Odsetki za czas opóźnienia
Zgodnie z art. 481 § 1 kodeksu cywilnego wierzyciel może zażądać odsetek za czas opóźnienia w spełnieniu świadczenia przez dłużnika. Dotyczy to wyłącznie sytuacji, gdy przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna. Z tego przepisu wynika zatem ustawowy obowiązek zapłaty odsetek niezależnie od przyczyny opóźnienia w płatności głównego świadczenia. Ponadto wierzyciel może dochodzić zapłaty odsetek bez względu na to, czy poniósł jakąkolwiek stratę. Stopa procentowa danych odsetek może być ustalona z góry, jednakże jeżeli nie jest oznaczona, należą się odsetki ustawowe (określone w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 grudnia 2008r. w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych). Wierzyciel może żądać odsetek według wyższej stopy, jeżeli wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż ustawowa.
Zobacz: Jak dochodzić zapłaty odsetek?
Wysokość odsetek ustala się na 13% w stosunku rocznym.
Odsetki od odsetek
W praktyce możliwe jest naliczenie odsetek od odsetek. Od zaległych odsetek można żądać odsetek od momentu wniesienia o nie powództwa (art. 482 kodeksu cywilnego). Jest to norma bezwzględnie obowiązująca mająca na celu ochronę dłużnika przed nadmiernym zadłużeniem, ponieważ nie pozwala na ustalenie z góry odsetek od zaległych odsetek.
Naliczanie odsetek w zależności od rodzaju świadczenia
Termin spełnienia świadczenia jest uzależniony od rodzaju zobowiązania. Mogą być to zobowiązania terminowe jak w przypadku roszczenia od ubezpieczyciela bądź bezterminowe jak wezwanie dłużnika do zapłaty przez wierzyciela. W zależności od sytuacji inny jest termin naliczania odsetek za opóźnienie w spełnieniu danego świadczenia.
Odsetki przyznawane od ubezpieczyciela
Ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczeniem (które jest najczęściej świadczeniem pieniężnym) w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia. Nie ma możliwości przedłużenia tego terminu, gdyż byłoby to niekorzystne dla osoby uprawnionej do tego świadczenia. W przypadku niespełnienia tego świadczenia powstaje obowiązek zapłaty odsetek zgodnie z art. 481 § 1 kodeksu cywilnego. Jednakże, gdy ubezpieczyciel popadł w zwłokę, osobie uprawnionej do świadczenia pieniężnego będzie przysługiwało roszczenie o odsetki oraz roszczenie o naprawienie wynikłej przez to szkody, czyli roszczenie odszkodowawcze.
Wymagalność odsetek
Zgodnie z art. 455 kodeksu cywilnego jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Poprzez takie wezwanie powstaje konieczność niezwłocznego wykonania świadczenia. Oznacza to, że roszczenie o zapłatę odsetek tytułem opóźnienia powstaje po upływie czasu do spełnienia określonego świadczenia głównego. Wierzyciel nabywa prawo do odsetek pierwszego dnia po upływie danego czasu, przy czym odsetki liczone są za każdy dzień opóźnienia oddzielnie.
Ograniczenia w terminie naliczania odsetek
Co do zasady odsetki naliczane są od pierwszego dnia opóźnienia w przypadku niespełnienia świadczenia w terminie. Jednakże wyjątkiem od tej zasady są odsetki przyznawane w przypadku roszczeń o odszkodowanie bowiem w takiej sytuacji odsetki naliczane są od daty wyroku orzekającego odszkodowanie określonego według cen z daty, w której powinno być spełnione (art. 363 § 2 kodeksu cywilnego). Oznacza to, że odsetki powinny zostać naliczane od dnia wezwania do zapłaty.
Przedawnienie roszczenia o odsetki
Roszenia o odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia traktowane są jako świadczenia okresowe, więc ulegają przedawnieniu z upływem trzech lat zgodnie z art. 118 kodeksu cywilnego najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego.
Zobacz: Kiedy odsetki można doliczyć do wartości przedmiotu sporu?