REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Co daje niepełnosprawność sprzężona?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
niepełnosprawność
Co daje niepełnosprawność sprzężona?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Co daje niepełnosprawność sprzężona? Chociaż większość osób, które cierpi na różnego rodzaju zaburzenia powiedziałoby raczej: co odbiera niepełnosprawność sprzężona? (sic!). Odbiera zdrowie i jakość życia, a czasami nawet samo życie. W artykule skupimy się omówieniu podstawowych pojęć i uprawnień, szczególnie dla dzieci, związanych z niepełnosprawnością sprzężoną. Zatem: co to jest niepełnosprawność sprzężona? Jakie to są niepełnosprawności sprzężone? Czy autyzm to niepełnosprawność sprzężoną? Kto orzeka o niepełnosprawności sprzężonej?

rozwiń >

Co to jest niepełnosprawność sprzężona?

Niepełnosprawność sprzężona oznacza równoczesne występowanie u jednej osoby dwóch lub więcej rodzajów niepełnosprawności. Niepełnosprawność sprzężona może łączyć w sobie zarówno deficyty ruchowe, jak i sensoryczne czy poznawcze. Przykładowo:

REKLAMA

  • Dziecko z porażeniem mózgowym i upośledzeniem słuchu potrzebuje równoległej rehabilitacji ruchowej oraz nauki komunikacji alternatywnej.
  • U osoby z zespołem Downa i zaburzeniem ze spektrum autyzmu pojawiają się zarówno trudności intelektualne, w tym ze wzrokiem czy słuchem jak i specyficzne wyzwania społeczne.
  • Niepełnosprawność ruchowa (np. mózgowe porażenie dziecięce) połączona z niepełnosprawnością intelektualną. 
  • Oczywiście takie przykłady można mnożyć, w zależności od rodzaju danej niepełnosprawności.

Jakie to są niepełnosprawności sprzężone?

Istnieje legalna i prawna definicja ustawowa w zakresie nieruchomości sprzężonej, która jest wykorzystywana m.in. na potrzeby związane z edukacją. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 619, 620, 622, dalej jako ustawa) określa co kryje się pod pojęciem niepełnosprawności sprzężonej.

Ważne

Ustawa określa definicję. Ujmuje w słowniku o niepełnosprawnościach sprzężonych – należy przez to rozumieć występowanie u dziecka niesłyszącego lub słabosłyszącego, niewidomego lub słabowidzącego, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną albo z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, co najmniej jeszcze jednej z wymienionych niepełnosprawności.

Przykłady rodziców opiekujących się dziećmi z niepełnosprawnością sprzężoną

Rodzice dzieci z niepełnosprawnością sprzężoną często mierzą się z wieloma wizytami u specjalistów: neurolog pediatryczny, audiolog, psycholog, fizjoterapeuta, okulista, laryngolog. Muszą też liczyć się ze skomplikowanymi procedurami wnioskowania o świadczenia i turnusy rehabilitacyjne; brakiem jasnych ścieżek wsparcia w szkołach integracyjnych czy przedszkolach; trudnościami logistycznymi: transportem sprzętu ortopedycznego czy komunikacją niewerbalną. Wszystko to dzieje się równocześnie, potęgując poczucie frustracji i tzw. niemocy. Głosy matek są takie:

Przykład 1

Kamila, mama Antosia (7 lat)

„Antoś od urodzenia ma mózgowe porażenie dziecięce i głębokie upośledzenie słuchu. Każdego dnia walczymy z rutyną ćwiczeń, dźwiękami, których on nie słyszy, i niewerbalnym wyrażaniem emocji. Czasem ból krzyży jest ogromny, ale nie taki jak jego ból – gdy widzę pierwszy uśmiech, wiem, że warto.”

Przykład 2

Monika, mama Kasi (12 lat)

„Kasia ma zespół Downa i zaburzenia ze spektrum autyzmu oraz problemy ze wzrokiem. Szkoła dopuszcza ją do integracji, ale brakuje przygotowanych nauczycieli. Staram się uczyć ją komunikacji alternatywnej i jednocześnie domagać się dla niej dostępu do zajęć plastycznych czy sensorycznych. Uczymy się razem cierpliwości. Łatwo nie jest.".

Przykład 3

Krystyna, mama Andrzeja (15 lat)

„Andrzej stracił wzrok w wyniku wrodzonej choroby i ma jednocześnie zaburzenia motoryki. Mierzy się też z zespołem Aspergera. Jego ruch jest bardzo ograniczony co do kończyn dolnych. Codziennie uczymy się czytać alfabetem Braille’a, a jednocześnie chodzimy na zajęcia z rehabilitantem. Czasem się złościmy, ale bardziej cieszymy z każdego kroku, nawet najmniejszego. Łatwo nie jest, tym bardziej, że państwo jedynie utrudnia i stawia kolejne bariery, a nie ułatwia.".

Jakie są przyczyny niepełnosprawności?

