REKLAMA
Zarejestruj się
REKLAMA
Na czym polega problem? Z czego wynikają sprzeczne wyroki sądów (na dziś WSA, czekamy na NSA)? Osoby niepełnosprawne i ich rodziny (opiekunowie) twierdzą, że nie wiedzieli o tym, będą musieli oddawać świadczenie pielęgnacyjne po przyznaniu świadczenia wspierającego. Chodzi o kwoty często między 20 000 a 40 000 zł. Jak to możliwe, że nie wiedzieli skoro w 2023 r, każdy opiekun osoby niepełnosprawnej otrzymał pismo informacyjne w tej sprawie z MOPS?
Zdecydowana większa część programów PFRON jest przeznaczona tylko dla osób niepełnosprawnych ze znacznym stopniem niepełnosprawności. PFRON przewiduje specjalne punkty. Np. liczba punktów preferencyjnych 10 - wnioskodawcy posiadają znaczny stopień niepełnosprawności, a w przypadku osób do 16 roku życia – w orzeczeniu o niepełnosprawności posiadają więcej niż jedną przyczynę wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenie to jest wydane z powodu całościowych zaburzeń rozwojowych (12-C).
Idea była taka. Osoba niepełnosprawna otrzymuje świadczenie wspierające w wysokości np. 30 000 zł. Za okres np. 10 miesięcy. Po otrzymaniu tych pieniędzy opiekun osoby niepełnosprawnej oddaje (do MOPS) równoważne 30 000 zł (świadczenie pielęgnacyjne). Chodziło o to, aby w okresie rozpatrywania wniosku o przyznanie świadczenia wspierającego, rodzina osoby niepełnosprawnej (najczęściej stopień znaczny) miała środki na utrzymanie osoby niepełnosprawnej. Finansować to miało świadczenie pielęgnacyjne, które następnie (jako pewien kredyt społeczny) trzeba zwrócić do MOPS. Taki miał być model rozliczenia między świadczeniem wspierającym a pielęgnacyjnym. W praktyce nie mamy z obu stron po 30 000 zł. Dla 2024 r. za okres 10 miesięcy otrzymywało się 29 880 zł świadczenia pielęgnacyjnego (miesięcznie 2988 zł), a maksymalna wysokość świadczenia wspierającego to za 10 miesięcy 39 180 zł (miesięcznie 3918 zł). W zależności od tempa przyznawania świadczenia wspierającego można było tak rozliczać okresy 5 miesięcy jak i np. 14 miesięcy.
Jakie zmiany czekają osoby pobierające rentę socjalną? Czy nadchodzące zmiany wpłyną na wysokość wypłaty świadczeń? Ile wynosi renta socjalna po waloryzacji 1 marca 2025 r.? Co z dodatkiem dopełniającym do renty socjalnej w 2025 r.? Kto musi złożyć wniosek, by otrzymać dodatek dopełniający, a kto nie musi składać wniosku?
REKLAMA
Kłopotem są świadczenia konkurencyjne do świadczenia pielęgnacyjnego. Zdaniem MOPS jeżeli opiekun osoby niepełnosprawnej miał jakieś świadczenie (np. renta) przed 2024 r. i nie zrezygnował z niego przed tą datą, to opiekun nie może otrzymać starego świadczenia pielęgnacyjnego w 2024 r. albo 2025 r. Opiekunowie liczyli na interpretację przepisów polegającą na tym, że mogą wybrać jedno ze świadczeń (także w 2024 r. albo 2025 r.). Jeżeli jednak pielęgnacyjne zostanie przyznane w 2024 r., to czy to jest możliwe skoro od 1 stycznia 2024 r. weszło świadczenie wspierające?
Świadczenie pielęgnacyjne 3287 zł na sprzątanie, pościel, zakupy, posiłki? Częsty element wywiadów środowiskowych. MOPS skrupulatnie gromadzą wykaz prostych czynności opiekuńczych twierdząc, że nie uzasadniają wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego 3287 zł (stare świadczenie). Jest to świadczenie dla opiekunów osób niepełnosprawnych ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Sądy zgadzają się z MOPS. Takie czynności jak np. sprzątanie mieszkania, zmiana pościeli, robienie zakupów, przygotowywanie posiłków, zasadniczo nie wymagają rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Dlaczego więc MOPS przegrywają w sądach i opiekunowie mają szanse na świadczenie pielęgnacyjne? Właśnie za te czynności opiekuńcze?
