Wysokość alimentów na byłego małżonka
Podobnie jak w przypadku alimentów na dzieci, wysokość świadczeń na byłego małżonka uzależniona jest z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej zaś – od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Innymi słowy, usprawiedliwione potrzeby małżonka uprawnionego do alimentów powinny być zaspokajane w takim zakresie, na jaki pozwalają możliwości majątkowe i zarobkowe małżonka zobowiązanego.
Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki (PDF)
Warto pamiętać, iż sformułowanie „możliwości zarobkowe i majątkowe” ma tu istotne znaczenie. Jak podkreśla Sąd Najwyższy, „możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody.” (Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86).
Pan Z. uzyskuje niewielki dochód, pracując w pobliskim przedsiębiorstwie. Jego wykształcenie oraz doświadczenie zawodowe pozwoliłyby jednak na podjęcie przez niego pracy w innej lokalnej firmie, w której uzyskiwałby znacznie wyższe dochody. Z tego powodu wnioskując o alimenty, warto wskazywać właśnie na możliwości, nie zaś na rzeczywiście uzyskiwane dochody zobowiązanego.
Pomoc społeczna bez wpływu na wysokość alimentów
Uzyskiwane zasiłki z pomocy społecznej nie mają wpływu na wysokość alimentów. Stanowi o tym art. 135 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej: k.r.o.). Zgodnie z tym przepisem na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają:
- świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego;
- świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
- świadczenie wychowawcze, popularnie nazywane "500 plus"
- świadczenia rodzinne (takie jak na przykład zasiłek rodzinny, becikowe);
- rodzicielskie świadczenie uzupełniające, nazywane "mama 4 plus".
Wina a alimenty na byłą żonę, męża
Zgodnie z art. 60 k.r.o. małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
Oznacza to, iż małżonek, który został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia może zostać zobowiązany do płacenia alimentów, nawet, gdy były mąż lub żona nie znajduje nie znajduje się w niedostatku.
Wówczas przesłanką zasądzenia alimentów jest ustalenie, iż rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej niewinnego małżonka. Oceny takiej dokonuje się, porównując sytuację, w jakiej znalazł się małżonek na skutek rozwodu z sytuacją, w jakiej znajdowałby się, gdyby rozwód nie miał miejsca.
Gdy jednak sąd orzekł alimenty z winy obu stron bądź bez orzekania o winie, to wówczas żądanie alimentów od byłego małżonka jest uzasadnione tylko niedostatkiem. W wielu swoich orzeczeniach Sąd Najwyższy podkreślał, iż w niedostatku znajduje się małżonek, który swoimi siłami nie jest w stanie zaspokoić własnych usprawiedliwionych potrzeb w całości lub w części. W takiej sytuacji obowiązek alimentacyjny wygasa z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu. Sąd może przedłużyć ten termin na wniosek małżonka niewinnego tylko ze względu na wyjątkowe okoliczności. Przesłanką wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego jest również zawarcie nowego małżeństwa.
Podwyższenie lub obniżenie alimentów na byłego małżonka
Podwyższenia lub obniżenia alimentów można żądać w razie zmiany stosunków. Stanowi o tym art. 138 k.r.o. Jeżeli zatem zmieniły się możliwości zarobkowe lub majątkowe małżonka płacącego alimenty bądź zwiększyły usprawiedliwione potrzeby tego z małżonków, który alimenty otrzymuje, można wnosić o zmianę orzeczenia sądu.
Polecamy serwis: Alimenty