REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Co daje niepełnosprawność sprzężona?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
niepełnosprawność
Co daje niepełnosprawność sprzężona?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Co daje niepełnosprawność sprzężona? Chociaż większość osób, które cierpi na różnego rodzaju zaburzenia powiedziałoby raczej: co odbiera niepełnosprawność sprzężona? (sic!). Odbiera zdrowie i jakość życia, a czasami nawet samo życie. W artykule skupimy się omówieniu podstawowych pojęć i uprawnień, szczególnie dla dzieci, związanych z niepełnosprawnością sprzężoną. Zatem: co to jest niepełnosprawność sprzężona? Jakie to są niepełnosprawności sprzężone? Czy autyzm to niepełnosprawność sprzężoną? Kto orzeka o niepełnosprawności sprzężonej?

rozwiń >

Co to jest niepełnosprawność sprzężona?

Niepełnosprawność sprzężona oznacza równoczesne występowanie u jednej osoby dwóch lub więcej rodzajów niepełnosprawności. Niepełnosprawność sprzężona może łączyć w sobie zarówno deficyty ruchowe, jak i sensoryczne czy poznawcze. Przykładowo:

REKLAMA

REKLAMA

  • Dziecko z porażeniem mózgowym i upośledzeniem słuchu potrzebuje równoległej rehabilitacji ruchowej oraz nauki komunikacji alternatywnej.
  • U osoby z zespołem Downa i zaburzeniem ze spektrum autyzmu pojawiają się zarówno trudności intelektualne, w tym ze wzrokiem czy słuchem jak i specyficzne wyzwania społeczne.
  • Niepełnosprawność ruchowa (np. mózgowe porażenie dziecięce) połączona z niepełnosprawnością intelektualną. 
  • Oczywiście takie przykłady można mnożyć, w zależności od rodzaju danej niepełnosprawności.

Jakie to są niepełnosprawności sprzężone?

Istnieje legalna i prawna definicja ustawowa w zakresie nieruchomości sprzężonej, która jest wykorzystywana m.in. na potrzeby związane z edukacją. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 619, 620, 622, dalej jako ustawa) określa co kryje się pod pojęciem niepełnosprawności sprzężonej.

Ważne

Ustawa określa definicję. Ujmuje w słowniku o niepełnosprawnościach sprzężonych – należy przez to rozumieć występowanie u dziecka niesłyszącego lub słabosłyszącego, niewidomego lub słabowidzącego, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną albo z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, co najmniej jeszcze jednej z wymienionych niepełnosprawności.

Przykłady rodziców opiekujących się dziećmi z niepełnosprawnością sprzężoną

Rodzice dzieci z niepełnosprawnością sprzężoną często mierzą się z wieloma wizytami u specjalistów: neurolog pediatryczny, audiolog, psycholog, fizjoterapeuta, okulista, laryngolog. Muszą też liczyć się ze skomplikowanymi procedurami wnioskowania o świadczenia i turnusy rehabilitacyjne; brakiem jasnych ścieżek wsparcia w szkołach integracyjnych czy przedszkolach; trudnościami logistycznymi: transportem sprzętu ortopedycznego czy komunikacją niewerbalną. Wszystko to dzieje się równocześnie, potęgując poczucie frustracji i tzw. niemocy. Głosy matek są takie:

Przykład 1

Kamila, mama Antosia (7 lat)

„Antoś od urodzenia ma mózgowe porażenie dziecięce i głębokie upośledzenie słuchu. Każdego dnia walczymy z rutyną ćwiczeń, dźwiękami, których on nie słyszy, i niewerbalnym wyrażaniem emocji. Czasem ból krzyży jest ogromny, ale nie taki jak jego ból – gdy widzę pierwszy uśmiech, wiem, że warto.”

