Czym jest cyberprzestępstwo?

Roland Szymczykiewicz
Adwokat
rozwiń więcej
Cyberprzestępstwo w polskim prawie. /Fot. Fotolia
Walka z cyberprzestępczością oraz sama cyberprzestępczość są hasłami bardzo często podnoszonymi tak w mediach, jak i w literaturze prawa karnego. Niniejsze opracowanie ma na celu podjęcie próby ustalenia tego, czym dokładnie owa cyberprzestępczość jest.

Należy zacząć przedmiotową analizę od stwierdzenia, iż w istocie cyberprzestępczość jest zjawiskiem narastającym, niebezpiecznym i niewątpliwie przynoszącym przestępcom duże dochody. Należy tu zasygnalizować, że już w 2004 r. specjaliści cyberprzestępczości sygnalizowali, iż po raz pierwszy w historii dochody z cyberprzestępstw przerosły dochody większe niż handel bronią oraz większe niż handel narkotykami.

W polskim prawie nie ma legalnej, czyli jednolitej przyjętej przez prawo definicji cyberprzestępczości. Można więc posługiwać się tym pojęciem intuicyjnie (rozumując, iż są to przestępstwa popełniane za pomocą komputerów oraz internetu), albo pomocniczo posłużyć się definicjami, które formułują inne podmioty np. ONZ, Rada Europy, Unia Europejska, czy też INTERPOL.

Definicja INTERPOLU

 Definicja sformułowane przez Interpol jest bardzo praktyczna i rozpatruje cyberprzestępczość w 2 ujęciach tzw. wertykalnym oraz horyzontalnym.

Ujęcie wertykalne dotyczy przestępstw specyficznych dla cyberprzestrzeni, czyli takich które tylko tam mogą być dokonane np. hacking, sabotaż komputerowy.

Z kolei ujęcie horyzontalne zakłada popełnianie przestępstw przy pomocy technik komputerowych (np. oszustwa komputerowe, fałszowanie pieniędzy, pranie brudnych pieniędzy, etc.)

Zobacz serwis: Kodeks karny

Cyberprzestępczość według Rady Europy

W przedmiocie cyberprzestępczości Rada Europy przyjęła konwencję z dnia 23 listopada 2001 r.  Konwencja ta rozróżnia następujące rodzaje przestępstw:

  • a) fałszerstwo komputerowe
  • b) oszustwo komputerowe
  • c) przestępstwo związane z charakterem informacji zawartych w systemie informatycznym (np. z treściami pedofilskimi)
  • d) przestępstwa związane z naruszaniem praw autorskich i praw pokrewnych

Definicja cyberprzestępczości wg. Unii Europejskiej

Definicja ta została ujęta w komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady oraz Komitetu Regionów z 2007 r. pt. “W kierunku ogólnej strategii zwalczania cyberprzestępczości”). Przyjęta definicja zakłada, że cyberprzestępstwa składają się z 4 rodzajów przestępstw:

- wymierzonych przeciwko poufności, integralności danych (tzw. przestępstwa CIA) np. hacking, nielegalny podsłuch, szpiegostwo komputerowe, sabotaż komputerowych:

  • przestępstwa “klasycznych” czy też “tradycyjnych” popełnianych przy użyciu komputera np. oszustwa komputerowe, fałszerstwo dokumentów, wyłudzenia towarów lub usług,
  • przestępstwa “contentowe” (dotyczące zawartości komputerów, serwerów etc.) np. dziecięca pornografia, dostarczanie instrukcji przestępczych (typu “jak zbudować bombę”), zakazane treści rasistowskie, faszystowskie etc.,
  • przestępstwa powiązane z naruszeniem praw autorskich i praw pokrewnych.

Zobacz serwis: Sprawy karne

Definicja cyberprzestępczości wg. ONZ

Definicję taką przyjął X Kongres ONZ w Sprawie Zapobieżania Przestępczości i Traktowania Przestępców. Zgodnie z tą definicją wyróżniamy cyberprzestępstwo w ujęciu wąskim oraz w ujęciu szerokim.

Cyberprzestępstwo w wąskim sensie oznacza wszelkie nielegalne działanie, wykonywane w postaci operacji elektronicznych, wymierzone przeciw bezpieczeństwu systemów komputerowych lub procesowanych przez te systemy danych.

Cyberprzestępstwo w szerokim sensie jest rozumiane jako przestępstwo dotyczące komputerów, czyli chodzi o wszelkie nielegalne działania popełnione za pomocą lub dotyczące systemów lub sieci komputerowych, włączając w to między innymi nielegalne posiadanie i udostępnianie lub rozpowszechnianie informacji przy użyciu systemów lub sieci komputerowych.

Reasumując, wszystkie powyższe definicje chociaż literalnie różne, w istocie dotyczą i opisuję tę samą problematykę: przestępstw popełnianych w internecie oraz za pomocą internetu oraz przestępstw popełnianych za pomocą komputera.

