Policjanci wygrywają w sądach i odzyskują duże pieniądze

Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
rozwiń więcej
policjanci, sądy, pieniądze / Policjanci wygrywają w sądach i odzyskują duże pieniądze / ShutterStock

Wciąż zapadają kolejne korzystne wyroki przed WSA na rzecz policjantów w sprawie odzyskiwania sporych sum pieniędzy. Jakie przepisy były łamane przy wydawaniu decyzji przez Komendantów Policji? Na jakie świadczenia mogą liczyć policjanci? Szczegóły poniżej.

rozwiń >

Policjanci wygrywają w sądach w zakresie spraw o ekwiwalent. Sprawy trafiają do WSA ale nawet i do NSA, bo policja się odwołuje. Ekwiwalent będący substytutem niewykorzystanego urlopu powinien odpowiadać wartości tego świadczenia w naturze. Świadczeniem ekwiwalentnym za przepracowany dzień urlopu jest wynagrodzenie za jeden dzień roboczy. O co zatem chodzi w sprawach?

Jaki jest cel ekwiwalentu?

Jak wskazał TK, prawo do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego nabywane jest w sytuacji zwolnienia ze służby. Celem ekwiwalentu jest zrekompensowanie funkcjonariuszowi Policji faktycznej niemożności wykorzystania przysługującego mu urlopu, co stanowi urzeczywistnienie konstytucyjnie zagwarantowanych corocznych płatnych urlopów. Na skutek okoliczności niezależnych od funkcjonariusza może dojść do sytuacji, w której nie zdołał on wykorzystać urlopu przed ustaniem stosunku służbowego. Wówczas jedyną formą rekompensaty za niewykorzystany urlop jest przewidziany przez ustawodawcę ekwiwalent pieniężny.

Policjanci wygrywają w sądach i odzyskują duże pieniądze. Jasne stanowisko. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 maja 2024 r., III OSK 2690/22

Naczelny Sąd Administracyjny jasno podkreśla, że policjanci mają prawo do pieniędzy według korzystnych dla nich zasad. Wysokość ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za okres przed 6 listopada 2018 r. ustala się na zasadach wynikających z przepisów ustawy o Policji w brzmieniu obowiązującym przed 6 listopada 2018 r., co implikuje adresowany do organów Policji obowiązek obliczenia go według zasad podanych w tej ustawie w brzmieniu ukształtowanym wyrokiem TK z dnia 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15. Zatem od dnia 6 listopada 2018 r. organy Policji rozpatrując żądania dotyczące ekwiwalentu mają obowiązek uzupełnienia derogowanej treści art. 115a ustawy o Policji przez przyjęcie wykładni ustalonej przez Trybunał we wskazanym wyroku, a więc zrekonstruowania normy wyrażającej treść, że ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego oraz za każde rozpoczęte 8 godzin niewykorzystanego czasu wolnego przysługującego na podstawie art. 33 ust. 3 ustawy o Policji ustala się w wysokości przysługującego zwalnianemu ze służby policjantowi w danym okresie wynagrodzenia za jeden dzień roboczy.

Policjanci wygrywają w sądach i odzyskują duże pieniądze. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Gliwicach z dnia 6 lipca 2022 r., III SA/Gl 1292/21

W ostatnim czasie zapadł kolejny korzystny wyrok dla policjanta w sprawie naliczenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 6 lipca 2022 r., III SA/Gl 1292/21). Podobnie jak w wielu innych tak i w tej sprawie policjant zaskarżył decyzję Komendanta Miejskiego Policji a następnie Komendanta Wojewódzkiego Policji w przedmiocie odmowy wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. W wyroku WSA uchylił zaskarżone decyzje. Sprawy dotyczą odmowy ponownego naliczenia i wypłaty wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz rekompensaty za czas służby przekraczający 40 godzin w tygodniu w 3 miesięcznym okresie rozliczeniowym, w związku ze zwolnieniem ze służby w Policji. Policjanci w tych sprawach wnosili o wydanie decyzji z uwzględnieniem treści orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15, opublikowanym w dniu 6 listopada 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 2102) jednak policja nie chce (czy też nie może) respektować treści tego wyroku, interpretując go na swoją korzyść. 

