24 grudnia 2025 roku zapisze się w historii polskiego prawa pracy jako data przełomowa. Po latach dyskusji, Wigilia Bożego Narodzenia oficjalnie dołącza do katalogu dni ustawowo wolnych od pracy. To ogromna ulga i prezent dla milionów Polaków. Jednak nie wszyscy będą mieli tego dnia wolne. Kto będzie musiał pracować?
- Kto powita wolną Wigilię 2025 z radością?
- Wyjątki od reguły: Kto musi pracować w Wigilię 2025?
- Pracownik na umowie cywilnoprawnej – Szara Strefa
- Sankcje za złamanie prawa
Ta długo wyczekiwana zmiana, wprowadzona nowelizacją ustawy, zwiększa liczbę świąt wolnych od pracy do czternastu, stawiając Polskę w jednym rzędzie z wieloma krajami europejskimi, gdzie 24 grudnia jest już dniem świątecznym.
Kto powita wolną Wigilię 2025 z radością?
Zdecydowana większość pracowników zatrudnionych na umowę o pracę zyska dodatkowy, płatny dzień wolny. Dotyczy to w szczególności:
- Pracowników biurowych i administracyjnych: Większość firm i urzędów będzie tego dnia zamknięta.
- Pracowników handlu: Nowelizacja wprowadza bezwzględny zakaz handlu w Wigilię, działający analogicznie jak w niedziele niehandlowe. Oznacza to, że duże sklepy, markety i galerie handlowe pozostaną zamknięte przez cały dzień. Jest to zmiana kluczowa dla tej grupy zawodowej, która do tej pory pracowała w skróconym wymiarze czasu.
Wigilia 2025, która wypada w środę, w połączeniu z wolnymi dniami świątecznymi (czwartek i piątek), stwarza wyjątkową okazję do długiego, pięciodniowego odpoczynku.
Wyjątki od reguły: Kto musi pracować w Wigilię 2025?
Choć ustawa zapewnia wolne dla większości, praca w niektórych sektorach musi być kontynuowana ze względu na konieczność zapewnienia ciągłości funkcjonowania państwa i zaspokajania podstawowych potrzeb ludności. Wolna Wigilia nie obejmie więc:
- Służb publicznych i medycznych. Praca w ten dzień będzie dozwolona w sytuacjach określonych w art. 151¹⁰ Kodeksu pracy, a więc m.in. w przypadku: Akcji ratowniczych (straż pożarna, służby ratownicze), służby zdrowia (szpitale, placówki zapewniające całodobową opiekę medyczną, dyżurujące apteki), służb mundurowych (policja, wojsko), transportu i komunikacji (komunikacja miejska, transport lotniczy i kolejowy).
- Branży usługowej i ciągłej. Praca jest dozwolona także w: ruchu ciągłym i przy pracy zmianowej (np. energetyka, zakłady produkcyjne o ciągłym cyklu pracy), gastronomii i hotelarstwie (restauracje, hotele), przedsiębiorstwach komunalnych, placówkach kulturalnych, oświatowych i turystycznych (o ile prowadzą działalność).
- Wybranych placówek handlowych. Mimo zakazu handlu, ustawa o ograniczeniu handlu przewiduje wyjątki. Otwarte mogą pozostać m.in.: Stacje paliw, apteki i punkty apteczne (w ramach dyżurów), placówki, w których przeważa handel prasą, biletami, pamiątkami, dewocjonaliami lub kwiatami, piekarnie, cukiernie i lodziarnie, placówki pocztowe, a także małe sklepy, gdzie za ladą stoi osobiście właściciel (lub korzysta z nieodpłatnej pomocy rodziny, która nie jest zatrudniona w firmie).
Pracownik na umowie cywilnoprawnej – Szara Strefa
Należy pamiętać, że nowe przepisy dotyczące dni ustawowo wolnych od pracy odnoszą się bezpośrednio do osób zatrudnionych na podstawie Kodeksu pracy (umowa o pracę). Osoby pracujące na umowach cywilnoprawnych (zlecenie, o dzieło) nie są automatycznie objęte tym prawem. To, czy otrzymają wolne w Wigilię, zależy wyłącznie od zapisów ich umowy lub od dobrej woli i decyzji zleceniodawcy.
Sankcje za złamanie prawa
Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) zapowiada kontrole, a pracodawcy, którzy złamią zakaz zatrudniania pracowników w handlu 24 grudnia, muszą liczyć się z surowymi karami finansowymi, sięgającymi nawet 100 000 zł. Za bezprawne nakłanianie do pracy w Wigilię poza sektorem handlowym grozi grzywna do 30 000 zł. Wigilia 2025 to moment, w którym polski kalendarz świąt zyskał nowy, cenny dzień wolny. Choć wyjątki są niezbędne, by zapewnić ciągłość kluczowych usług, większość Polaków po raz pierwszy spędzi ten czas bez zawodowego pośpiechu.