Matryca kompetencji jako odpowiedź na sprawne zarządzanie zespołem i jego rozwój
Właściwa identyfikacja i świadomy rozwój kompetencji pracowników odgrywają kluczową rolę w rozwoju przedsiębiorstwa. To właśnie bowiem kompetencje pracowników stanowią najcenniejszy kapitał, jakim dysponuje organizacja. Niestety w wielu firmach świadoma polityka ich doskonalenia wciąż znajduje się w powijakach. Tymczasem wystarczy zastosować jedno proste narzędzie, by przyczynić się do dynamicznego i odpowiednio ukierunkowanego rozwoju zespołu. Mowa oczywiście o matrycy kompetencji. Co zyskamy poprzez jej wdrożenie?
Garść podstawowych informacji – czym jest matryca kompetencji?
Mówiąc najprościej, matryca kompetencji to narzędzie, które w graficzny sposób przedstawia pracodawcy lub menadżerowi umiejętności poszczególnych pracowników. Dzięki niej zyskujemy odpowiedź na pytania:
- co członkowie personelu potrafią zrobić,
- jakie są ich mocne strony,
- które umiejętności wymagają dopracowania.
W swym najprostszym ujęciu matryca kompetencji przypomina tabelę. Zestawia się w niej imiona i nazwiska pracowników z określonymi kompetencjami/umiejętnościami. Nie ma potrzeby uwzględniać wszystkich zdolności personelu, lecz tylko te, które są istotne dla wykonywania danej pracy/funkcjonowania zespołu.
Polecamy: Personel i zarządzanie – prenumerata.
By oznaczyć stopień zaawansowania danego pracownika, w miejscu, w którym jego nazwisko przecina się z daną kompetencją/umiejętnością, zazwyczaj wpisuje się cyfry od 1 do 5, gdzie 1 oznacza, że pracownik nie posiada danej kompetencji/umiejętności w ogóle, a 5 – że opanował ją na tyle dobrze, iż może szkolić innych. Czasem zamiast cyfr stosuje się okręgi z zamalowanymi ćwiartkami, kolory lub procenty.
Matryca kompetencji pracownika - wzór.
Tak naprawdę jednak forma prezentacji jest drugorzędna. Liczy się to, by matryca była czytelna. Wówczas wystarczy jedno spojrzenie, by wiedzieć, na jakim etapie rozwoju danej kompetencji/umiejętności znajduje się pracownik. Ponadto graficzne przedstawienie danych pozwala na łatwiejsze i szybsze ich przyswajanie, co wpisuje się w modny ostatnio i chętnie wykorzystywany nurt akcentujący przydatność zarządzania wizualnego w kierowaniu zespołem/firmą.
Matryca kompetencji pracownika - wzór.
Jakie korzyści daje matryca kompetencji?
Podstawową korzyścią płynącą z zastosowania matrycy kompetencji jest możliwość szybkiej identyfikacji przez pracodawcę/menadżera zespołu, na jakim etapie rozwoju znajduje się personel. Dzięki zgrupowaniu w jednym miejscu kluczowych kompetencji i umiejętności pracowników osoba zarządzająca zespołem jest w stanie ocenić:
- czy umiejętności członków zespołu są wystarczająco rozwinięte, by sprostać określonemu zadaniu
- które umiejętności pracowników należy dodatkowo rozwijać, zapewniając personelowi odpowiednie wsparcie i szkolenia.
Co więcej, matryca kompetencji pozwala zaplanować rozwój poszczególnych osób w taki sposób, by posiadane przez nich umiejętności możliwie jak najlepiej się uzupełniały. Jest to szczególnie istotne podczas codziennego zarządzania kadrą, zwłaszcza jeśli konieczne jest osiągnięcie zastępowalności w zespole. Matryca kompetencji wskazuje bowiem nisze kompetencyjne, definiując te obszary, które należy rozwinąć, by można było zastąpić jednego członka zespołu drugim, gdy pierwszy np. będzie przebywał na zwolnieniu lekarskim. Usprawnia to pracę i pozwala ustalić ścieżkę rozwoju całego zespołu, tak aby stał się on w pełni elastycznym teamem, którego członkowie będą mogli zamieniać się wykonywanymi zadaniami, co zapewni ciągłość prac.