Publikacja w Monitorze Polskim określiła kwotę świadczenia pielęgnacyjnego na 2025 r. Rząd podniósł ją na 3287 zł. Podwyżka o 10%. Taka sama jak podwyżka pensji minimalnej w 4666 zł brutto (w 2025 r.).
Renta socjalna jest świadczeniem przeznaczonym dla osób, które z powodu trwałego lub czasowego uszczerbku na zdrowiu nie są zdolne do podjęcia pracy zarobkowej. Przyznawana jest na podstawie określonych kryteriów, które muszą zostać spełnione zarówno pod względem wieku, jak i stanu zdrowia.
REKLAMA
Ostrzegano przed tym, że przewlekłość postępowań w WZON zderzy się z problemem śmierci osoby niepełnosprawnej, która złożyła wniosek o świadczenie wspierające, spełnia kryteria, ale nie doczekała decyzji WZON. Rodziny osób zmarłych koszty opieki pokryją często ze świadczenia pielęgnacyjnego. nie wszyscy jednak mają takie świadczenie. Część z nich próbuje spierać się z WZON w sądach administracyjnych. O część świadczenia wspierającego (za okres rozpatrywania wniosku w WZON). Sądy zwracają uwagę, że w sprawach o bezczynność stroną takich postępowań może być tylko osoba niepełnosprawna, a ta zmarła.
Co już wiemy o projektach ustaw kierowanych do osób z niepełnosprawnościami? Czy w 2026 r. wzrosną kwoty świadczeń? Prezentujemy odpowiedzi na ważne pytania. Pamiętajmy, iż aktualne przepisy mogą się jeszcze zmienić, o czym będziemy informowali na bieżąco.
PFRON wspiera likwidację barier architektonicznych, umożliwiając dostosowanie łazienki do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Dzięki dofinansowaniu możesz przeprowadzić niezbędne prace remontowe, takie jak montaż uchwytów, przebudowa wanny na kabinę prysznicową czy poszerzenie drzwi, co znacząco poprawia komfort i bezpieczeństwo. Dowiedz się, kto może ubiegać się o wsparcie.
W połowie zeszłego roku posłowie w interpelacji zapytali Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, dlaczego opłata za pobyt w domu opieki społecznej (tzw. DPS-ie) zależy tylko od dochodów osób zobowiązanych do jej wnoszenia a nie zgromadzonego majątku (czyli zamożności tych osób). W odpowiedzi minister wskazał, że postulat wprowadzenia do ustawy o pomocy społecznej możliwości uwzględniania w odpłatności za pobyt w DPS majątku mieszkańca, budzi poważne wątpliwości w zakresie zgodności z Konstytucją RP. Zdaniem Ministra obecne przepisy w tym zakresie wydają się być optymalne ale będą jeszcze analizowane.
Otrzymaliśmy kilka listów od osób niepełnosprawnych (orzeczenia stałe, stopień znaczny niepełnosprawności), które zostały przez WZON wykluczone ze świadczenia wspierającego. W artykule ich opinie:
Nie wiadomo dlaczego rodzaj świadczeń jest zależny od wieku nabycia niepełnosprawności. Piotr o kulach od 17. roku życia, to np. renta socjalna (albo stare świadczenie pielęgnacyjne ewentualnie przejście na nowe świadczenie wspierające). Paweł o kulach od 30-ego roku to renta z tytułu niezdolności do pracy. Piotr może się starać o dodatek dopełniający (jeżeli spełni kryterium niesamodzielności). Paweł spełniając to samo kryterium nie otrzyma tego dodatku do renty chorobowej bo dodatku nie ma. Został obiecany przez rząd pół roku, ale trwają praca analityczne nad ustawą.