Prawo
WIBOR w umowach kredytowych. Czy wyrok TSUE ujednolici orzeczenia polskich sądów? Złotówkowicze będą triumfować jak frankowicze?
21 maja 2025

Czy będzie przełom w sprawach WIBOR? Czy zbliżający wielkimi krokami wyrok TSUE w sprawie polskiej okaże się korzystny dla posiadaczy kredytów złotówkowych opartych o wskaźnik referencyjny WIBOR i czy wpłynie to na ukształtowanie się linii orzeczniczej polskich sądów. Na te pytania odpowiada Wojciech Ostrowski, radca prawny z Kancelarii Rachelski i Wspólnicy.

Świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami. Nie wszystkie można łączyć [Przykłady 2025]
21 maja 2025

Czy można pobierać jednocześnie różne zasiłki i dodatki? To ważne zagadnienie dla osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Postaramy się pokazać je na kilku ważnych przykładach. W rzeczywistości takich sytuacji jest znacznie więcej.

ZUS: Nadużywanie alkoholu może być przyczyną niezdolności do pracy. Zwolnienie lekarskie z kodem C to brak zasiłku chorobowego przez pierwsze 5 dni
21 maja 2025

W 2024 r. do Rejestru zaświadczeń lekarskich wpłynęło 27,4 mln zaświadczeń chorobowych wystawionych dla ubezpieczonych w ZUS, KRUS i innych organach emerytalno-rentowych. Ze zwolnień tych przynajmniej raz skorzystało 7,7 mln ubezpieczonych w tych instytucjach. Źródłem części z nich było nadużywanie alkoholu - informuje Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.

Debata Trzaskowski – Nawrocki już w piątek o 20:00. Sześć tematów, jeden pojedynek, jedna decyzja
21 maja 2025

W piątek, 24 maja, punktualnie o godzinie 20:00, oczy całej Polski skierują się na debatę prezydencką pomiędzy Rafałem Trzaskowskim, kandydatem Koalicji Obywatelskiej, a popieranym przez Prawo i Sprawiedliwość Karolem Nawrockim. To jedyne potwierdzone bezpośrednie starcie przed II turą wyborów zaplanowaną na 1 czerwca.

Dodatek za pracę w nocy od 1 czerwca 2025 r.
21 maja 2025

Osoby pracujące w porze nocnej mogą liczyć na dodatek z tego tytułu. Ile będzie wynosił dodatek za pracę w nocy w czerwcu? jak się go oblicza? Czym jest praca w porze nocnej? Za pracę w jakich godzinach przysługuje dodatek?

Czy zachowek po rodzicach przepada?
20 maja 2025

Kto ma prawo do zachowku po rodzicach i od czego zależy jego wysokość? Czy roszczenie o zachowek się przedawnia? Oto najważniejsze przepisy i terminy!

Rozprawa przed TSUE ws. WIBOR-u. Nie będzie przełomu?
20 maja 2025

W dniu 11 czerwca 2025 r. w Luksemburgu odbędzie się rozprawa przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-471/24. Jest to wynik pytań prejudycjalnych skierowanych przez Sąd Okręgowy w Częstochowie, dotyczących interpretacji przepisów prawa unijnego w kontekście kredytów opartych na wskaźniku referencyjnym WIBOR. Pierwsza sprawa w TSUE dotycząca WIBOR-u budzi zrozumiałe zainteresowanie kredytobiorców, prawników i sektora bankowego. Warto jednak rozróżnić realny zakres tej sprawy od medialnych uproszczeń. Nadchodząca rozprawa nie przyniesie jeszcze żadnego rozstrzygnięcia.

Kiedy ostatnia debata prezydencka 2025? Jacek Prusinowski poprowadzi spotkanie
21 maja 2025

Zapowiadana jest ostatnia wielka debata prezydencka przed drugą turą wyborów w 2025 roku. Kiedy odbędzie się debata Karola Nawrockiego i Rafała Trzaskowskiego? Gdzie będzie można obejrzeć debatę? Spotkanie poprowadzi Jacek Prusinowski, dziennikarz SE i Radia Plus.

Biejat i Hołownia popierają Trzaskowskiego [Druga tura]
20 maja 2025

Magdalena Biejat i Szymon Hołownia popierają Rafała Trzaskowskiego w drugiej turze wyborów prezydenckich 2025 r. Na ile procent może liczyć kandydat na Prezydenta RP?

[Boże Ciało] Długi czerwcowy weekend 2025. Gdzie dojedziesz tanio pociągiem prosto z Polski? W czerwcu rusza nowy zagraniczny kierunek
20 maja 2025

Planując zagraniczny wyjazd na czerwcowy długi weekend, warto rozważyć podróż koleją. Z Polski kursują bezpośrednie pociągi m.in. do Czech, Austrii, Niemiec, Słowacji, Węgier oraz na Litwę. Nowością w letnim rozkładzie będzie również bezpośrednie połączenie do Chorwacji, dostępne już od czerwca.

pokaż więcej
Proszę czekać...