Biegły sądowy a niezdolność natury psychicznej w procesach o nieważność małżeństwa kościelnego
Obecnie występuje sytuacja, kiedy procesy kościelne o stwierdzenie nieważności małżeństwa z tytułu niezdolności natury psychicznej są procedowane w coraz większym stopniu. Proszę pamiętać, że nie chodzi o rozwód kościelny, dlatego istnieje potrzeba udowodnienia problematyki, która określa błąd w oświadczeniu woli o zawieranym małżeństwie. Gdyby był to rozwód kościelny moglibyśmy powołać się na rozkład pożycia małżeńskiego – jednak w przypadku niezbędności do stwierdzenia nieważności sakramentu małżeństwa zobowiązani jesteśmy do potwierdzenia, tak jak w opisywanym przypadku – chodzi o potwierdzenie, że nupturient zobowiązał się realizowania obowiązków małżeńskich a nie mógł tym zobowiązań sprostać. Przy omawianiu rozkładu pożycia małżeńskiego analizujemy konkretny rozdział w życiu małżeńskim, który jest podstawą zakończenia małżeństwa rozwodem. W procesie o nieważność małżeństwa z kan. 1095 n.3 należy potwierdzić, że osoba wchodząc w związek małżeński posiadała już określone przez prawo kanoniczne – niedyspozycje osobowościowe, które wynikać będą z konsekwencji postępowania strony już w życiu małżeńskim.
Powołanie biegłej do procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa
Sprawą analizy procesów kościelnych zajmuje się coraz więcej osób – łącznie z psychologami włącznie, którzy w opisywanym postępowaniu odgrywają bardzo istotną rolę w diagnozowaniu osobowości pod względem określania występowania lub zaprzeczanie istnienia niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich. Powołanie biegłej do procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa – określają kanony 1574 -1581 kodeksu prawa kanonicznego. W innych kanonach kodeksowy prawodawca powołuje biegłego do innych spraw – zgodnie z kan. 1680; sprawy dotyczą impotencji lub braku zgody małżeńskiej uwarunkowaną chorobą umysłową. Sędzia może zdecydować czy skorzystanie z pomocy biegłego jest obowiązkowe czy materiał dowodowy jest wystarczający. Jeśli jednak dla sprawy fakt powołania biegłego - ma się przyczynić do rozwinięcia materiału dowodowego, sędzia decyduje się na wydanie dekretu, który zobowiązuje biegłą psycholog do czynności związanych z konsultacją psychologiczną wobec stron.
Opinia psychologiczna biegłego
Powołany do sprawy biegły ze względu na specjalistyczną wiedzę, jest w stanie rozbudować proces w celu określenia zasadności powoływania się przez stronę lub strony na powód nieważności zawartego małżeństwa z tytułu niezdolności natury psychicznej lub z powodu braku właściwego rozeznania oceniającego właściwości obowiązków małżeńskich. Nie w każdym przypadku kwalifikowany biegły posiada taką możliwość, aby wydać opinię psychologiczną, która w sposób pewny zweryfikuje symptomy zaburzeń osobowości. W sytuacji, kiedy jedna ze stron nie reaguje na wezwanie celem odbycia konsultacji z biegłą - w przedmiotowej sytuacji materiał dowodowy jest uboższy i biegła ma prawo, aby uwarunkowywać swoją opinię, w oparciu o definicję zaistnienie niezdolności psychicznej na zasadach określających prawdopodobieństwo. Pomimo niestawiennictwa strony, biegła wydaje swoją opinie na podstawie akt sprawy – opinia jest istotna dla sprawy, aby sędziowie mogli upewnić się czy określona niezdolność jest uprzednia trwała i ciągła. Prawodawca kodeksowy nie ma możliwości, aby osobę wezwaną na konsultację wezwać na zasadzie przymusu, strona może się zgłosić na przesłuchanie tylko dobrowolnie. W powyższej sytuacji biegły analizuje zebrany materiał dowodowy w oparciu o zeznania strony powodowej i świadków.
Opinia psychologiczna określająca niezdolność natury psychicznej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, może zostać opublikowana bez konsultacji ze stroną, którą biegły zdiagnozuje na podstawie akt – opinia psychologiczna jest wiążąca dla sądu w obu przypadkach tzn. w momencie, kiedy konsultacja się odbyła lub w momencie, kiedy strona pozwana odmawia stawiennictwa. Najkorzystniejsza sytuacja występuje w momencie, kiedy strona wezwana na przesłuchanie - wyraża zgodę pozytywną. Biegły powołany do sprawy o nieważność małżeństwa z kan.1095 n.3, jest zobowiązany do oceny emocjonalnych zdolności strony procesowej do wypełnienia istotnych obowiązków małżeńskich. Biegły określa, czy występują zdolności psychiczne osoby badanej, w kwestii określenia możliwości emocjonalnych do realizowania przez stronę, wartości życia małżeńskiego w sposób prawidłowy. Sakramentalne małżeństwo oznacza deklarację przyjęcia wspólnego zobowiązania na siebie przez nupturientów. Związek małżeński określa prawa i obowiązki wobec stron, które są stałe i niezmienne, w związku z tym strona, która dopuszcza się lekceważenia czy nawet jakiegokolwiek odstępstwa od realizacji w sposób prawidłowy, obowiązków małżeńskich – określa w ten sposób swoim postępowaniem działanie na szkodę wspólnoty małżeńskiej. Biegły analizuje konsekwencję problematycznej postawy w życiu małżeńskim, aby potwierdzić lub zaprzeczyć, wystąpienia dysfunkcji emocjonalnej występującej w światopoglądzie badanego.
Polecamy serwis: Rozwód kościelny