Symbol przyczyny niepełnosprawności oznacza się następująco:

  • 01-U – upośledzenie umysłowe;
  • 02-P – choroby psychiczne;
  • 03-L – zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu;
  • 04-O – choroby narządu wzroku;
  • 05-R – upośledzenie narządu ruchu;
  • 06-E – epilepsja;
  • 07-S – choroby układu oddechowego i krążenia;
  • 08-T – choroby układu pokarmowego;
  • 09-M – choroby układu moczowo-płciowego;
  • 10-N – choroby neurologiczne;
  • 11-I – inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego;
  • 12-C – całościowe zaburzenia rozwojowe.

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego a niepełnosprawność sprzężona

Zgodnie z ustawą, prawo oświatowe, przepis art. 44zw odnosi się do niezwykle istotnej kwestii a mianowicie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym lub niepełnosprawności sprzężone, gdy jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym lub znacznym, nie przystępuje do egzaminu ósmoklasisty. Uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawności sprzężone inne niż wymienione wyżej może być zwolniony przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej z obowiązku przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty, na wniosek rodziców pozytywnie zaopiniowany przez dyrektora szkoły.

Dalszy ciąg materiału pod wideo
Ważne

Tak więc, niepełnosprawność sprzężona ma złożony charakter, bo jej istota polega na występowaniu u dziecka co najmniej dwóch niepełnosprawności. Jest ona wówczas przesłanką do wydania przez zespół poradni psychologiczno-pedagogicznej orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, które daje znacznie więcej ułatwień, niż przy standardowym nauczaniu.

REKLAMA

Wydawaniem orzeczeń zajmują się zespoły działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym publiczne poradnie specjalistyczne. Wnioskodawca może wnieść odwołanie do kuratora oświaty, za pośrednictwem zespołu, który wydał orzeczenie, w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia. Kurator oświaty nie przeprowadza diagnozy dziecka, tylko w zależności od potrzeby, zasięga opinii psychologa, pedagoga, lekarza lub innego specjalisty. Diagnozę przeprowadza się w zespole orzekającym działającym w poradni pedagogiczno-psychologicznej i kurator oświaty nie przeprowadza takiej analizy (zob. wyrok WSA w Gliwicach z 2 grudnia 2019 r., sygn. akt III SA/Gl 884/19).

Inny sąd podkreśla, że orzeczenie wydaje się dla dzieci i uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym, wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. W przypadku niepełnosprawności sprzężonej należy wskazać współistniejące niepełnosprawności (zob. wyrok Wojewódzkiego Sąd Administracyjnego w Warszawie z 21 marca 2017 r., sygn. akt V SA/Wa 949/16).

Niepełnosprawność sprzężona - transport dla uczniów

Jak stanowi prawo oświatowe, obowiązkiem gminy jest:

REKLAMA

1) zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, których kształcenie i wychowanie odbywa się na podstawie art. 127, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym – także do najbliższej szkoły ponadpodstawowej, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 21. rok życia;

2) zapewnienie dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 36 ust. 17, a także dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą: a) 24. rok życia – w przypadku uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna; b) 25. rok życia – w przypadku uczestników zajęć rewalidacyjno -wychowawczych.

Niepełnosprawność sprzężona - co trzeba zmienić?

Polski system wsparcia osób z niepełnosprawnością sprzężoną stopniowo się rozwija, ale wciąż brakuje:

  • jednolitej ścieżki kompleksowej rehabilitacji osób z niepełnosprawnością sprzężoną;
  • odformalizowanych świadczeń wspierających codzienne życie (np. asystenta rodziny);
  • cyfrowych narzędzi usprawniających komunikację między opiekunami, terapeutami i szkołą;
  • elastycznych programów edukacyjnych dostosowanych do wielowymiarowych potrzeb uczniów.
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy to w porządku? Ministerstwo odmówiło ochrony osób niepełnosprawnych (stopień znaczny) przed opłatami. Bo to działka innego ministerstwa

O jakie opłaty ponoszone przez osoby niepełnosprawne chodzi? To opłaty, które płacą za pomoc w sporządzaniu wniosków o świadczenie wspierające. Jego maksymalna wysokość 4134 zł (w 2025 r.). Za pomoc w jego przyznaniu firmy pośredniczące i kancelarie życzą sobie wielokrotność świadczenia. Może to być nawet 6-krotność wartości przyznanego świadczenia (czyli prawie 25 000 zł z: 6 x 4134 zł). To są wygórowane opłaty. Od kilku miesięcy posłowie alarmują rząd o tym procederze, który dotyka osoby niepełnosprawne w najpoważniejszym stopniu niepełnosprawności (często starsze). Rząd odmówił interwencji. Na dziś.