„Stare” świadczenie pielęgnacyjne może otrzymać osoba niepełnosprawna ze stopniem umiarkowanym niepełnosprawności (oczywiście jako opiekun). Osoba ta może bowiem podjąć pracę, a warunkiem otrzymania tego świadczenia była sytuacja, kiedy opiekun dokonywał wyboru: 1) będę pracował albo 2) będą opiekunem osoby niepełnosprawnej. Wniosek? Opiekunem osoby niepełnosprawnej ze znacznym stopień niepełnosprawności, nie może być inna osoba niepełnosprawna (stopień umiarkowany albo lekki), która nie może pracować (potencjalnie). Jeżeli jednak osoba niepełnosprawna może pracować, to hipotetycznie może otrzymać status opiekuna i świadczenie pielęgnacyjne (stare).
Wszystkie osoby posiadające prawo do świadczeń zdrowotnych, mają także prawo do bezpłatnej opieki stomatologicznej, którą mogą uzyskać w placówkach mających podpisaną umowę z NFZ. Do stomatologa nie potrzeba skierowania.
Sądy administracyjne bronią staruszków i staruszek pozbawianych starego świadczenia pielęgnacyjnego. MOPS od 11 lat nie wykonują korzystnego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. Postępowanie urzędników w MOPS jest niezrozumiałe biorąc pod uwagę stanowisko WSA i NSA - sędziowie w dziesiątkach wyroków uznają moc wyroku TK z 2014 r. Wszystko staje się jasne, gdy się zrozumie, że za wykonanie wyroku TK, gmina nie otrzyma środków od wojewodów na wypłatę świadczenia pielęgnacyjnego. Dlatego MOPS muszą łamać prawo. Od 11 lat.
Nie wiadomo dlaczego świadczenia dla niepełnosprawnych są zależne od wieku nabycia niepełnosprawności (tak jest np. w rencie socjalnej). Najbardziej drastyczna sytuacja była w świadczeniu pielęgnacyjnym (starym). Przepisy mówiły, że niepełnosprawność musi powstać generalnie przed pełnoletniością (wyjątki dla nauki). Jednak w 2014 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że jest to niezgodne z Konstytucją RP - nie ma żadnego uzasadnienia, aby starego świadczenia pielęgnacyjnego nie dostał opiekun osoby niepełnosprawnej niewidomej albo jeżdżącej na wózku od trzydziestego roku życia.
Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności często zastanawiają się nad tym, z jakiego rodzaju form wsparcia mogą korzystać. Na jakie przywileje w pracy można liczyć? Ile wynosi dofinansowanie z PFRON w 2025 r.? Jakie zasiłki z MOPS przysługują z orzeczeniem? Oto najważniejsze świadczenia i aktualne kwoty!
Emerytalna dyskryminacja polega na tym, że przy świadczeniu wspierającym korzystniej są opłacane składki ubezpieczeniowe (emerytalna i rentowa) niż przy świadczeniu pielęgnacyjnym. Dla pielęgnacyjnego składki są opłacane tylko 20 i 25 lat. Dla świadczenia wspierającego nie ma tego ograniczenia. W obu przypadkach składki płacą w imieniu rządu samorządowcy (na przykład wójt). Z niewiadomych powodów w przypadku świadczenia pielęgnacyjnego składki płaci się tylko przez krótszy okres. Dotyczy to nie tylko świadczenia pielęgnacyjnego, ale także specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna. Szczegóły w artykule.
To zła wiadomość dla osób niepełnosprawnych oraz ich opiekunów. NSA wydał niekorzystny dla nich wyrok w sprawie roszczeń MOPS o zwrot zasiłków pielęgnacyjnych, świadczeń pielęgnacyjnych i innych świadczeń. Osoby niepełnosprawne i opiekunowie mogą stracić od 3500 zł do nawet 90 000 zł. Bo w czasie pandemii nie zanieśli nowego orzeczenia o niepełnosprawności do MOPS. Często bali się tam iść. Orzeczenia te najczęściej były kontynuacją poprzednich. Rząd przedłużył ważność "starych" orzeczeń o niepełnosprawności. Ale jeżeli ktoś jednak uzyskał "nowe" orzeczenie, to powinien je donieść do MOPS. Wyszło to dopiero teraz i dało MOPS pretekst do żądania zwrotu od opiekunów nawet 90 000 zł. Podstawa roszczenia: "Orzeczenie "nowe" było, ale w MOPS go nie okazano."