Matryca kompetencji pracownika - wzór.
Ponadto na bieżąco uzupełniana matryca kompetencji ukazuje zaangażowanie personelu w rozwój. Z łatwością bowiem da się z niej odczytać, który pracownik na przestrzeni czasu podniósł swoje umiejętności, a który tego nie zrobił. Matryca pozwala również ocenić sprawność, z jaką personel radzi sobie z nabywaniem nowych umiejętności, co działa motywująco. Wykorzystywana na co dzień matryca kompetencji stymuluje bowiem członków zespołu do nauki, ciągłego doskonalenia i podnoszenia swoich kompetencji. To narzędzie, które nieustannie przypomina pracownikom o indywidualnym rozwoju i zachęca ich do zaangażowania się w działalność firmy/organizacji.
Matryca kompetencji jest szczególnie przydatna w dużych przedsiębiorstwach, gdzie przez wzgląd na rozbudowane struktury personalne mogą pojawiać się problemy z płynnym przepływem informacji. Matryca kompetencji niweluje ten niekorzystny aspekt, usprawniając procesy toczące się w firmie. Ułatwia również przydzielanie zadań w dużych zespołach. Wystarczy bowiem na nią spojrzeć, by wiedzieć, w czym dany pracownik się specjalizuje. Szybki dostęp do pełnych możliwości kompetencyjnych zespołu to klucz do sprawnego zarządzania nim.
Matryca kompetencji pracownika - wzór.
Co istotne, by matryca kompetencji stanowiła użyteczne narządzie zarządzania kadrą i doskonalenia umiejętności, w jej tworzenie powinien być zaangażowany sam personel. Pracownicy mogą bowiem podważać zasadność ocen, które wystawił pracodawca/menedżer, nie konsultując się z nimi. Wówczas matryca kompetencji nie będzie działała motywująco. Wręcz przeciwnie – może doprowadzić nawet do spadku wydajności pracy.
Wolna matryca kompetencji sposobem na samoistny rozwój firmy
By sprawnie zarządzać rozwojem kompetencji pracowników, warto stosować także wolną matrycę kompetencji. Umożliwia ona samoistny rozwój firmy. W jaki sposób? Wolna matryca kompetencji to nic innego jak zbiór zadań, do których pracownicy sami się dopisują, a realizują je przy wykorzystaniu posiadanych już kompetencji i umiejętności, o których pracodawca/menedżer zespołu nie zawsze ma świadomość. Dla przykładu, jeśli dysponują wiedzą z jakiegoś zakresu i kompetencjami miękkimi mogą szkolić personel.
W ten sposób mogą rozwijać także swoje pasje i nieoczywiste kompetencje, które przydają się w sytuacjach nadzwyczajnych, np. jeśli potrzebne jest tłumaczenie w języku, którego na co dzień nie używa się w środowisku pracy, można najpierw sięgnąć do zasobów firmy, a nie szukać zewnętrznego podmiotu. Stwarzając optymalne warunki do samorozwoju pracownika, rozwijamy przedsiębiorstwo o nowe obszary działania.
Matryce kompetencji pozwalają w łatwy sposób zarządzać kompetencjami zespołu i usprawniają pracę w firmie, niezależnie od jej wielkości i branży, w jakiej funkcjonuje. Umożliwiają zaplanowanie rozwoju pracowników i śledzenie dokonanych przez nich postępów oraz wpływają mobilizująco na zatrudnioną kadrę. Nic więc dziwnego, że coraz więcej pracodawców i menadżerów decyduje się na ich wykorzystanie.