Komu przysługuje urlop macierzyński

Julia Sokołowska
rozwiń więcej
Prawo do urlopu macierzyńskiego jest jednym z najważniejszych uprawnień związanych z rodzicielstwem, jakie przewiduje Kodeks pracy. Uprawnienie przysługuje matce dziecka, a w szczególnych przypadkach, także ojcu dziecka.

Urlop macierzyński przysługuje pracownikowi. W związku z tym urlop przysługuje tylko osobom zatrudnionym na podstawie umowy zlecenia. Nie mogą z niego skorzystać osoby zatrudnione na umowę zlecenie, czy umowę o dzieło. Z urlopu nie skorzysta także osoba bezrobotna.

Prawo do urlopu macierzyńskiego nie mają pracownicy przebywający na urlopie bezpłatnym. W trakcie urlopu bezpłatnego ulegają zawieszeniu prawa pracownika.

Matka, która rezygnuje z wychowania dziecka i oddaje je innej osobie w celu adopcji lub oddaje dziecko do domy małego dziecka, ma prawo do urlop macierzyńskiego. Przysługujący jej urlop macierzyński po porodzie nie może wynosić mniej niż 8 tygodniu Jednak nie przysługuje jej urlop po oddaniu dziecka.

Szczególna ochrona

Zarówno matka, jak i ojciec przebywający na urlopie macierzyńskim podlegają szczególnej ochronie. Najważniejszym przejawem ochrony jest zakaz zwolnienia pracownika. Jedynie w przypadku ogłoszenia likwidacji i upadłości lub przyczyn uzasadniających rozwiązanie umowy z pracownikiem bez wypowiedzenia, pracodawca może zwolnić pracownika.

Pracownikowi i pracownicy przebywającym na urlopie macierzyńskim przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek macierzyński wynosi 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Ponadto urlop macierzyński zaliczany jest jako okres składkowy do emerytury.

Komu jeszcze przysługuje urlop macierzyński

W szczególnych przypadkach prawo do urlopu macierzyńskiego przysługuje ojcu dziecka. Możemy wyróżnić trzy sytuacje, kiedy to ojciec będzie opiekował się dzieckiem na urlopie macierzyńskim.
Pierwszy przypadek, kiedy matka dziecka rezygnuje z części urlop macierzyńskiego. Matka po 14 tygodniach może zrezygnować z urlop. Pozostałą część urlopu macierzyńskiego może wykorzystać ojciec dziecka. Pracownik musi złożyć u swojego pracodawcy wniosek o udzielenie mu pozostałej części urlopu. Matka dziecka u swojego pracodawcy składa rezygnację z urlopu wraz z zaświadczeniem potwierdzającym rozpoczęcie przez ojca dziecka urlopu macierzyńskiego. Wniosek o rezygnację z urlopu macierzyńskiego pracownica powinna złożyć najpóźniej na 7 dni przed przystąpieniem do pracy.

Zobacz serwis: Urlopy

Drugim przypadkiem wykorzystania przez ojca urlopu macierzyńskiego jest sytuacja, kiedy matka dziecka przebywa w szpitalu. Po wykorzystaniu przez pracownicę po porodzie urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni, ojcu wychowującemu dziecko przysługuje prawo do części urlopu macierzyńskiego odpowiadającej okresowi, w którym pracownica uprawniona do urlopu wymaga opieki szpitalnej ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Łączny wymiar takiego urlopu macierzyńskiego nie może przekroczyć wymiaru urlopu macierzyńskiego, czyli od 20 do 37 tygodni, w zależności od liczby urodzonych dzieci podczas porodu.

Trzecim przypadkiem, kiedy to ojciec a nie matka korzysta z urlopu macierzyńskiego jest sytuacja, kiedy matka dziecka umiera. W razie zgonu pracownicy w czasie urlopu macierzyńskiego, pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko przysługuje prawo do niewykorzystanej części tego urlopu.

