Miejsce wniesienia pozwu
Sądem właściwym do wniesienia pozwu o zachowek jest wyłącznie sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.
Jeżeli miejsca zamieszkania w Polsce nie da się ustalić, właściwy jest sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część.
Kto jest uprawniony do wniesienia pozwu o zachowek?
Pozew o zachowek mogą wnieść do sądu:
- zstępni;
- małżonek;
- rodzice spadkodawcy,
którzy byliby powołani do spadku z ustawy oraz nie otrzymali należnego im zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu.
Wniosek i uzasadnienie
W pozwie o zachowek wnosimy o zasądzenie na rzecz powoda kwoty (należy wskazać kwotę zachowku) tytułem należnego zachowku z odsetkami ustawowymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.
Zobacz: Kalkulator odsetek ustawowych
W uzasadnieniu przytoczmy wszelkie okoliczności dotyczące spadkobrania tj. kto dziedziczył po spadkodawcy. Warto wnieść o dopuszczenie przez sąd dowodu z akt sprawy spadkowej (wskażmy sygnaturę akt).
Trudność może sprawić wskazanie wartości zachowku. W tym celu należy ustalić wartość majątku spadkowego. Wskażmy co wchodzi w jego skład (nieruchomości, środki zgromadzone na rachunku bankowym itp.), załączając odpowiednie dokumenty (np. wycena rzeczoznawcy majątkowego lub ubezpieczyciela, zaświadczenie z banku o stanie rachunku bankowego spadkodawcy na dzień jego śmierci itp.).
Jak wyliczyć zachowek?
Obliczenie zachowku nie jest łatwe. Przede wszystkim musimy najpierw ustalić wartość spadku, uwzględniając również darowizny poczynione przez spadkodawcę na rzecz spadkobierców i osób uprawnionych do zachowku.
Do spadku dolicza się darowizny poczynione przez spadkodawcę, z wyjątkiem:
- drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych,
- dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty licząc wstecz od otwarcia spadku,
- darowizn poczynionych na rzecz osób nie będących spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku.
Przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu spadkodawcy, nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych w czasie, gdy spadkodawca nie miał zstępnych.
W przypadku małżonka spadkodawcy, przy wyliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa.
Kolejnym krokiem jest ustalenie udziału spadkowego, który by nam przypadał w przypadku dziedziczenia ustawowego.
Przy wyliczaniu udziału, jaki przypadałby uprawnionemu do zachowku, gdyby doszło do dziedziczenia ustawowego, bierze się pod uwagę wszystkich spadkobierców ustawowych. Przy ustalaniu udziału spadkowego uwzględnia się również spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili.
Zobacz: Kiedy spadkobierca jest niegodny dziedziczenia?
Zobacz: Wszystko o odrzuceniu spadku
Przy ustalaniu udziału spadkowego, stanowiącego podstawę obliczenia zachowku, nie uwzględnia się spadkobierców którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni.
Zobacz: Kiedy można wydziedziczyć spadkobiercę?
Zobacz: Zrzeczenie się dziedziczenia
Nie uwzględnia się tu również zapisów i poleceń.
Zobacz: Czym jest polecenie w testamencie?
Zobacz: Kim jest zapisobiorca?
Zachowek wynosi połowę wartości udziału spadkowego, jaki by przypadał uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym.
Jeżeli uprawniony do spadku jest małoletni albo trwale niezdolny do pracy, zachowek wynosi 2/3 wartości tego udziału.
Darowiznę uczynioną przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku zalicza się na należny mu zachowek.
Gdy uprawnionym do zachowku jest zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek także darowiznę uczynioną przez spadkodawcę wstępnemu uprawnionego (rodzicowi).
W przypadku gdy uprawnionym do zachowku jest zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek poniesione przez spadkodawcę koszty wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę w danym środowisku.
Kwota należnego powodowi zachowku stanowi wartość przedmiotu sporu, którą zamieszczamy w pozwie.
Od kogo dochodzimy zapłaty zachowku?
Zobowiązanymi do zapłaty zachowku są spadkobiercy i obdarowani.
Termin na dochodzenie roszczenia
Na wniesienie pozwu o zachowek mamy trzy lata od ogłoszenia testamentu.
Opłata
Od pozwu o zachowek uiszczamy opłatę stosunkową, która wynosi 5% wartości przedmiotu sporu. Obliczoną kwotę należy zaokrąglić w górę do pełnego złotego. Opłatę wnosi się poprzez naklejenie znaków opłaty sądowej, gotówką w kasie sądu lub na rachunek bankowy (dołączając do pozwu dowód uiszczenia opłaty).
Bezpłatny wzór pozwu o zachowek do pobrania TUTAJ