Dodatek pielęgnacyjny przed ukończeniem 75 lat. Ważny warunek i przykład z sądu

Wioleta Matela-Marszałek
Autorka licznych publikacji o tematyce prawnej
rozwiń więcej
Ile w 2025 r. wynosi dodatek pielęgnacyjny przed ukończeniem 75 lat? / Shutterstock

Po ukończeniu 75 lat Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyzna emerytowi dodatek z urzędu. Inaczej jest jednak w przypadku młodszych osób, które muszą spełnić dodatkowe warunki.

Komu przysługuje dodatek pielęgnacyjny i ile wynosi w 2025 r.?

Dodatek pielęgnacyjny jest istotną formą wsparcia, wypłacaną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych określonym emerytom i rencistom. Świadczenie to jest corocznie waloryzowane. Od 1 marca 2025 r. dodatek pielęgnacyjny wynosi 348,22 zł miesięcznie.

Osoby, które ukończyły 75 lat otrzymują taki dodatek „automatycznie”. W przypadku młodszych seniorów koniecznym warunkiem jest całkowita niezdolność do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.

Co oznacza niezdolność do samodzielnej egzystencji?

W orzecznictwie przyjmuje się, iż pojęcie niezdolności do samodzielnej egzystencji ma szeroki zakres, który obejmuje opiekę (pielęgnację) i pomoc w załatwieniu elementarnych spraw życia codziennego.

„Niezdolna do samodzielnej egzystencji jest zarówno osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej opieki innej osoby, jak i osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej pomocy innej osoby (wyrok SA w Katowicach z dnia 19 listopada 1998 r., III AUa 1035/98, PP 1999, nr 11). W ramach zakresu pojęcia "niezdolności do samodzielnej egzystencji" należy odróżnić opiekę, oznaczającą pielęgnację (czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp.) od pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza; wszystkie powyższe czynniki łącznie wyczerpują treść terminu "niezdolność do samodzielnej egzystencji" (wyrok SA w Katowicach z dnia 21 lutego 2002 r., III AUa 1333/01, OSA 2003, z. 7, poz. 28; identycznie wyrok SA w Katowicach z dnia 6 marca 2003 r., III AUa 651/02, PP 2004, nr 7-8)” – podkreśli Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z 6 marca 2013 r., sygn. III AUa 1235/12.

Odpowiednie orzeczenie wydaje lekarz orzecznik albo komisja lekarska ZUS. Z tego powodu przy ubieganiu się o dodatek (przed ukończeniem 75 lat trzeba złożyć wniosek) przedkłada się zaświadczenie o stanie zdrowia (Druk OL-9 można znaleźć na stronie internetowej ZUS).

Ważna zasada i wyjątek [Przykład]

Sądy podkreślają, iż o zasadności przyznania danego świadczenia, m.in. dodatku pielęgnacyjnego, decydują okoliczności istniejące w chwili ustalania do niego prawa decyzją organu rentowego. Czy można zatem przyznać prawo do dodatku, jeśli ZUS uznał, iż nie została spełniona przesłanka niezdolności do samodzielnej egzystencji, ale powstała ona później w toku postępowania odwoławczego przed sądem?

Taką sprawą zajmował się Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie. W opisanej sytuacji ZUS odmówił przyznania dodatku pielęgnacyjnego emerytce, uznając, iż nie jest ona niezdolna do samodzielnej egzystencji. Ubezpieczona odwołała się do sądu, który – na podstawie opinii biegłych – uznał, iż niezdolność kobiety do samodzielnej egzystencji powstała już po wydaniu przez ZUS zaskarżonej decyzji. Sąd zastosował tu jednak ważny wyjątek.

„Odstępstwo od zasady badania legalności decyzji na dzień jej wydania jest w niektórych wypadkach dopuszczalne i uzasadnione, kiedy to np. ostatnia z przesłanek prawa do świadczenia zostanie spełniona w czasie postępowania odwoławczego przed sądem, jednak każdorazowo trzeba rozważyć, czy odstępstwo takie nie doprowadzi w konsekwencji do wypaczenia charakteru postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i całkowitego pozbawienia znaczenia postępowania administracyjnego poprzedzającego postępowanie sądowe. W drodze wyjątku od zasady, o której była mowa, orzecznictwo sądowe, odwołując się do normy art. 316 § 1 k.p.c., dopuszcza możliwość uwzględniania przez sąd okoliczności niebędących przedmiotem decyzji organu rentowego, wówczas, gdy podstawa faktyczna rozstrzygnięcia zawartego w wyroku sądu dotyczy "okoliczności pewnych". Wydanie w takiej sytuacji wyroku prowadzi do swoistego "skrócenia procedury" i jest podyktowane względami ekonomii procesowej” – podkreślił sąd w uzasadnieni wyroku z 12 kwietnia 2024 r. (sygn. VII U 871/22).

Z tego powodu sąd zmieniając decyzję ZUS, przyznał emerytce dodatek.

Prawo
Hołownia chce badać posłów alkomatem. Projekt ustawy po incydentach w Sejmie
22 lip 2025

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia przygotował projekt ustawy, który umożliwi marszałkowi zlecenie badania alkomatem posła podejrzewanego o nietrzeźwość w czasie obrad. "Kończymy tolerowanie pijanych posłów" – zapowiedział. Projekt ma być odpowiedzią na incydenty, do których dochodziło już kilkukrotnie.

