Definicja odpowiedzialności cywilnej
Najprościej mówiąc odpowiedzialność cywilna polega na ponoszeniu majątkowych konsekwencji działania własnego lub osób trzecich. Jest to sytuacja, gdy w związku z wyrządzeniem szkody powstaje zobowiązanie do jej naprawienia, czy to w postaci wypłaty odpowiedniego świadczenia odszkodowawczego czy też w postaci przywrócenie do stanu poprzedniego(np. naprawa zniszczonego płotu).
W związku tym, że przywrócenie do stanu poprzedniego za zwyczaj niesie ze sobą szereg trudności, to w praktyce znacznie częściej naprawienie szkody następuje poprzez wypłatę świadczenia odszkodowawczego.
Cel odpowiedzialności cywilnej
Podstawowym celem odpowiedzialności cywilnej jest kompensacja szkody, a realizacja tego celu może nastąpić także z zastosowaniem przymusu państwowego w postaci egzekucji majątkowej wobec osoby, na której ciąży obowiązek naprawienia szkody.
Zobacz również serwis: Odszkodowania
Odpowiedzialność sprawcza, a odpowiedzialność gwarancyjna
Biorąc pod uwagę podmiot zobowiązany do naprawienia szkody wyróżnić można odpowiedzialność sprawczą oraz odpowiedzialność gwarancyjną. Odpowiedzialność sprawcza ma miejsce wówczas, gdy podmiotem zobowiązanym do naprawienia szkody jest osoba, która tę szkodę wyrządziła. O odpowiedzialności gwarancyjnej mówimy natomiast wtedy, gdy podmiot odpowiedzialny za naprawienie szkody nie jest sprawcą. Typowym przykładem odpowiedzialności gwarancyjnej jest odpowiedzialność ubezpieczeniowa.
Odpowiedzialność deliktowa, a odpowiedzialność kontraktowa
Ze względu na źródło powstania odpowiedzialności cywilnej wyróżnić można odpowiedzialność deliktową (odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym) oraz odpowiedzialność kontraktowa (odpowiedzialność z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania).
Zobacz: Darmowa porada prawna
Odpowiedzialność na zasadzie winy, a odpowiedzialność na zasadzie ryzyka
Odpowiedzialność cywilna może być oparta na zasadzie winy, bądź na zasadzie ryzyka. Odpowiedzialność na zasadzie winy ma miejsce wówczas, gdy szkoda powstaje w skutek zawinionego działania sprawcy. Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka natomiast ma miejsce gdy dany podmiot odpowiada za szkodę nie dlatego, że wywołał je swoim zawinionym działaniem, ale dlatego, że znajduje się w określonej sytuacji, z którą to przez przepisy prawa wiążą odpowiedzialność, czego przykładem może być odpowiedzialność podmiotu prowadzącego zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (art. 435 k. c.).