Na orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności znaleźć można symbol niepełnosprawności. Niektóre osoby mogą mieć przypisane więcej niż jeden symbol. Co oznaczają poszczególne symbole? Czy można mieć więcej niż jeden symbol?
Do redakcji wpłynął list od osoby niepełnosprawnej, która ma przerwany rdzeń kręgowy od 25 lat. Stopień znaczny niepełnosprawności. Orzeczenie stałe. Otrzymała niezwykle niską liczbę punktów w WZON od komisji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Nie ma żadnej szansy na świadczenie wspierające (co do zasady 70 punktów, w okresie przejściowym dla 2025 r. 78 punkty). Nie ma też starego świadczenia pielęgnacyjnego. Jest to kolejny list od czytelników z informacją o bardzo niskich wartościach punktów dla ciężko doświadczonych. Kilka dni temu opublikowaliśmy list czytelniczki, która jako osoba niewidoma otrzymała 61 punktów (czyli nie będzie świadczenia wspierającego.
Do redakcji wpływają listy od osób niepełnosprawnych, które spełniają prawie wszystkie warunki otrzymania dodatku do prądu 100 zł od PFRON (kumulatywnie 600 zł). Niemożność (obiektywna) spełnienia jednak tylko jednego warunku powoduje definitywny brak prawa do tego dodatku. Nie ma znaczenia znaczny stopień niepełnosprawności, stałe orzeczenie, poważny stan zdrowia, zaświadczenia od lekarza ze szpitala. Dodatku do prądu przyznawanego przez PFRON nie otrzyma osoba niepełnosprawna (nawet ze stopniem znacznym, nawet podlegające leczeniu hospicyjnemu), jeżeli nie korzysta z terapii tlenowej prowadzonej przez jedną z przychodni akceptowanych przez PFRON. "Zwykły" lekarz, "zwykła" przychodnia nie wystarczą.
Czy choroby serca umożliwiają uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności albo stopu niepełnosprawności? Na jakie ulgi i przywileje może liczyć osoba z niepełnosprawnością w 2025 r.?
Wskazania są ważnym elementem orzeczenia o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Jakie są możliwe punkty i do czego uprawniają? Oto najważniejsze informacje.
Jestem mamą dziecka, u którego w badaniach przesiewowych zdiagnozowano rdzeniowy zanik mięśni (SMA). Córka ma orzeczenie o niepełnosprawności wydane na 3 lata, prawomocne. Według nowych wytycznych wprowadzonych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej choroba córki jest na liście chorób, które kwalifikują do orzeczenia o niepełnosprawności do ukończenia 16 lat oraz przyznania 7 i 8 punktu orzeczenia. W związku z tymi zmianami pojawia się pytanie: czy mogę złożyć ponownie wniosek o orzeczenie o niepełnosprawności, czy kolejne rozpatrzenie będzie możliwe dopiero pod koniec ustalonego okresu orzeczenia?
Są już opublikowane 4 dokumenty ważne dla osób niepełnosprawnych mających prawo do otrzymania orzeczenia stałego o niepełnosprawności. To wytyczne dla WZON i PZON. Komisje będą w szerszym zakresie (niż jeszcze kilka dni temu) orzekały takie orzeczenia dla zarówno dzieci jak i dorosłych chorujących na jedną z wskazanych w wytycznych chorób. Wytyczne dotyczą przede wszystkim dzieci bo choroby te są od dnia narodzin. Można jednak nowe zasady stosować także wobec dorosłych.
