Dla kogo zasiłek
Na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:
- ubezpieczonego,
- osoby pobierającej emeryturę lub rentę,
- osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do je uzyskania i pobierania,
- członka rodziny osoby wymienionej w punktach poprzednich.
Członkami rodziny, są:
- dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
- przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej,
- wnuki i rodzeństwo,
- małżonek (wdowa i wdowiec),
- rodzice, w tym ojczym, macocha oraz osoby przysposabiające.
Zasiłek pogrzebowy przysługuje także w razie zgonu ubezpieczonego po ustaniu ubezpieczenia, jeśli śmierć nastąpiła w okresie pobierania zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub świadczenia rehabilitacyjnego.
Co do zasady zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu, ale może zostać przyznany również: pracodawcy, domowi opieki społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego, pod warunkiem, iż pokryły oraz udokumentowały koszty poniesione w związku z pogrzebem. Jeśli koszty te poniosła więcej niż jedna osoba lub wymieniony powyżej podmiot, zasiłek powinien być podzielony w sposób proporcjonalny do wydatków poniesionych na pochówek.
Wysokość zasiłku
Zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego tytułu w wysokości 4000 zł.
Do kosztów pogrzebowych zalicza się w praktyce koszty związane z pochówkiem (np. trumna, ceremonia pogrzebowa, wykupienie miejsca na cmentarzu itp.) ale również te, które mieszczą się w ramach przyjętych w danym regionie zwyczajów. Warunkiem uznania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych określonych wydatków za koszt pogrzebu jest ich powstanie po śmierci ubezpieczonego do momentu zakończenia ceremonii pogrzebowej w miejscu pochówku.
Wypłacanie zasiłku przez ZUS
Zasiłki pogrzebowe wypłacane są przez oddziały ZUS. Nie odbywa się to jednak automatycznie, bowiem konieczne jest złożenie odpowiednich dokumentów: wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego (druk ZUS Z-12), oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu, a jeżeli oryginały zostały złożone w banku - kopie rachunków potwierdzone przez bank, skrócony odpis aktu zgonu, dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo (skrócone odpisy aktów stanu cywilnego lub dowód osobisty zawierający wymagane dane).Jeśli zaś pogrzeb zorganizowany został na koszt państwa, organizacji politycznej lub społecznej, trzeba dostarczyć zaświadczenie właściwego organu administracji państwowej lub organizacji, które potwierdzałoby pokrycie kosztów pogrzebu a także rachunki kosztów poniesionych przez osobę występującą z wnioskiem o zasiłek pogrzebowy.
Przedawnienie roszczeń o wypłatę zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której świadczenie to przysługuje. W myśl poprawki Senatu do nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, którą przyjął Sejm, rodzina zmarłego, którego zwłoki odnaleziono lub zidentyfikowano później niż rok po śmierci, otrzyma zasiłek pogrzebowy, jeżeli przedstawi w ZUS zaświadczenie wydane przez policję lub prokuraturę albo odpis aktu zgonu.