Policjanci wygrywają w sądach i odzyskują duże pieniądze. Sporna treść przepisu ustawy o Policji - jaka?

Sporna i niezgodna z Konstytucją treść przepisów ustawy o Policji brzmi: "Przepis art. 115a ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą stosuje się do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy wszczętych i niezakończonych przed dniem 6 listopada 2018 r. oraz do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy policjantowi zwolnionemu ze służby od dnia 6 listopada 2018 r. Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za okres przed dniem 6 listopada 2018 r. ustala się na zasadach wynikających z przepisów ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu obowiązującym przed dniem 6 listopada 2018 r. Przy obliczaniu wysokości ekwiwalentu pieniężnego przysługującego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za rok 2018 określa się proporcję liczby dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego przysługującego przed dniem 6 listopada 2018 r. oraz od dnia 6 listopada 2018 r.”.

Policjanci wygrywają w sądach i odzyskują duże pieniądze. 1/30 czy 1/21 za dzień urlopu przy ekwiwalencie - jak liczyć?

Analizując różne sprawy wniesione przed WSA można stwierdzić, że skarżący policjanci podzielają stanowisko wyrażone w wyroku TK, który orzekł, że art. 115a ustawy o Policji w zakresie, w jakim ustala wysokość ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego w wymiarze 1/30 części miesięcznego uposażenia, jest niezgodny z art. 66 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 zdanie drugie Konstytucji RP.

Ponadto zgodnie z aktualnie obowiązującą wersją przepisu art. 115a ustawy o Policji, ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego ustala się w wysokości 1/21 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego policjantowi na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym.

Co można zarzucić policji?

W sprawach doszło do naruszenia zasady praworządności i prowadzenia postępowania w sposób sprzeczny z obowiązującymi normami prawnymi.

  • Zwykle w sprawach zarzucano organom naruszenie art. 115a ustawy o Policji w zw. z art. 7, art. 8 ust. 2, art. 66 ust. 2 oraz art. 178 ust. 1 i 190 ust. 3 i 4 Konstytucji RP w zw. z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, poprzez błędną ich wykładnię polegającą na przyjęciu, że ww. wyrok Trybunału Konstytucyjnego rodzi skutki ex nunc (od teraz) i nie ma wpływu na sytuację skarżących policjantów, a dotyczy tylko stanów faktycznych powstałych po 6 listopada 2018 r. (data publikacji wyroku), czyli osób zwalnianych obecnie ze służby i korzystających z uprawnienia określonego w kwestionowanym art. 115a ustawy o Policji, a nie jak w przypadku skarżących w chwili zwolnienia ze służby, które nastąpiło przed wydaniem wyroku, przed 6 listopada 2018 r.
  • Prawidłowa wykładnia prowadzi do wniosku, że przedmiotowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego ma skutki ex tunc (z mocą wsteczną), obejmując swoim zakresem działania również sytuację skarżących jako funkcjonariuszy Policji zwolnionych ze służby przed datą wydania tego wyroku.

Policjanci wygrywają w sądach i odzyskują duże pieniądze. Wypłata ekwiwalentu musi być zgodna z Konstytucją RP

Jak wskazuje się w orzecznictwie sądów administracyjnych, nie ma żadnych prawnych przesłanek, by ograniczyć uprawnienie funkcjonariuszy Policji do uzyskania pełnego, odpowiadającego wymogom konstytucyjnym ekwiwalentu za niewykorzystany urlop w zależności od kryterium daty zwolnienia ze służby, o ile zwolnienie to nastąpiło po wejściu w życie zakwestionowanego przez Trybunał Konstytucyjny art. 115a ustawy o Policji (por. cyt. wyrok WSA w Gorzowie Wlk. z 8 sierpnia 2019 r. i powołane tam wyroki: WSA w Gdańsku z dnia 4 lipca 2019 r., III SA/Gd 313/19 oraz z dnia 19 czerwca 2019 r., III SA/Gd 312/19). Niewątpliwe jest, iż wyrok TK ma charakter wyroku zakresowego. Po jego wydaniu obowiązkiem ustawodawcy była zmiana niekonstytucyjnej części tego przepisu ustawy o Policji.