Jednolity plik ubezpieczeniowy (JPU) i kilkadziesiąt innych zmian w relacjach z ZUS-em. MRPiPS chce uproszczenia procedur dla płatników. Co wynika z założeń projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

W dniu 26 sierpnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Celem tej nowelizacji jest ograniczenie obowiązków płatników składek, w tym przedsiębiorców, względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) oraz uproszczenie procedur dla płatników składek związanych ze sporządzaniem i przekazywaniem do ZUS dokumentów ubezpieczeniowych oraz eliminacja powielania danych, które są już dostępne w systemie informatycznym ZUS. Głównym założeniem przygotowywanych w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmian jest, aby zakres danych, które płatnik składek musiałby udostępnić ZUS był ograniczony do niezbędnego minimum. ZUS opierałby się na danych już zgromadzonych na kontach oraz w wewnętrznych systemach (np. zasiłkowych), jak również zaciągałby dane z systemów zewnętrznych (np. z MF). Rząd planuje przyjąć i skierować do Sejmu tę nowelizację w I kwartale 2026 roku.

Czym jest oskarżenie prywatne

Nie każde przestępstwo ścigane jest z urzędu. W polskim prawie karnym istnieje grupa czynów, w których to sam pokrzywdzony musi wystąpić w roli oskarżyciela – składając do sądu prywatny akt oskarżenia. Jakie to przestępstwa? Jak wygląda procedura?

Małżeńskie jubileusze w Polsce – czy państwo powinno płacić za wierność? Dlaczego potrzebne są regulacje, które umożliwią uhonorowanie par z długim stażem?

Małżeńskie jubileusze w Polsce, czyli uhonorowanie par, które wspólnie przeżyły 50, 60 czy 70 lat, stało się pięknym zwyczajem kultywowanym przez samorządy w całym kraju. W wielu gminach jubilaci otrzymują nie tylko medale „Za długoletnie pożycie małżeńskie”, ale także listy gratulacyjne, nagrody rzeczowe czy nawet świadczenia pieniężne. Problem pojawia się jednak wtedy, gdy wkracza prawo – Regionalne Izby Obrachunkowe i sądy administracyjne wskazują, że brak jest jednoznacznej podstawy ustawowej do finansowania takich gratyfikacji ze środków publicznych. Pojawia się więc pytanie: czy państwo powinno płacić za wierność i wspólne życie małżonków? Dyskusja wokół jubileuszy małżeńskich dotyka nie tylko kwestii tradycji i wartości rodzinnych, ale także zasady legalizmu, konstytucyjnej równości obywateli i ograniczeń prawa finansów publicznych. Spór o to, jak uregulować świadczenia dla małżeńskich jubilatów, trafił już do Senatu – i może zadecydować o przyszłości tego wyjątkowego zwyczaju.

REKLAMA

Reklama aptek wraca? Przełomowy projekt ustawy po wyroku TSUE

Rząd planuje uchylenie całkowitego zakazu reklamy aptek. Zmiana jest konsekwencją wyroku TSUE, który uznał polskie przepisy za zbyt restrykcyjne i sprzeczne z prawem unijnym. Nowa ustawa ma pozwolić aptekom na reklamę, ale w ściśle określonych ramach i z wyższymi karami za nadużycia.

14. emerytura z KRUS - ile i dla kogo w 2025 roku. Kiedy wypłata?

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego poinformowała w komunikacie, że dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, potocznie zwane "czternastą emeryturą", będzie w 2025 roku wypłacone we wrześniu, podobnie jak w poprzednich dwóch latach. Kto ma prawo do tego świadczenia, ile wyniesie w tym roku?

Rachunki uśpione wreszcie dostępne dla spadkobierców! Prezydent podpisał nowelę Prawa bankowego

Prezydent Karol Nawrocki podpisał nowelizację Prawa bankowego, która umożliwia szybkie zamknięcie tzw. „rachunków uśpionych” i ułatwia spadkobiercom dostęp do środków po zmarłych. Równocześnie przyjął ustawę wydłużającą terminy na przechowywanie nawozów naturalnych w gospodarstwach rolnych, a zdecydowanie zawetował przepisy obniżające kary za przestępstwa skarbowe.

Umowa szkoleniowa (tzw. „Lojalka”) – zasady, terminy, plusy i minusy. Kiedy trzeba dać pracownikowi urlop szkoleniowy?

Sfinansowanie przez pracodawcę kosztownego szkolenia czy studiów pracownika to inwestycja. W naturalny sposób rodzi się pytanie: co jeśli pracownik po zakończeniu nauki szybko odejdzie z firmy? Jednym z narzędzi, które mają chronić pracodawcę przed stratą takiej inwestycji, jest umowa szkoleniowa, potocznie nazywana lojalką.

REKLAMA

Świadczenia alimentacyjne. MRPiPS zapowiada ważną zmianę

Wprawdzie kryterium dochodowe pozostanie, ale ma podlegać corocznej waloryzacji. Aktualnie próg dochodowy dla świadczeń z funduszu alimentacyjnego zmienia się raz na trzy lata.

Nawet 6,3 tys. zł miesięcznie dla studentów tych uczelni. MON już uszczelnia przepisy!

Studia wojskowe kuszą wysokim uposażeniem już od pierwszego roku, jednak atrakcyjny system sprzyja nadużyciom. MON wprowadza zmiany i uszczelnia przepisy, by ograniczyć rezygnacje studentów-żołnierzy oraz straty dla budżetu państwa.

REKLAMA