Przykład 2

Monika, mama Kasi (12 lat)

„Kasia ma zespół Downa i zaburzenia ze spektrum autyzmu oraz problemy ze wzrokiem. Szkoła dopuszcza ją do integracji, ale brakuje przygotowanych nauczycieli. Staram się uczyć ją komunikacji alternatywnej i jednocześnie domagać się dla niej dostępu do zajęć plastycznych czy sensorycznych. Uczymy się razem cierpliwości. Łatwo nie jest.".

Przykład 3

Krystyna, mama Andrzeja (15 lat)

„Andrzej stracił wzrok w wyniku wrodzonej choroby i ma jednocześnie zaburzenia motoryki. Mierzy się też z zespołem Aspergera. Jego ruch jest bardzo ograniczony co do kończyn dolnych. Codziennie uczymy się czytać alfabetem Braille’a, a jednocześnie chodzimy na zajęcia z rehabilitantem. Czasem się złościmy, ale bardziej cieszymy z każdego kroku, nawet najmniejszego. Łatwo nie jest, tym bardziej, że państwo jedynie utrudnia i stawia kolejne bariery, a nie ułatwia.".

Jakie są przyczyny niepełnosprawności?

Symbol przyczyny niepełnosprawności oznacza się następująco:

REKLAMA

  • 01-U – upośledzenie umysłowe;
  • 02-P – choroby psychiczne;
  • 03-L – zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu;
  • 04-O – choroby narządu wzroku;
  • 05-R – upośledzenie narządu ruchu;
  • 06-E – epilepsja;
  • 07-S – choroby układu oddechowego i krążenia;
  • 08-T – choroby układu pokarmowego;
  • 09-M – choroby układu moczowo-płciowego;
  • 10-N – choroby neurologiczne;
  • 11-I – inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego;
  • 12-C – całościowe zaburzenia rozwojowe.

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego a niepełnosprawność sprzężona

Zgodnie z ustawą, prawo oświatowe, przepis art. 44zw odnosi się do niezwykle istotnej kwestii a mianowicie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym lub niepełnosprawności sprzężone, gdy jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym lub znacznym, nie przystępuje do egzaminu ósmoklasisty. Uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawności sprzężone inne niż wymienione wyżej może być zwolniony przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej z obowiązku przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty, na wniosek rodziców pozytywnie zaopiniowany przez dyrektora szkoły.

Dalszy ciąg materiału pod wideo
Ważne

Tak więc, niepełnosprawność sprzężona ma złożony charakter, bo jej istota polega na występowaniu u dziecka co najmniej dwóch niepełnosprawności. Jest ona wówczas przesłanką do wydania przez zespół poradni psychologiczno-pedagogicznej orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, które daje znacznie więcej ułatwień, niż przy standardowym nauczaniu.

Wydawaniem orzeczeń zajmują się zespoły działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym publiczne poradnie specjalistyczne. Wnioskodawca może wnieść odwołanie do kuratora oświaty, za pośrednictwem zespołu, który wydał orzeczenie, w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia. Kurator oświaty nie przeprowadza diagnozy dziecka, tylko w zależności od potrzeby, zasięga opinii psychologa, pedagoga, lekarza lub innego specjalisty. Diagnozę przeprowadza się w zespole orzekającym działającym w poradni pedagogiczno-psychologicznej i kurator oświaty nie przeprowadza takiej analizy (zob. wyrok WSA w Gliwicach z 2 grudnia 2019 r., sygn. akt III SA/Gl 884/19).

Inny sąd podkreśla, że orzeczenie wydaje się dla dzieci i uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym, wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. W przypadku niepełnosprawności sprzężonej należy wskazać współistniejące niepełnosprawności (zob. wyrok Wojewódzkiego Sąd Administracyjnego w Warszawie z 21 marca 2017 r., sygn. akt V SA/Wa 949/16).

Niepełnosprawność sprzężona - transport dla uczniów

Jak stanowi prawo oświatowe, obowiązkiem gminy jest:

1) zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, których kształcenie i wychowanie odbywa się na podstawie art. 127, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym – także do najbliższej szkoły ponadpodstawowej, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 21. rok życia;

2) zapewnienie dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 36 ust. 17, a także dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą: a) 24. rok życia – w przypadku uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna; b) 25. rok życia – w przypadku uczestników zajęć rewalidacyjno -wychowawczych.

