsce pracy pracownika lub w której znajduje się siedziba pracodawcy. Dla zaistnienia podróży służbowej niezbędne jest więc łączne spełnienie wskazanych w definicji warunków. Wspomniane polecenie wyjazdu powinno zawierać wskazane elementy obligatoryjne: cel wyjazdu – zarówno miejsce (miejsca), jak i zadania do wykonania przez pracownika, miejsce rozpoczęcia i zakończenia podróży, czas trwania delegacji, środek transportu, fakt otrzymania przez pracownika zaliczki na pokrycie kosztów podróży (i jej ewentualną wysokość).
Przyjmuje się, że delegacja nie powinna trwać dłużej niż 3 miesiące.
Sąd Najwyższy wyraźnie zaakcentował, że nie każdy wyjazd pracownika może być uznany i potraktowany jako podróż służbowa. Jeśli pracownik zawrze z pracodawcą porozumienie, w którym zgodzi się na świadczenia przez pewien okres pracy w innym niż stale miejscu, to pozbawi się prawa do świadczeń z tytułu podróży służbowej. Może wówczas przysługiwać mu dodatek miesięczny (wyrok SN z 20 lutego 2007 r. o sygnaturze akt II PK 165/06).
Zobacz również: Wynagrodzenie pracownika podczas delegacji
Podróż służbowa kierowcy
Odrębną definicję przewidziano w kontekście zawodu kierowcy, rozumianego wąsko jako pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowcy. W stosunku do tej grupy zawodowej obowiązuje definicja zawarta w art. 2 pkt 7 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. z 2012 r., poz. 1155). Zgodnie z nią podróżą służbową kierowcy jest każde zadanie służbowe polegające na wykonywaniu, na polecenie pracodawcy przewozu drogowego poza miejscowość, w której znajduje się siedziba pracodawcy, na rzecz którego kierowca wykonuje swoje obowiązki, oraz inne miejsce prowadzenia działalności przez pracodawcę, w szczególności filie, przedstawicielstwa i oddziały, lub wyjazdu poza miejscowość, w której znajduje się siedziba pracodawcy, na rzecz którego kierowca wykonuje swoje obowiązki, oraz inne miejsce prowadzenia działalności przez pracodawcę, w szczególności filie, przedstawicielstwa i oddział w celu wykonania przewozu drogowego. Wobec kierowcy istnieje wymóg wyjazdu poza miejscowość, w której mieści się zakład pracy. Każdy taki wyjazd traktowany będzie więc jako delegacja.
Odmowa udziału w podróży służbowej
Co do zasady pracownikowi nie przysługuje prawo odmowy udziału w podróży służbowej. Do wyjątków zaliczane są dwie kategorie osób: kobiety w ciąży oraz pracownicy opiekujący się dzieckiem do lat 4. Wobec tych grup pracodawca zobowiązany jest każdorazowo uzyskać ich uprzednią zgodę na dany wyjazd w delegację. Ograniczenia polecenia wyjazdu mogą wynikać także z zasad współżycia społecznego (np. z niepełnosprawności pracownika, która wpływa w sposób negatywny na jego zdolność do samodzielnego i swobodnego przemieszczania się).
Polecamy serwis: Praca
W/w akt prawny zastąpi dwa obowiązujące dotychczas rozporządzenia, tj. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz podróży służbowej poza granicami kraju.
Podstawa prawna:
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej,
- ustawa 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 93 z późn. zm),
- ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. z 2012 r., poz. 1155 z późn. zm.),
- wyrok SN z 20 lutego 2007 r. o sygnaturze akt II PK 165/06.