Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która:
- do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta oraz 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
- do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub
- do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta i 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
- zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
- do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub
- do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn lub
- pracowała przy azbeście pozostawała w zatrudnieniu w dniu 28 września 1997 r. w zakładach produkujących wyroby zawierające azbest oraz w zakładach, które zaprzestały produkcji azbestu lub oddelegowanie do tych zakładów lub zatrudnienie w przedsiębiorstwach powstałych w wyniku przekształcenie, podziału lub połączenia tych zakładów do czasu zaprzestania produkcji wyrobów zawierających azbest, rozwiązała stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz osiągnęła okresu uprawniającego do emerytury w wymiarze 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat w zakalcach produkujących azbest.
Zobacz: Wysokość świadczenia przedemerytalnego w 2011 roku
Świadczenie przedemerytalne przysługuje uprawnionemu po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, jeśli spełnia łącznie następujące warunki:
- nadal jest zarejestrowany jako bezrobotny;
- w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;
- złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach ZUS, na wniosek osoby zainteresowanej, może przywrócić termin do złożenia wniosku.
Do wymaganych 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, niezbędnych do uzyskania świadczenia przedemerytalnego, można zaliczyć okresy:
- za które prawo do zasiłku dla bezrobotnych nie przysługiwało;
- zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych podjętego w tym okresie; w przypadku gdy zatrudnienie lub inna praca zarobkowa ustanie po upływie 6-miesięcznego okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych, prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje, jeżeli wniosek o przyznanie tego świadczenia zostanie złożony w terminie nieprzekraczającym 14 dni od dnia ustania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.
Kwota świadczenia przedemerytalnego wynosi 670 zł miesięcznie. Wyjątkiem są osoby, które przechodzą z renty z tytułu niezdolności do pracy na świadczenie przedemerytalne, ich świadczenie nie może być wyższe niż ostatnio otrzymywana renta.
Świadczenie przedemerytalne podlega corocznej waloryzacji.
Ustanie prawa do świadczenia przedemerytalnego
Prawo do świadczenia przedemerytalnego ustaje:
- na wniosek osoby pobierającej świadczenie przedemerytalne;
- w dniu poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury,
- z dniem osiągnięcia wieku 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę;
- z dniem nabycia prawa własności lub objęcia w posiadanie nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczających 2 ha przeliczeniowe albo współwłasności nieruchomości rolnej, jeżeli udział przekracza 2 ha przeliczeniowe;
- wraz ze śmiercią osoby uprawnionej.
Zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia przedemerytalnego
Świadczenie przedemerytalne ulega zawieszeniu w przypadku:
- nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy,
- nabycia prawa do renty inwalidzkiej,
- podjęcia wypłaty renty strukturalnej,
- podjęcia wypłaty świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej.
W razie nabycia przez osobę pobierającą świadczenie przedemerytalne prawa do renty rodzinnej wypłaca się jedno z tych świadczeń. Może to być świadczenie wyższe lub wybrane przez uprawnionego.
Pobierający świadczenie przedemerytalne ma obowiązek zawiadomić organ rentowy wypłacający to świadczenie o okolicznościach powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do tego świadczenia.
Świadczenie przedemerytalne ulega zmniejszeniu lub zawieszeniu w przypadku osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.
Świadczenie przedemerytalne ulega zmniejszeniu, jeżeli łączna kwota świadczenia przedemerytalnego i przychodu przekracza miesięcznie kwotę 50 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia a przychód nie jest jednak wyższy niż kwota 70 % tego wynagrodzenia. Kwota ta zwana jest graniczną kwotą przychodu.
W przypadku, gdy łączna kwota świadczenia przedemerytalnego i przychodu przekracza dopuszczalną kwotę przychodu, świadczenie przedemerytalne ulega zmniejszeniu. Świadczenie ulega zawieszeniu o kwotę przekroczenia pomniejszoną o obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne należne od ubezpieczonego. Jeśli w wyniku zmniejszenia kwota świadczenia przedemerytalnego byłaby niższa niż 335 zł, świadczenie przedemerytalne wynosi 335 zł. W przypadku gdy kwota przychodu przekracza graniczną kwotę przychodu, świadczenie przedemerytalne ulega zawieszeniu.
Jeżeli wysokość świadczenia przedemerytalnego jest wyższa od dopuszczalnej kwoty przychodu, świadczenie podlega zawieszeniu. Nie ma znaczenia kwota uzyskiwanego przychodu.
Rozliczenie przychodu następuje w formie rozliczenia rocznego, po zakończeniu roku rozliczeniowego, ustalonego od dnia 1 marca każdego roku do ostatniego dnia lutego następnego roku.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza co najmniej na 7 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji:
- dopuszczalne kwoty przychodu oraz graniczne kwoty przychodu, ustalone na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji,
- roczną dopuszczalną kwotę przychodu oraz roczną graniczną kwotę przychodu - dla każdego stanowiące - odpowiednio - dwunastokrotność kwot wyżej wymienionych.
Wniosek o świadczenie przedemerytalne
Prawo do świadczenia przedemerytalnego ustala się na wniosek osoby zainteresowanej. Osoba zainteresowana składa wniosek do organu rentowego właściwego ze względu na jej miejsce zamieszkania.
Wniosek składany jest na specjalnym formularzu ZUS Rp- 26. Do formularzu dołączona jest dodatkowa informacja, wyjaśniająca sposób wypełniania wniosku.
Do wniosku o świadczenie przedemerytalne dołącza się dowody uzasadniające prawo do świadczenia przedemerytalnego. Należy dołączyć:
- decyzję o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych,
- informację o upływie 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
- dowody wymagane do ustalenia prawa do emerytury oraz jej wysokości.
Decyzja o przyznaniu świadczenia
Decyzję w sprawie świadczenia przedemerytalnego wydaje i świadczenie to wypłaca organ rentowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do świadczenia przedemerytalnego.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznaje, albo odmawia przyznania świadczenia przedemerytalnego w formie decyzji.
Decyzja przyznająca prawo do świadczenia przedemerytalnego, jest decyzją na którą czeka wnioskodawca. W takiej ZUS podaje podstawę prawną przyznania oraz termin płatności świadczenia przedemerytalnego oraz jego wysokość. Ponadto nadaje numer świadczenia, na który należy się powoływać w razie korespondencji z oddziałem.
W sytuacji gdy ZUS wydał decyzję odmowną ma on obowiązek wskazać podstawę prawną i uzasadnienie odmowy.
Od decyzji w sprawie świadczenia przedemerytalnego osobie niezadowolonej z jej rozstrzygnięcia przysługuje odwołanie do sądu.
Świadczenia przedemerytalne finansowane są ze środków Funduszu Pracy.
Zobacz serwis: Emerytury
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. rok 2004 nr 120 poz. 1252, z późn. zm.)