Niepełnosprawność sprzężona - co trzeba zmienić?

Polski system wsparcia osób z niepełnosprawnością sprzężoną stopniowo się rozwija, ale wciąż brakuje:

  • jednolitej ścieżki kompleksowej rehabilitacji osób z niepełnosprawnością sprzężoną;
  • odformalizowanych świadczeń wspierających codzienne życie (np. asystenta rodziny);
  • cyfrowych narzędzi usprawniających komunikację między opiekunami, terapeutami i szkołą;
  • elastycznych programów edukacyjnych dostosowanych do wielowymiarowych potrzeb uczniów.
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
eZUS niedługo zastąpi PUE ZUS. mZUS dla Płatnika od 2026 roku. Co się zmieni dla emerytów, rencistów i innych klientów ZUS-u?

Portal eZUS, który już niedługo zastąpi PUE ZUS, będzie miał prostą nawigację, intuicyjny interfejs i funkcje dostosowane do potrzeb różnych klientów, w tym osób ze szczególnymi potrzebami. – Jesteśmy w trakcie wprowadzania kolejnych zmian. Pod koniec tego roku planujemy je udostępnić klientom – zapowiada Magdalena Mazur-Wolak, dyrektorka Departamentu Relacji z Klientami. Platforma Usług Elektronicznych ZUS to pierwszy polski e-urząd. ZUS udostępnił go swoim klientom w 2012 roku. Obecnie korzysta z niego 13,6 mln klientów ZUS.

Kup telefon przed końcem 2025 roku i rozlicz to w zeznaniu rocznym. MF potwierdza, że te wydatki ułatwiają wykonywanie czynności życiowych

Jakie wydatki będzie można uwzględnić w rocznym zeznaniu podatkowym? Warto zastanowić się nad tym już teraz, by na początku 2026 roku nie mieć problemu z udokumentowaniem poniesionych kosztów. Przepisy, które trzeba będzie zastosować już znamy.

Czy kancelarii prawnej potrzebny jest marketing

Rynek prawny obserwujemy od lat i widzimy, że kancelarie coraz bardziej dostrzegają rolę marketingu, a nawet możemy zaryzykować stwierdzenie, że marketing prawniczy sam w sobie staje się trendem. Świadczy o tym chociażby rosnąca liczba wydarzeń branżowych czy coraz większe zainteresowanie rankingami prawniczymi.

Rewolucja dla osób z niepełnosprawnościami: Rząd szykuje ustawę o asystencji osobistej, która zmieni życie tysięcy Polaków

Już jutro, 28 października 2025 roku, Rada Ministrów zajmie się projektem ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami, co zapowiada prawdziwą rewolucję w systemie wsparcia w Polsce. Informację tę przekazał w piątek wiceminister rodziny i pełnomocnik rządu ds. osób z niepełnosprawnych, Łukasz Krasoń, który podkreślił wagę tego wydarzenia. Jak zapowiadają eksperci i sam resort rodziny, nowa ustawa może wreszcie ujednolicić dostęp do usług asystenckich, który do tej pory był rozproszony i zależny od czasowych programów realizowanych przez samorządy oraz organizacje pozarządowe.

REKLAMA

Obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony zdrowia pracowników – aktualne przepisy 2025

Badania okresowe, szkolenia BHP, profilaktyka i zdrowie psychiczne – to nie przywilej, lecz obowiązek pracodawcy. Zobacz, jak firmy w 2025 roku muszą dbać o bezpieczeństwo i dobrostan swoich pracowników.