Prawo
Polski system emerytalny pod presją. Eksperci ostrzegają: bez reform czekają nas głodowe świadczenia
18 lip 2025

Polska starzeje się w szybkim tempie, co już dziś budzi poważne obawy o przyszłość systemu emerytalnego. Międzynarodowy Fundusz Walutowy alarmuje: jeśli nie zostaną wprowadzone pilne reformy, do 2050 roku świadczenia mogą spaść nawet o jedną trzecią. Najbardziej ucierpią kobiety, osoby o niskich dochodach i pracownicy niestandardowi. Czy jest jeszcze czas, by uniknąć kryzysu?

Nadchodzą rewolucyjne zmiany w świadectwie pracy? Chodzi o jedną rubrykę. Prezes UODO pisze do MRPiPS
18 lip 2025

Współczesny rynek pracy wymaga elastyczności, kompetencji i transparentności, a prawo musi podążać za zmianami społecznymi, technologicznymi ale co ciekawe czasami także za prywatnymi decyzjami pracowników. W tym wszystkim istotne znaczenie ma świadectwo pracy, którego wzór jest uregulowany jako załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. 2016 poz. 2292). Co zatem się zmieni?

Koniec z oszukiwaniem w CV. Pracodawcy sprawdzą dyplom a uczelnie będą miały nowy obowiązek
17 lip 2025

Fałszywy dyplom w CV? Już wkrótce ten problem może odejść do lamusa. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowało projekt ustawy, który da pracodawcom narzędzie do weryfikacji wykształcenia kandydatów do pracy. To rewolucja w rekrutacji, która kończy z dotychczasową bezradnością pracodawców wobec przepisów o ochronie danych.

Nowe podatki w budżecie UE po 2028 roku: firmy i konsumenci zapłacą więcej
17 lip 2025

Unia Europejska planuje głęboką reformę budżetu na lata 2028–2034, której centrum stanowią nowe źródła dochodów – de facto nowe unijne podatki. ETS, CBAM, opłata od e-odpadów, wyższy podatek od plastiku, a także kontrowersyjna składka CORE dla dużych firm mają przynieść blisko 60 mld euro rocznie. Choć środki mają wspierać transformację energetyczną, bezpieczeństwo i konkurencyjność, przedsiębiorcy ostrzegają przed ryzykiem nadmiernego obciążenia, zwłaszcza dla małych i średnich firm.

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany?
17 lip 2025

Staż pracy a urlop. Czy w 2025 r. będą zmiany? Być może, szczególnie w obliczu gruntownych zmian prawa w zakresie zaliczania do stażu pracy okresu zatrudnienia w ramach JDG i umów zleceń! Co więcej, w polskiej debacie publicznej coraz głośniej wybrzmiewa postulat, który może zrewolucjonizować podejście do praw pracowniczych – wprowadzenie powszechnego tzw. urlopu stażowego. Wówczas nie-pracownicy również skorzystaliby na zmianach. Pomysł, choć nie nowy, nabiera impetu w kontekście rosnącej świadomości na temat potrzeby zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Czy dodatkowe dni wolne, uzależnione od lat spędzonych na rynku pracy, wejdą w życie? W wielu zawodach już tak jest! Być może stanie się to więc powszechnym prawem.

