Jak rozwód wpływa na prawa rodzicielskie? Czy sąd może pozostawić władzę rodzicielską obojgu małżonkom? Jakie są aktualne przepisy?
- Prawa rodzicielskie - na czym polega władza rodzicielska?
- Co sąd orzeka w wyroku rozwodowym?
- Rozwód a władza rodzicielska
- Władza rodzicielska obojga rodziców po rozwodzie
- Powierzenie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców po rozwodzie
Prawa rodzicielskie - na czym polega władza rodzicielska?
Rodzice mają zarówno prawo, jak i obowiązek do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania swojej pociechy z poszanowaniem jej godności i praw.
Co do zasady dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską aż do pełnoletności.
Przy korzystaniu ze swoich praw rodzice powinni pamiętać przede wszystkim o dobru dziecka.
Co sąd orzeka w wyroku rozwodowym?
Rozwodzący się małżonkowie często zastanawiają się nad tym jakie postanowienia znajdą się w wyroku rozwodowym i w jakim zakresie dotyczą one ich dzieci. Otóż zgodnie z prawem sąd rozstrzyga o tak ważnych kwestiach jak władza rodzicielska nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków.
Równie istotne są ustalenia dotyczące alimentów. Otóż sąd orzeka też w jakiej wysokości każdy z małżonków będzie miał obowiązek ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka.
To czy sąd będzie orzekał o kontaktach jest uzależnione m.in. od samych rodziców. Na zgodny wniosek stron sąd nie orzeka bowiem o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.
Sąd rozstrzyga też o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania przez czas zamieszkiwania w nim rozwiedzionych małżonków. Warto pamiętać, iż rozstrzygając o wspólnym mieszkaniu, sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Sąd w wyrok rozwodowym może też dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. W takim przypadku potrzebny jest wniosek jednego z małżonków.
Rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków.
Rozwód a władza rodzicielska
Rozstrzygając o władzy rodzicielskiej sąd bierze pod uwagę okoliczności konkretnej sprawy oraz m.in. dobro dziecka. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu małżonkom. Możliwe jest również powierzenie jej jednemu z rodziców. Wówczas władza rodzicielska drugiego z rodziców jest ograniczona do określonych praw i obowiązków względem dziecka. Kolejnymi możliwymi rozstrzygnięciami są: pozbawienie władzy rodzicielskiej lub jej pozbawienie.
Władza rodzicielska obojga rodziców po rozwodzie
Od kilku lat obowiązują przepisy, których celem jest zagwarantowanie dziecku prawa do wychowania przez oboje rodziców. Z tego powodu w pierwszej kolejności to właśnie rodzice w drodze porozumienia decydują o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie.
Porozumienie rodziców powinno mieć formę pisemną.
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Pamiętajmy, iż rodzeństwo, powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
Może się zdarzyć, iż rodzice nie osiągną takiego porozumienia lub nie będzie ono zgodne z dobrem dziecka. W takiej sytuacji sąd uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. W praktyce zatem sąd pomimo braku porozumienia może pozostawić obojgu rodzicom pełną władzę rodzicielską.
Powierzenie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców po rozwodzie
Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.
Jeżeli są powierzy wykonywanie władzy rodzicielskiej tylko jednemu z rodziców, to dokładnie określi uprawnienia i obowiązki, które będą przysługiwały.
Przykładowo uprawnienia i obowiązki drugiego rodzica mogą dotyczyć zmiany miejsca pobytu dziecka, leczenia, wyboru szkoły.
Zgodnie z orzecznictwem takie określenie wymaga szczegółowego ustalenia okoliczności dotyczących aktualnej sytuacji życiowej wspólnych małoletnich dzieci.
Orzeczenie o władzy rodzicielskiej zawarte w wyroku rozwodowym można zmienić. Tutaj również przesłanką jest dobro dziecka, a zmiany dokonuje sąd opiekuńczy.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j. t. Dz. U. z 2022, poz. 1359; ost. zm. Dz. U. z 2022 r., poz. 2140)
Polecamy: „Uprawnienia rodziców w pracy. Poradnik pracodawcy 2023”