Redakcja otrzymała list od czytelniczki, która jako niewidoma osoba niepełnosprawna (stopień znaczny) otrzymała 61 punkty w WZON. Punkty oceniają jej niesamodzielność. Dla 100 punktów poziomu potrzeby wsparcia mamy całkowitą niesamodzielność. 61 punktów to osoba niepełnosprawna całkiem nieźle sobie radząca sama (pamiętajmy, że chodzi o stałe orzeczenie i niepełnosprawność znaczną). Jeżeli "radząca sobie sama", to "niezasługująca" na świadczenie wspierające (w 2025 r. maksymalnie wynosi powyżej 4100 zł). Oznacza to, że osoba niewidoma z 61 punktami jest dramatycznie poza systemem świadczenia wspierającego. No bo choć nie widzi, to może chodzić, ma sprawne ręce.
Tak pyta nasza czytelniczka. I argumentuje „Skoro niektóre osoby niepełnosprawne mają orzeczenia na stałe z MZON lub ZUS, bo ich schorzenia nie rokują poprawy, to po co zasadnym jest "przepuszczanie" ich co 7 lat przez "specjalistów" WZON? Moim zdaniem chyba tylko po to, by tysiące osób oceniających miały nadal zapewnioną pracę. Może i ona niewdzięczna, ale chyba nie aż taka zła, skoro są chętni...".
Nawet 3 870 zł dofinansowania w II kwartale 2025 r. Pieniądze w ramach Programu „Samodzielność-Aktywność-Mobilność” Mieszkanie dla absolwenta. PFRON wydał komunikat. Publikujemy zestawienie tabelaryczne.
Osoby z niepełnosprawnościami często zastanawiają się na jak długo można otrzymać orzeczenie. Temat ten jest szczególnie aktualny w kontekście nowych wytycznych dla zespołów orzeczniczych. Jakie są aktualne przepisy?
To ważne zagadnienie dla osób z niepełnosprawnościami ich opiekunów. Spróbujemy pokazać to na kilku wybranych przykładach. W rzeczywistości jest ich znacznie więcej.
Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności często zastanawiają się nad tym, z jakiego rodzaju form wsparcia mogą korzystać. Na jakie przywileje w pracy można liczyć? Ile wynosi dofinansowanie z PFRON? Czy z orzeczeniem przysługują jakieś zasiłki w MOPS? Oto najważniejsze świadczenia w 2025 r. i aktualne kwoty!
Kwestia ważności niektórych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności rodzi szereg praktycznych wątpliwości. W artykule odpowiadamy na kilka najważniejszych pytań.
Jakie świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a które ośrodki pomocy społecznej? Prezentujemy proste zestawienie najważniejszych świadczeń w 2025 r.
Kto może otrzymać świadczenie wspierające? Jaki wniosek trzeba złożyć do ZUS? Jakie kwoty tego świadczenia obowiązują w 2025 roku? O ile wzrosło to świadczenie po waloryzacji od 1 marca?
Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak interweniowała w sprawie systemu orzekania o niepełnosprawności w odniesieniu do dzieci nieuleczalnie chorych. RPD podkreślała, iż dalszy brak regulacji w tym przedmiocie łamie koncepcję „najlepiej pojętego interesu dziecka”.
Orzeczenie o niepełnosprawności jest kluczowym dokumentem uprawniającym do wielu ulg i świadczeń. Czy mogą je uzyskać również osoby, chorujące na cukrzycę? To temat dość obszerny i w praktyce trudny. W artykule zebraliśmy najważniejsze informacje.
Osoby z niepełnosprawnościami mogą korzystać z szeregu uprawnień. Wiele z nich zależy od stopnia niepełnosprawności czy dodatkowych kryteriów. Tym razem wymieniamy 7 przykładów, o których nie każdy być może pamięta.
Osoby z niepełnosprawnościami często zastanawiają się na jak długo można otrzymać orzeczenie. Podajemy aktualne przepisy dotyczące orzeczeń o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności.
Tak w listach do redakcji twierdzą nasi czytelnicy. W artykule przedstawimy zasady otrzymania dodatku do prądu. I historię czytelniczki, której 88-letnia mama (znaczny stopień niepełnosprawności, wyjście ze szpitala) nie ma żadnej możliwości spełnić wymogów PFRON. Po pierwsze, najwcześniejszy termin, jaki zaproponowała placówka medyczna akceptowana przez PFRON to …. za rok. Po drugie, zwykły lekarz ZOZ nie może podpisać dokumentów wymaganych przez PFRON, choć 88-latka korzysta z urządzenia do wentylacji objętego dofinansowaniem przez PFRON.
