Podstawowym obowiązkiem stron najmu po zakończeniu umowy najmu jest po stronie najemcy zwrot rzeczy najętej, po stronie wynajmującego obowiązek przyjęcia rzeczy objętej umową. Wskazać należy, że obowiązek ten wynika wprost z art. 675 k.c. Podkreślenia wymaga fakt, iż obowiązek zwrotu rzeczy najętej ciąży również na osobie, która używa rzecz w ramach użyczenia lub podnajmu. Zwrot rzeczy jest zatem niezbędnym elementem zakończenia stosunku najmu.
Zobacz również: Wypowiedzenie umowy najmu WZÓR
Protokół zdawczo - odbiorczy
Najlepszym sposobem na wypełnienie przez strony obowiązku zwrotu rzeczy jest podpisanie zarówno przez wydającego rzecz, jak również przejmującego protokołu zdawczo – odbiorczego. Wówczas strony w protokole kwitują fakt zwrotu rzeczy, w tym datę zwrotu oraz stan rzeczy. W profesjonalnym obrocie podpisywanie tego typu protokołów jest standardem, jednak jest to również bardzo dobry sposób na rzeczowe rozliczenie się przez strony związane stosunkiem najmu w obrocie między innymi podmiotami niż przedsiębiorcy. W protokole powinno znaleźć się obligatoryjnie oznaczenie zwracanej rzeczy, krótki opis stanu rzeczy, data oraz podpisy stron.
Obowiązek naprawienia szkody
Kolejne obowiązki stron przy zakończeniu najmu związane są z rozliczeniem zniszczeń i nakładów na rzecz, będącą przedmiotem najmu. Są to zatem obowiązki ściśle związane ze stanem rzeczy i jego zmianą przez okres trwania najmu.Rzecz powinna być zwrócona w stanie niepogorszonym, przy czym nie dotyczy to zużycia rzeczy związanego z jej używaniem oraz upływem czasu. O ile natomiast rzecz ulegnie zepsuciu w stopniu nieadekwatnym do jej przeznaczenia, najemca jest zobowiązany do naprawienia szkody powstałej z tytułu uszkodzenia rzeczy.
Analogiczne obowiązki stron istnieją w przypadku ulepszeń dokonanych przez najemcę w rzeczy najmowanej w trakcie trwania stosunku najmu. Jednak o ile najemca w trakcie najmu dokonał ulepszeń rzeczy wówczas może zażądać zapłaty za ulepszenia od wynajmującego, o ile ulepszenia pozostają z rzeczą. Podkreślić należy, iż wynajmujący może po zakończeniu najmu zażądać usunięcia ulepszeń z rzeczy. Istotne jest dla ułatwienia współpracy, aby wszelkie ulepszenia, które odnoszą się do rzeczy najmowanej były dokonywane za zgodą wynajmującego na etapie ich czynienia przez najemcę. Taki sposób powoduje ułatwienie rozliczenia po zakończeniu najmu.
Czy wynajmujący musi zwrócić kaucję zabezpieczającą?
Bardzo często zdarza się w obrocie, iż strony w umowie najmu w sposób szczegółowy opisują zasady rozliczeń w zakresie uszkodzeń rzeczy lub poczynionych przez najemcę nakładów. Wówczas to właśnie podstawy umowne mają pierwszeństwo przy rozliczeniu stron, w tym to właśnie w oparciu o umowę zostają wyrównywane szkody lub rozliczane nakłady. Uregulowanie tych kwestii w umowie jest istotne szczególnie w najmach długoterminowych oraz najmach rzeczy wartościowych, bowiem strony już na początku współpracy ustalają zasady rozliczeń w tym granice inwazji w rzecz najmowaną przez obydwie strony.
Przedawnienie roszczeń
Roszczenia odszkodowawcze z tytułu uszkodzenia rzeczy oraz roszczenia najemcy o zwrot nakładów przedawniają się w terminie roku od dnia wydania rzeczy po zakończeniu najmu. Ta zasada jednoznacznie wskazuje, iż najważniejszym obowiązkiem stron po zakończeniu najmu jest zwrot rzeczy. Również zatem z powodu wskazanego okresu przedawniania dla zabezpieczenia roszczeń stron najmu istotne jest aby zwrot rzeczy był potwierdzany w sposób pisemny z oznaczeniem daty wydania.
Wypowiedzenie umowy najmu zawartej na czas określony
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Autor: Paulina Adamczyk, adwokat, Kancelaria Radców Prawnych Marek Zdanowicz i Wspólnicy Sp.k.