4-dniowy tydzień pracy: hit czy mit? Nabór wniosków od 14 sierpnia do 15 września 2025 r.
17 lip 2025

Skrócenie tygodnia pracy do czterech dni nie jest już tylko trendem na zachodzie. Jeszcze kilka lat temu koncepcja czterodniowego tygodnia pracy wydawała się futurystycznym eksperymentem. Dziś coraz więcej firm testuje ten model, motywowane realnymi korzyściami: większym zaangażowaniem zespołów, niższą rotacją, a nawet oszczędnościami kosztowymi, np. dzięki programowi pilotażowemu z MRPiPS. Etap II programu to właśnie testowanie zaproponowanego modelu skróconego czasu pracy w środowisku pracy – zaczyna się 1 stycznia 2026 r. i trwa do 31 grudnia 2026 r.

Wzrost wynagrodzeń w budżetówce. Coś się zmienia po 10 latach, ale to nie jest dobra wiadomość
18 lip 2025

Po raz pierwszy od dekady doszło do bezprecedensowego porozumienia w Radzie Dialogu Społecznego - zarówno związki zawodowe, jak i organizacje pracodawców jednomyślnie sprzeciwiły się rządowej propozycji zaledwie 3-procentowej podwyżki płac w budżetówce. Uchwała nr 139 RDS, przyjęta 14 lipca 2025 roku, to nie tylko wyraz wspólnego stanowiska wobec zbyt niskiego wzrostu wynagrodzeń, lecz także sygnał narastającego kryzysu w dialogu społecznym i zapowiedź otwartego sporu z rządem.

Okulary za kierownicą: kiedy grozi mandat nawet w wysokości 500 zł? O tym musisz pamiętać
17 lip 2025

Kierowcy z wadami wzroku powinni zachować szczególną ostrożność. Mimo że jazda w okularach korekcyjnych wydaje się standardowa, w niektórych przypadkach może skutkować mandatem w wysokości nawet 500 zł. Wysokość kary zależy od kodów, które są wpisane w twoim prawie jazdy. Upewnij się, że znasz obowiązujące przepisy, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.

Unia chce słuchać dzieci, zanim uchwali prawo. Nadchodzi rewolucja w legislacji?
17 lip 2025

Parlament Europejski chce wprowadzenia obowiązkowego testu praw dziecka dla wszystkich nowych przepisów wychodzących z Komisji Europejskiej. – Dzieci wiedzą, czego chcą, i potrafią to jasno powiedzieć – przekonuje Ewa Kopacz, wiceprzewodnicząca PE. Bezpieczeństwo w sieci, walka z mową nienawiści, edukacja o prawach i realna pomoc dla ofiar przemocy to tylko część postulatów najmłodszych obywateli UE. Unia słucha ich coraz uważniej – i właśnie to może całkowicie zmienić sposób, w jaki tworzone jest prawo w Europie. Czy nadchodzi era legislacji pisanej oczami dziecka?

5 tys. zł grzywny, konfiskata sprzętu, a nawet areszt za korzystanie z kamery samochodowej. Nowe przepisy są bezlitosne, bo kierowców nie uratuje nawet „nieumyślność”, ale – będą zmiany
18 lip 2025

W związku z trwającym właśnie sezonem urlopowo-wakacyjnym – wielu Polaków odbywa teraz dłuższe wyprawy samochodowe, korzystając przy tym z rejestratorów obrazu w postaci kamer samochodowych. Motywy rejestrowania jazdy są różne – ale większość kierowców robi to po prostu dla bezpieczeństwa (zarejestrowany obraz pełni funkcję dowodową w przypadku kolizji lub wypadku oraz może okazać się pomocy w namierzaniu „piratów drogowych”), niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę z tego, że takim – z pozoru nikomu nieszkodzącym działaniem – może nabawić się nie lada problemów. Na szczęście rząd zajął się już tymi „nadmiarowymi” regulacjami, ale ci, którzy będą używać kamer samochodowych w najbliższym czasie – muszą nadal mieć się na baczności.

pokaż więcej
Proszę czekać...