Czy można pochować zmarłego na własnej działce? Co mówią przepisy prawa

Emilia Panufnik
rozwiń więcej
czy można pochować zmarłego na własnej działce przepisy prawo / Czy można pochować zmarłego na własnej działce?przepisy, prawo / Shutterstock

Czy zgodnie z polskim prawem można pochować zmarłego na własnej działce? Czy prawo przewiduje pochówek poza cmentarzem np. w ogrodzie osoby zmarłej? Co mówi Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych?

Cmentarz jako miejsce pochówku

Śmierć stanowi nieodłączny element ludzkiego życia. Aby uporządkować kwestie związane z tym, co dzieje się z ciałem zmarłego po śmierci, uregulowano je prawnie. W Polsce obowiązuje ustawa z 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych.

Wyróżnia się dwa rodzaje cmentarzy – komunalny i wyznaniowy. Założenie cmentarza komunalnego należy do zadań własnych gminy, a wyznaniowego do właściwych władz kościelnych. Znajdują się one w miejscach przewidzianych dla nich w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Co do zasady każda gmina posiada własny cmentarz komunalny, jednak w uzasadnionych przypadkach można założyć jeden taki cmentarz dla kilku gmin. Tereny odpowiednie na założenia cmentarza muszą zostać sprawdzone pod kątem sanitarnym. Przede wszystkim muszą spełniać wymogi dotyczące:

  1. szerokości pasów izolujących teren cmentarny od innych terenów, a w szczególności mieszkaniowych;
  2. odległości cmentarza od źródeł ujęcia wody;
  3. poziomu wód gruntowych.

Gdzie można pochować zmarłego?

W świetle art. 12 ustawy zwłoki mogą być pochowane na 5 sposobów:

  1. w grobach ziemnych (dół w ziemi, do którego składa się trumnę ze zwłokami lub urnę i zasypuje ziemią),
  2. w grobach murowanych (dół, w którym boki są murowane do poziomu gruntu, do którego składa się trumnę ze zwłokami lub urnę),
  3. w katakumbach (pomieszczenie z niszami w ścianie, przeznaczone do pochówku zwłok),
  4. przez zatopienie w morzu.
  5. w kolumbarium (budowla z niszami przeznaczonymi do składania urn z ludzkimi prochami).

Pochówku człowieka przez zatopienie w morzu (zgodnie ze zwyczajami morskimi) dokonuje się w przypadku zgonu na okrętach przebywających na pełnym morzu, jeśli taki okręt nie ma możliwości przybycia na ląd w ciągu 24 godzin. Warto zwrócić uwagę na to, że przybycie na ląd dotyczy portu objętego programem podróży. Gdy okręt dobije do portu w ciągu doby, przewozi zwłoki na ląd w celu pochówku.

Czy można pochować zmarłego na własnej działce?

Głównym tematem niniejszego artykułu jest możliwość pochowania zwłok ludzkich poza cmentarzem. Czy polskie prawo na to pozwala? Z odpowiedzią na postawione pytanie przychodzi art. 12 ust.3 ustawy o cmentarzach, zgodnie z którym wyłącznie groby ziemne, groby murowane i kolumbaria muszą znajdować się na cmentarzach. Z listy dopuszczalnych w Polsce miejsc pochówku pozostają więc jeszcze katakumby. Nie muszą ona znajdować się na cmentarzu.

Prawo nie dopuszcza pochówku człowieka na własnej działce w postaci grobu ziemnego, grobu murowanego (dół w ziemi) czy kolumbarium. Jedyną możliwością pochówku poza cmentarzem są katakumby.

Katakumby - czym są?

Rozporządzenie w sprawie wymagań, jakie muszą spełniać cmentarze, groby i inne miejsca pochówku i szczątków zawiera definicje wyżej wspomnianych form pochówku. Jeśli chodzi o jedyne dopuszczalne miejsce pochówku poza cmentarzem czyli katakumby, wskazano, że usytuowanie katakumb powinno wykluczać możliwość wywierania szkodliwego wpływu na otoczenie.

Co więcej, nisza w katakumbach powinna mieć określone wymiary - w poziomie co najmniej 2 m na 1 m i nie mniej niż 90 cm wysokości. Ściany oddzielające nisze od siebie powinny być grubości co najmniej 6 cm. Ponadto nisza musi posiadać system odprowadzania gazów i odcieków tak, aby nie miało to szkodliwego wpływu na otoczenie. Należy przy tym uniemożliwić dostęp do nisz insektom oraz gryzoniom. Kolejnym wymogiem jest natychmiastowe po złożeniu zwłok zamurowanie niszy.

