Wezwanie świadka
Przeprowadzenie postępowania podatkowego nie zawsze jest możliwe na podstawie samych dokumentów. Urzędnicy wykonujący takie czynności mogą wezwać na przesłuchania w charakterze świadka wszystkie osoby, mogące rozwiać jakiekolwiek wątpliwości dotyczące okoliczności bądź zebranego materiału dowodowego. Nie tylko oni są jednak uprawnieni do wezwania świadka. Takie samo prawo ma również podatnik będący stroną postępowania podatkowego. Urzędnicy mogą odrzucić taki wniosek w sytuacji, gdy celem zeznań świadka miałoby być potwierdzenie faktów przemawiających na korzyść podatnika, które zostały już udowodnione.
Obowiązek stawiennictwa
Osoba, która została wezwana na świadka bez uzasadnionego powodu musi stawić się w urzędzie. Może natomiast żądać zwrotu kosztów dojazdu oraz wynagrodzenia, które mogłaby w tym czasie uzyskać. Obowiązkiem świadka jest osobiste stawiennictwo, ale tylko na terenie województwa, w jakim mieszka. W przypadku innego regionu, świadek zeznaje we właściwym dla siebie urzędzie skarbowym. Jeśli cierpi on z powodu kalectwa lub choroby, może złożyć zeznania we własnym miejscu zamieszkania. Zdarzenia losowe, w wyniku których świadek nie może się stawić w urzędzie skarbowym, powinien podać do informacji tego urzędu, odpisując na otrzymane wezwanie i podając w nim przyczyny nie stawienia się w określonym terminie. Urzędnicy mają wtedy kilka możliwości: mogą ustalić inny termin, odwiedzić podatnika w miejscu jego pobytu lub nie uwzględniać go w dalszym postępowaniu. Jeżeli świadek nie stawi się na wezwanie bez podania przyczyny, może zostać ukarany karą porządkową w wysokości 2800 zł. Taką samą grzywnę może ponieść w sytuacji, gdy odmawia złożenia zeznań.
Zobacz serwis: Emerytury
Kto nie może być świadkiem?
Ordynacja podatkowa jasno określa, że świadkiem nie może być osoba niezdolna do postrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń (chora psychicznie, dziecko, osoby starsze, cierpiące na schorzenia pamięciowe). Do decyzji urzędników pozostaje jednak uwzględnienie wyjątkowo zeznań nawet powyższych. Osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy służbowej lub państwowej oraz duchowni, których obowiązuje tajemnica spowiedzi także nie są przesłuchiwane. Grono to poszerza najbliższa rodzina podatnika, w sprawie którego toczy się postępowanie. Odmówić zeznań może również osoba po ustaniu stosunku małżeństwa, opieki bądź kurateli. Na wezwanie należy wówczas odpisać, wyjaśniając, dlaczego nie zeznaje się w charakterze świadka. Uprawnieniem urzędników jest wezwanie ich do osobistego przedstawienia przyczyny.
Zeznania osoby bliskiej
W świetle Ordynacji podatkowej, jeśli osoba najbliższa jednak zeznaje, ma prawo do braku odpowiedzi na poszczególne pytania, jeśli mogłaby ona narazić ją lub najbliższą osobę na odpowiedzialność karną lub karną skarbową albo doprowadzić do naruszenia obowiązku zachowania ustawowo chronionej tajemnicy zawodowej. Urzędnik nie ma jednak możliwości sprawdzenia zasadności prawa świadka.
Uprawnieni do zwrotu kosztów
Ordynacja podatkowa określa, że urząd może zwrócić świadkowi oprócz kosztów dojazdu i ekwiwalentu za utracone zarobki także inne poniesione przez niego wydatki, m. in. opiekunkę do dziecka na czas zeznań. Urzędy skarbowe jednak najczęściej ograniczają się do dwóch pierwszych. Ordynacja podatkowa przewiduje również zwrot kosztów, gdy ostatecznie nie doszło do zeznań.
Sytuacja zmienia się, gdy dana osoba zostanie wezwana do urzędu nie jako świadek, tylko kontrolowany. Zwrotów kosztów można domagać się tylko, jeśli postępowanie zostało wszczęte z urzędu lub błędnie wezwano stronę do stawienia się. Jeżeli zatem podatnik sam wystąpił do organu o przeprowadzenie postępowania, zwrotów nie otrzyma.
Zwrot powyższych kosztów otrzyma również osoba towarzysząca wezwanemu, jeśli nie możliwe było jego samodzielne stawienie się w urzędzie.
Uzyskanie zwrotu kosztów
Aby uzyskać jakikolwiek zwrot, należy napisać odpowiedni wniosek. Trzeba to uczynić do momentu wydania decyzji przez organ w danej sprawie. Najlepiej więc złożyć go jeszcze w dniu zeznań.
Uprawnienie świadków w zakresie zwrotu kosztów w postępowaniu jest uregulowane w odpowiednich ustawach. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, świadek otrzymuje zwrot kosztów podróży od miejsca zamieszkania do siedziby urzędu. Ich wysokość powinna odzwierciedlać rzeczywiście poniesione, racjonalne i celowe wydatki na przejazd własnym samochodem lub innym środkiem transportu. Zaznaczone jest, iż nie mogą one przekroczyć wysokości kosztów przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Świadek otrzyma więc zwrot kosztów biletów na pociąg, autobus czy komunikację miejską. Przyjazd własnym samochodem wiąże się z wyliczeniem kwoty stanowiącej iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę za jeden kilometr, co uzależnione jest od wielkości silnika. Wysokość kosztów podróży obowiązkowo trzeba wykazać.
Do poniesionych kosztów zalicza się także zwrot zarobku lub dochodu utraconego z powodu składania zeznań. Przyznaje go się w wysokości przeciętnego dziennego zarobku lub dochodu danej osoby. Organ może zwrócić świadkowi maksymalnie równowartość 4,6% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, co określa ustawa budżetowa. Utracony zarobek także trzeba udokumentować, najlepiej zaświadczeniem o uzyskiwanych dochodach dołączonym do wniosku o zwrot kosztów.
Decyzja urzędu
Organ podatkowy, po rozpatrzeniu wniosku o zwrot kosztów, wydaje postanowienie określające wysokość kosztów postępowania podlegających zwrotowi lub odmowę. Sprawa trwać może najdłużej do miesiąca. Od otrzymanego postanowienia można złożyć zażalenie do organu wyższej instancji, z zachowaniem terminu 7 dni od dnia jego doręczenia.
Zobacz również: Praca
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 29. sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012r., poz. 749)
Ustawa z dnia 28. lipca 2002r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010r., nr 90, poz. 594 z późn. zm.)
Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 19. grudnia 2002r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami krajuU