Kiedy spadkobierca jest niegodny dziedziczenia

1. Spadkobierca popełnił umyślnie ciężkie przestępstwo przeciwko spadkobiercy.

Oznacza to takie czyny zabronione, które spowodowały lub mogły spowodować:

• duży uszczerbek na majątku,

• poważny uszczerbek na zdrowiu,

• śmierć.

Przestępstwo nie musiało się „powieść”. Oznacza to, że taką samą sankcją jest usiłowanie popełnienie czynu zabronionego.

2. Podstępnie, lub groźbą wpłynął na kształt testamentu.

Tego typu sytuacje odnoszą się do wpływu spadkobiercy na spadkodawcę, polegającego na manipulowaniu nim przy sporządzaniu, lub odwoływaniu testamentu. Można przedstawić kilka sytuacji:

• spadkobierca groził spadkodawcy – np. wyrządzeniem krzywdy jego najbliższym, jeśli nie sporządzi testamentu o określonym charakterze i treści

• spadkobierca wykorzystał podstęp – oszukał spadkodawcę co do innych okoliczności faktycznych, wykorzystał niewiedzę dotyczącą prawa (np. że mógł testament sporządzić w inny sposób) itp. Do podstępu można zaliczyć każdą naganną manipulację, wiążącą się z oszukaniem spadkodawcy.

• powyższe okoliczności dotyczą również kwestii odwołania testamentu :
  • w sytuacji gdy jest niekorzystny dla danego spadkodawcy i w wyniku groźby lub podstępu został odwołany
  • w sytuacji gdy jest korzystny dla spadkobiercy a spadkodawca nosi się z zamiarem jego odwołania.

W szczególności umyślnie:

• ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy
• podrobił lub przerobił testament
• świadomie skorzystał z testamentu podrobionego lub przerobionego przez inną osobę.

Zobacz również: Wyłączenie małżonka od dziedziczenia

Jakie są skutki uznania za niegodnego ?

Niegodny spadkobierca traktowany jest tak jakby nie dożył otwarcia spadku – podobnie jak w przypadku zrzeczenia się spadku. Oznacza to, że w określonych sytuacjach pozwala to na dziedziczenie przez jego zstępnych.

Jak stwierdzić niegodność

Uznanie za niegodnego nie jest automatyczne- występuje na wniosek osoby „która ma interes prawny”. Oznacza to każdego, kto na takim rozstrzygnięciu może skorzystać np. innych spadkobierców.

Żądanie trzeba przedstawić w ciągu roku licząc od dnia, w który osoba dowiedziała się o przesłankach stwierdzenia niegodności. Nie później jednak niż 3 lata od dnia otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy).

Jeśli postępowanie spadkowe jeszcze się nie zakończyło odpowiedni wniosek można złożyć podczas posiedzenia – ustnie do protokołu, lub składając odpowiedni wniosek pisemnie.

Jeśli już się zakończyło – wówczas należy złożyć wniosek o zmianę postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku.

Na co się powołać:

• na orzeczenie sądu – jeśli chodzi o przestępstwo,

• na zeznania świadków jeśli chodzi o groźby lub podstęp- lub zachowane dokumenty (np. korespondencję),

• na opinie biegłego, jeśli testament został podrobiony, lub przerobiony.

Spadkobierca nie może być uznany za niegodnego, jeśli dany czyn spadkobierca mu przebaczył. Chcąc powołać się na przebaczenie należy jednak powołać na tę okoliczność określone dowody :

• zeznania świadków
• dokument- jeśli przebaczenie nastąpiło pisemnie
• przedstawienie określonych zdarzeń faktycznych :
  • nie zmienianie atrakcyjnego testamentu, mimo że spadkodawca dowiedział się o „niegodziwości”
  • zmiana testamentu na korzyść niegodnego spadkobiercy po ujawnieniu jego działania.

Zobacz również serwis: Spadki