Nawet najciężej poszkodowane osoby niepełnosprawne (najcięższy stopień znaczny) świadczenie wspierające otrzymują na maksymalnie 7 lat. W Sejmie toczy się debata o wyjątku od zasady "Co 7 lat w WZON". Wyjątek to świadczenie wspierające stałe (dożywotnie) albo na dłuższe okresy niż siedem lat. Dotyczy to osób niepełnosprawnych, które nigdy nie odzyskają zdrowia. Sejm wysłał w tej sprawie zapytanie do strony rządowej.
Osoba niepełnosprawna mająca niemiecką legitymację osoby niepełnosprawnej nie może na podstawie dokumentów niemieckich zaktualizować polskiego orzeczenia o niepełnosprawności.
Od dwóch lat można otrzymać do około 100 000 zł dofinansowania z PFRON do samochodu, którym: Wariant 1) kieruje osoba niepełnosprawna i Wariant 2): osoba niepełnosprawna jest pasażerem. W obu wariantach dofinansowanie z PFRON jest tylko dla osób niepełnosprawnych ze znacznym stopniem niepełnosprawności.
Prawo to pozwala politykom zamrozić zasiłek pielęgnacyjny (od 2019 r. nie ma podwyżki). Nie mogą tego zrobić ze świadczeniem pielęgnacyjnym i dodatkiem pielęgnacyjnym (więc jest podwyżka)Podwyżki świadczenia pielęgnacyjnego wynikają z podwyżki pensji minimalnej. W 2025 r. pensja ta wzrasta o 10% do 4666 zł. Więc o taki sam poziom mamy podwyżkę świadczenia pielęgnacyjnego. Zasiłek pielęgnacyjny nie został podniesiony. Za to mamy waloryzację od marca dodatku pielęgnacyjnego do kwoty około 348,30 zł.
Luka polega na utracie przez opiekuna osoby niepełnosprawnej ubezpieczenia zdrowotnego oraz składek emerytalnych za okres od pół roku do roku (w zależności jak bardzo jest opóźniona wypłata świadczenia wspierającego). Utrata odbywa się wstecznie. Np. w grudniu 2024 r. opiekun dowiedział się, że nie ma ubezpieczenia od stycznia 2024 r. Co jeżeli w tym okresie leżał w szpitalu i przeszedł operację w lipcu 2024 r. (sądził, że ma ubezpieczenie)? Czy szpital będzie domagał się pieniędzy za leczenie bez ubezpieczenia?
PFRON zaktualizował program "Aktywny samorząd na 2025 r." Osoby niepełnosprawne z dopłatami do wyposażenia samochodu w (Obszarze A) zadanie 1 (73 500 zł) i 4 (do 4620 zł). Przy wydaniu 73 500 zł nie obowiązuje katalog urządzeń możliwych do dofinansowania, główną przesłanką do udzielenia pomocy jest uzasadnienie potrzeby zakupu lub montażu danego urządzenia lub wyposażenia w odniesieniu do ograniczeń wynikających z dysfunkcji ruchu. Wnioski w marcu 2025 r. Na razie od 2 stycznia 2025 r. można składać wnioski na dodatek do prądu (100 zł).
Orzeczenie o niepełnosprawności składa się z kilku ważnych elementów. Niektóre z nich mają istotny wpływ na zakres możliwej pomocy. Na zatem zwrócić szczególną uwagę?
Jest to dodatek miesięczny 100 zł, który PFRON wypłaca jako świadczenie za kilka miesięcy (przedział 300 zł - 600 zł). Mogę z niego skorzystać osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności. Ocenia się, że tylko połowa osób korzystających stale z respiratorów i koncentratorów tlenu dysponuje takim orzeczeniem. Program „Aktywny samorząd” i zadanie: pomoc w kontynuowaniu rehabilitacji w formie wentylacji domowej (Obszar E). Takie jest źródło dofinansowania z PFRON dodatku "100 zł miesięcznie".
REKLAMA