Zobacz: Ile wynosi urlop ojcowski w 2011 roku

Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego

Prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego mają pracownicy, którzy adoptowali dziecko. Prawo zrównuje ich z biologicznymi rodzicami. Pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub który przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza ma prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Wyjątkiem jest przyjęcie dziecka przez rodzinę zastępczą zawodową niespokrewnioną z dzieckiem.

Zobacz: Jaki jest wymiar urlopu macierzyńskiego

Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego nie może trwać dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia. W przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia. Jeśli pracownik przyjął dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10 roku życia, ma prawo do 9 tygodni urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Podstawa prawna: Art. 177, 180-182 Kodeksu pracy

Prawo
Rząd i dziedziczenie subkonta: po śmierci emeryta bez dziedziczenia środków, gdyż służą one sfinansowaniu emerytur dla emerytów dłużej żyjących
11 maja 2025

Chyba jest powszechny wśród nie tylko emerytów pogląd, że w interesie systemu emerytalnego jest to, aby …. emeryt zmarł jak najszybciej po przejściu na emeryturę. Temu m.in. służyć ma hipotetyczne wciąż podniesienie wieku emerytalnego w Polsce. Świadczą o takim postrzeganiu naszego systemu emerytalnego ożywione i krytyczne dyskusje w Internecie. Niestety jedno z pism rządowych potwierdza tą cechę naszego systemu emerytalnego. Pismo jest odpowiedzią na postulat emerytki, aby zmienić na korzystniejsze zasady dziedziczena niewykorzystanych środków kapitału emerytalnego zmarłego zapisane na subkoncie. Emerytka chciała, aby np. żona dziedziczyła środki z subkonta także wtedy, gdy jej mąż zmarł np. w wieku 72 lat, a nie maksymalnie tylko 68 lat. Dziś odbywa się to nie tyle przez dziedziczenie, a tzw. wypłatę gwarantowaną.

66 mld zł na wsparcie dla setek tysięcy osób niepełnosprawnych = pusta sala sejmowa. „Choćbym miał mówić (bo krzyczeć nie potrafię) do pustej sali, to osiągnę cel”
11 maja 2025

W dniu 8 maja br. odbyło się posiedzenie sesji plenarnej w Sejmie, podczas którego wiceminister i Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasoń, przybliżał posłom zagadnienia związane z projektowanymi rozwiązaniami w zakresie wprowadzenia systemowego wsparcia w postaci asystencji osobistej osób niepełnosprawnych – jednej z najważniejszych usług wsparcia, która może realnie zmienić życie setek tysięcy osób z niepełnosprawnościami w Polsce (i kosztować skarb państwa ponad 66 mld zł). Sala sejmowa, niestety, świeciła wówczas pustkami. Czy kwestia poprawy niezależności i jakości życia osób niepełnosprawnych w Polsce nie zasługuje na uwagę polityków?

Już 30 emerytów wygrało. ZUS musi przeliczyć im emerytury. Przykładowo o 2800 zł w górę. Kolejni emeryci czekają [wyrok TK z 4 czerwca 2024 r.
11 maja 2025

Emeryt wywalczył ponowne przeliczenie emerytury i podwyżkę o około 2800 zł miesięcznie. Tak znaczna podwyżka wynika z wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 marca 2025 r. (sygn. akt VII U 1462/24). Wyrok w wykonaniu innego wyroku - tym razem Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. Spór dotyczył ponownego przeliczenia emerytury niesłusznie pomniejszonej o korzyści z emerytury wcześniejszej. Takie pomniejszenie pokrzywdziło co najmniej 150 000 osób w okresie od 2013 r. do dzisiaj.

Niepełnosprawni w pułapce systemu. Ekspert: To nie pomoc, to segregacja
10 maja 2025

Świadczenia dla niepełnosprawnych to gąszcz wykluczających się przepisów, który bardziej dzieli niż wspiera – uważa Piotr Figiel z fundacji Nowe Spojrzenie. W rozmowie z Infor.pl ekspert wskazuje, że obecne rozwiązania nie tylko nie odpowiadają na rzeczywiste potrzeby, ale też faworyzują wybrane grupy, pozostawiając resztę bez wsparcia. Tak się tworzy dyskryminacja.

