Alimenty a koronawirus – co w przypadku obniżenia wynagrodzenia lub utraty pracy?

Płatność alimentów w obliczu epidemii koronawirusa

Problem płatności alimentów w obliczu epidemii koronawirusa był przedmiotem interpelacji poselskiej nr 4365. Do Ministra Sprawiedliwości wpłynęły następujące pytania:

1. Czy zobowiązany do zapłaty alimentów może obniżyć wysokość wypłacanych alimentów w związku z utratą pracy, obniżeniem dochodów spowodowanych epidemią koronawirusa?
2. Czy sprawy o obniżenie alimentów w związku z utratą pracy, obniżeniem dochodów spowodowanych epidemią koronawirusa będą rozpatrywane przez sądy powszechne jako tzw. pilne sprawy?
3. Czy dłużnicy i wierzyciele alimentacyjni mogą liczyć na wsparcie w płatności alimentów w ramach funduszu alimentacyjnego, a jeżeli tak, to na jakich zasadach?

Polecamy: Pracujący rodzic. Wiesz, co Ci się należy! Poznaj swoje prawa nr 2

Obniżenie dochodu lub utrata pracy z powodu koronawirusa a alimenty

W odpowiedzi (z dnia 22 maja 2020 r.) na przedmiotową interpelację Sekretarz Stanu Sebastian Kaleta podkreślił, iż z uwagi na charakter należności alimentacyjnych żaden przepis prawa nie przyznaje zobowiązanemu do alimentacji uprawnienia do samowolnego wstrzymania ich płatności. Działanie takie może skutkować wszczęciem przez uprawnionego do alimentów egzekucji komorniczej celem ich przymusowego wyegzekwowania.

Zobowiązany może jednak skorzystać z przewidzianych prawem możliwości obniżenia czy też czasowego zawieszenia obowiązku alimentacyjnego.

W interpelacji przypomniano, iż stosownie do treści art. 138 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2086, ze zm.) w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego, tzn. podwyższenia lub obniżenia alimentów.

„Zatem zmiana wysokości zarobków, utrata pracy, pogorszenie sytuacji zdrowotnej czy majątkowej osoby zobowiązanej do płacenia alimentów mogą stanowić przesłanki uzasadniające rozważanie przez sąd obniżenia wysokości świadczenia alimentacyjnego” – czytamy w interpelacji.

Powód może już w pozwie bądź na każdym etapie na każdym późniejszym etapie sprawy, domagać się udzielenia zabezpieczenia poprzez obniżenie alimentów czy czasowe zawieszenie/uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Co istotne, wniosek może zawierać żądanie, aby obniżenie alimentów nastąpiło poczynając od dnia złożenia wniosku o udzielenie zabezpieczenia lub od innej - wcześniejszej daty.

Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia roszczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Stanowi o tym art. 730 § 1 i 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1460, ze zm.), dalej k.p.c.