Ostatnie dwa miesiące na uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy dla swojej działki – właściciele nieruchomości, którzy to przeoczą, później już tylko stracą [LISTA NAJWAŻNIEJSZYCH ZMIAN I TERMINÓW]

Decyzję o warunkach zabudowy, której uzyskanie jest niezbędne m.in. do posadowienia na swojej działce domu (o ile na danym obszarze nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego), na „starych zasadach”, które dawały właścicielowi nieruchomości największą „wolność” w zakresie realizowanej przez niego inwestycji – będzie można uzyskać jeszcze tylko przez najbliższe dwa miesiące. Decyzje WZ wydane przez gminy po tym terminie, będą już bowiem podlegały nowym, zdecydowanie bardziej restrykcyjnym regulacjom.

Koniec z leasingiem auta na full wypas. To już nie będzie się tak opłacać

Niezły samochód za atrakcyjną cenę. Taki dobry biznes mogli do końca grudnia robić przedsiębiorcy, którzy korzystali z aut w ramach umowy leasingowej. Kiedy leasing się kończył kupowali auta do celów prywatnych, po oferowanych przez firmy, preferencyjnych stawkach. Te praktyki, które pozwalały na niepłacenie podatków zostały ukrócone trzy lata temu. Nieskutecznie? Prawna furtka pozwala na ich ominięcie. Teraz i ona zostanie zatrzaśnięta.

Przełomowy wyrok NSA - skarbówka przegrywa w sądzie, bo stosowała zawyżone stawki akcyzy dla samochodów osobowych. Takie samochody powinny być tańsze

Przełomowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) jest faktem. NSA stwierdził, że stawki akcyzy od tysięcy aut były błędnie określane przez skarbówkę na zawyżonym poziomie. To powodowało finalnie wyższą cenę samochodu, za co płacił klient. Wszystko oczywiście przez niekorzystną dla podatników interpretację przepisów stosowaną latami.

REKLAMA

Koniec z opłatami za wjazd na cmentarz – na Wszystkich Świętych zaparkujesz za darmo. Przełomowy wyrok WSA w Olsztynie [Święto Zmarłych 2025]

Organy samorządowe nie mogą ustanawiać (a cmentarze – na tej postawie) pobierać jakichkolwiek opłat, które są niezwiązane z pochówkiem zmarłych, tj. m.in. opłat za wjazd na cmentarz i korzystanie z cmentarza – orzekł WSA w Olsztynie. W związku ze zbliżającym się Wszystkich Świętych i wzmożonym ruchem na cmentarzach – warto, aby osoby, które będą odwiedzać groby swoich bliskich, znały te zasady.

Komisja w PZON i WZON uzdrawia niepełnosprawnych ze świadczenia pielęgnacyjnego. Trzema pytaniami. Tak prostymi, że trudno wierzyć w medycynę

Jeżeli dziecko odpowie, to rodzice tracą około 40 000 zł - to przybliżona roczna wartość świadczenia pielęgnacyjnego, które po takim badaniu tracą rodzice. Badanie medyczne w postaci trzech pytań lekarze stosują wobec dzieci ze spektrum autyzmu. Jeżeli dziecko odpowie zostaje automatyczne uznane za niebędące osobą niepełnosprawną. Piszą do nas o tym rodzice dzieci, którym odbiera się w 2025 r. orzeczenia o niepełnosprawności w taki sposób, aby rodzice nie mieli świadczenia pielęgnacyjnego 3287 zł miesięcznie. Podobnie odbierane są orzeczenia dzieciom z zespołem Aspergera, Chodzi tu o dzieci, które dysponowały właściwymi (dla tego świadczenia) orzeczeniami w okresie kilku ostatnich lat. Rodzice uważają, że ich dzieci zostały cudownie "uzdrowione". Najczęściej odbywa się to poprzez tzw. punkt 7 orzeczenia. Jest to wskazanie "konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji". Jeżeli dziecko nie wymaga tego, to nie ma świadczenia pielęgnacyjnego. Z listów rodziców wynika, że usunięcie z orzeczenia pkt 7 toobecnie nie incydenty a seria orzeczeń w PZON i WZON w całej Polsce.

REKLAMA