Ekspertka BCC: Zakaz zawarcia umowy za mniejsze wynagrodzenie niż przewidziane w ogłoszeniu i zagrożenie karami jest niewłaściwym podejściem ustawodawcy
10 maja 2025

Przyjęta przez Sejm nowelizacja Kodeksu pracy, którą nakłada na pracodawców obowiązek przedstawienia w ogłoszeniach o pracę wysokości proponowanego wynagrodzenia. W ocenie ekspertek BCC, brak konsultacji społecznych tak ważnego projektu to poważny błąd.

Nowy sondaż prezydencki: Scenariusze drugiej tury – kto ma największe szanse? [SONDA]
10 maja 2025

Najnowszy sondaż Instytutu Pollster ujawnia aktualne preferencje Polaków tuż przed wyborami prezydenckimi. Kto zostanie nowym prezydentem RP? Co wydarzy się w drugiej turze?

Uzdrowiskowa Karta Korzyści: co daje i dla kogo?
10 maja 2025

Wciąż niewiele osób wie, że można uzyskać spore zniżki i profity posiadając specjalną kartę. To właśnie: Uzdrowiskowa Karta Korzyści(UKK) daje różne przywileje i rabaty. Jak można dostać Uzdrowiskową Kartę Korzyści, komu przysługuje i co daje? Podpowiadamy.

Koniec ze spowiadaniem dzieci poniżej 18 roku życia, bo „żadna obca osoba dorosła nie ma prawa przesłuchiwać dziecka sam na sam, bez nadzoru opiekunów i psychologów”? Sprawą zajęła się komisja sejmowa
11 maja 2025

Trwa sezon Pierwszych Komunii Świętych w Kościele katolickim, a wraz z nim – wiele dzieci przystępuje do spowiedzi. W październiku 2024 r., do Sejmu została wniesiona petycja obywatelska, w której jej autorzy wnieśli o podjęcie przez Komisję inicjatywy ustawodawczej, której skutkiem byłoby wprowadzenie zakazu „spowiadania dzieci poniżej 18 roku życia w Kościele katolickim i innych kościołach, jeśli ją stosują”, ponieważ w ich ocenie – „żadna obca osoba dorosła nie ma prawa przesłuchiwać dziecka sam na sam, bez nadzoru opiekunów i psychologów”. Nie chodzi jednak wyłącznie o praktyki kościoła Katolickiego, ale wszystkich związków wyznaniowych, które stosują spowiedź indywidualną. Petycja ta, była przedmiotem obrad Komisji do Spraw Petycji w dniu 3 kwietnia br.

Od sprzedaży nieruchomości trzeba będzie zapłacić wyższy podatek. Wyrok NSA wywraca rynek nieruchomości i staje się nowym narzędziem do kontroli podatkowych w rękach fiskusa
11 maja 2025

Zakup mieszkań, remont przy niskim nakładzie finansowym, a następnie sprzedaż z zyskiem stanowi prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu lokalami mieszkalnymi – orzekł NSA w wyroku o sygn. II FSK 823/22. O zarobkowym charakterze takich działań świadczy również fakt braku osobistego użytkowania nieruchomości. To niekorzystne rozstrzygnięcie dla tzw. flipperów, którzy od teraz będą zobowiązani do odprowadzania wyższych podatków, oraz będą musieli zarejestrować swoją działalność.

Orzeczenie z ZUS. Co daje w 2025 roku i czego dotyczą zmiany planowane na rok 2026?
09 maja 2025

Jakie świadczenia może uzyskać z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych osoba z niepełnosprawnościami? Jak wygląda orzecznictwo ZUS i co może się wkrótce zmienić? Prezentujemy najważniejsze informacje.

pokaż więcej
Proszę czekać...