Jak wspierać naukę i zaangażowanie pracowników?
22 lip 2025

Dla 70 proc. pracowników z pokolenia Z cotygodniowe zdobywanie nowych umiejętności jest jednym z podstawowych oczekiwań wobec pracodawcy. Młode pokolenie coraz częściej poszukuje w pracy sensu, wyzwań i realnych możliwości rozwoju. Dlatego firmy oferują coraz więcej różnorodnych inicjatyw wspierających naukę i zaangażowanie.

Szybciej, łatwiej, taniej: rozwód pozasądowy. Opinia RPO do projektu
22 lip 2025

Szybciej, łatwiej, taniej: rozwody pozasądowe. Być może tak - jest projekt, a RPO właśnie wydał o nim opinię. Główne założenie jest takie, że ma dojść do stworzenia alternatywnej, szybszej i mniej sformalizowanej ścieżki do rozwiązania małżeństwa, omijającej sale sądowe. Ma to być odpowiedź na potrzeby tych par, które rozstają się w pełnej zgodzie i nie chcą przechodzić przez często długotrwały i stresujący proces sądowy. A wszystko to za sprawą projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (nr UDER24, wersja z 17 czerwca 2025 r.).

Od 1 września przedszkola będą otwarte do 20:00. Pierwsze takie rozwiązanie w Polsce
22 lip 2025

To dobra wiadomość dla rodziców pracujących na zmiany albo wracających późno z pracy. Od 1 września miejskie przedszkola w Sosnowcu będą czynne aż do godziny 20:00 – zapowiada Damian Żurawski, przewodniczący Komisji Oświaty w Urzędzie Miejskim w Sosnowcu.

NFZ zmienia zasady w profilaktyce: Nowoczesne badanie dostępne za darmo dla milionów
22 lip 2025

Od lipca program profilaktyki raka szyjki macicy finansowany przez NFZ rozszerzono o test molekularny HPV HR i cytologię płynną – badania wcześniej dostępne jedynie prywatnie. Eksperci nazywają to przełomem – testy pozwalają nawet dwukrotnie skuteczniej wykrywać zmiany przedrakowe. Minister zdrowia Izabela Leszczyna zachęca kobiety do korzystania z bezpłatnej diagnostyki w 2,7 tys. poradni w całej Polsce.

System kaucyjny tuż przed startem. Czego Polska może nauczyć się od Rumunii, Węgier i Irlandii?
22 lip 2025

Większość Polaków popiera wprowadzenie systemu kaucyjnego – wynika z raportu PIE. To mocny kapitał na początek, ale doświadczenia innych krajów pokazują, że poparcie społeczne to za mało. Polska ma szansę uniknąć ich błędów – pod warunkiem, że wyciągnie wnioski z ich lekcji: centralizacja jak w Rumunii, komunikacja jak na Węgrzech i dane jak w Irlandii.

Karetka dla zwierząt. Będzie nowy pojazd uprzywilejowany na polskich drogach?
22 lip 2025

Pytań dotyczących pojazdów uprzywilejowany jest wiele, w szczególności: co to jest pojazd uprzywilejowany? Jak się zachować, gdy jedzie pojazd uprzywilejowany? Jakie służby są uprzywilejowane i jakie są pojazdy uprzywilejowane? Będzie nowy pojazd uprzywilejowany na polskich drogach? W zakresie tego ostatniego pytania poruszamy ciekawy postulat, który może dotyczyć wielu osób!

Sejm na żywo. Komisja śledcza ds. Pegasusa [22 lipca 2025r.]
22 lip 2025

Posiedzenie sejmowej komisji śledczej ds. Pegasusa rozpocznie się o godz. 10:30.. Na dziś zaplanowano przesłuchanie byłych funkcjonariuszy służb: Krystiana Dobrzyńskiego, Anety Mierzwińskiej i Urszuli Nalaskowskiej. O godz. 12:30 odbędzie się posiedzenie w trybie niejawnym.

Sejm na żywo: 22 lipca 2025 [Transmisja online]
22 lip 2025

22 lipca 2025 r. Sejm rozpocznie czterodniowe posiedzenie. W planach prac sejmowych znalazł się m.in. rządowy projekt nowelizacji Kodeksu pracy dotyczący stażu pracy.

Zamiast 100 proc. wynagrodzenia, na konto wpłynie tylko 80 proc. – to skutek zmiany wprowadzanej przez MRPiPS, o którym „głośno” się nie mówi. Ulga dla pracodawców, ale strata dla pracowników
22 lip 2025

MRPiPS zapowiada gruntowną reformę ubezpieczenia chorobowego – zasiłek chorobowy miałby być wypłacany od pierwszego dnia niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby przez ZUS, w miejsce dotychczasowego wynagrodzenia chorobowego, wypłacanego przez pracodawcę za pierwszych 33 dni (lub odpowiednio – 14 dni) zwolnienia. Na takim rozwiązaniu – nie wszyscy pracownicy jednak zyskają, a wręcz – dla niektórych, będzie się to wiązać z wymierną stratą w postaci niższego wynagrodzenia. Chyba, że rząd wywiąże się również z obietnicy zwiększenia kwoty zasiłku chorobowego do 100%.

pokaż więcej
Proszę czekać...