Prawo
Dni opieki na dzieci z różnych związków to prawdziwa łamigłówka. Pracodawcy nie wiedzą co robić. Korzystają ci, którzy znają swoje prawa
16 paź 2025

Ile dni zwolnienia na opiekę nad dzieckiem mogą wykorzystać pracownicy, którzy mają dzieci z różnych związków? Podzielenie tego uprawnienia to prawdziwa łamigłówka. Wygrać mogą tylko te osoby, które znają swoje prawa.

Czy partner ma prawo do zachowku? Przepisy i propozycje zmian
16 paź 2025

Partnerzy często nie wiedzą czy po sobie dziedziczą i jakie mają prawa. Komu przysługuje zachowek? Co z osobami będącymi w związkach nieformalnych? Czy obecne przepisy mogą się zmienić? Odpowiadamy na najważniejsze pytania!

Szybciej, prościej, bezpieczniej – szykuje się nowe prawo dla znalazców i właścicieli zgub [PROJEKT]
16 paź 2025

Aktualnie obowiązuje jeszcze ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o rzeczach znalezionych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 501), ale czas gruntownie ją znowelizować. W Sejmie trwają prace nad rządowym projektem nowelizacji ustawy o rzeczach znalezionych oraz Kodeksu cywilnego (druk nr 1629). Celem zmian jest uproszczenie procedur, zwiększenie skuteczności poszukiwań właścicieli zgubionych przedmiotów oraz lepsza ochrona danych osobowych. Praktyka pokazała wiele problemów – m.in. niejasne kompetencje urzędów, brak procedur dla dokumentów z danymi osobowymi czy zbyt długie postępowania. Nowelizacja odpowiada na postulaty starostw, portów lotniczych i innych instytucji.

Mini-prohibicja tuż za rogiem – Ministerstwo Zdrowia chce poważnie ograniczyć sprzedaż alkoholu już od 1 stycznia 2026 roku
16 paź 2025

Ministerstwo Zdrowia przyspieszyło pracę nad zmianami w ustawie o przeciwdziałaniu alkoholizmowi i wychowaniu w trzeźwości. U podstaw nowych założeń leży ograniczenie sprzedaży alkoholu i wyrobów alkoholowych. Projekt jest już na etapie konsultacji społecznych. Okazuje się, że najnowsza propozycja zawiera rozwiązania idące dalej, niż wcześniej zapowiadane przez Ministerstwo. Wszystko w trosce o zdrowie Polaków.

Skrócony czas pracy. Eksperci ostrzegają: problemem będą absencje i urlopy – firmy już muszą przygotować się na chaos w kadrach
16 paź 2025

Skrócony czas pracy staje się faktem – Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zakończyło nabór firm do pilotażu „Skrócony czas pracy – to się dzieje!”. Do programu zakwalifikowano około 90 przedsiębiorstw, choć zgłosiło się niemal dwa tysiące. Eksperci już ostrzegają, że choć to historyczny projekt, może on przynieść poważne problemy z ewidencją, absencjami i urlopami. Firmy będą musiały prowadzić dwa systemy rozliczeń, a kadry staną przed jednym z największych wyzwań organizacyjnych ostatnich lat.

Zmiana czasu na zimowy w 2025 r. – w którą noc zegarki przestawiamy godzinę do tyłu? Co z wynagrodzeniem? Jakie korzyści ze zmian czasu?
16 paź 2025

Zmiana czasu letniego na zimowy w 2025 roku nastąpi (jak co roku) w ostatni weekend października – a dokładnie w nocy z soboty 25 października na niedzielę 26 października. Zmiana ta następuje w Polsce i całej Unii Europejskiej zmiana czasu z zimowego na letni. Wskazówki zegarów trzeba przesunąć z godz. 3.00 na 2.00 a zatem tej nocy będziemy spać (a niektórzy - pracować) całą godzinę dłużej. Zyskamy 60 minut snu i będziemy mieli więcej jaśniejszych poranków z naturalnym światłem dziennym (słonecznym) ale za to popołudniami szybciej będzie się robiło ciemno. Jaki ma wpływ październikowa zmiana czasu na wynagrodzenie za pracę?

Właściciele psów i kotów poniosą dodatkowe koszty. Chodzi o obowiązkową ewidencję zwierząt w systemie KROPiK
16 paź 2025

Obowiązek rejestracji psów i kotów w systemie KROPiK będzie wiązał się dla właścicieli zwierząt z koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów? Czy da się ich uniknąć? Kto będzie miał dostęp do danych wprowadzonych do systemu? Po co zwierzętom PESEL?

Niepełnosprawni zyskają nowe prawa. Projekt ustawy o asystencji osobistej w Sejmie
16 paź 2025

Do Sejmu trafił poselski projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami. Posłanki zapowiadają, że to przełomowy krok w stronę samodzielności, równości i realizacji konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami.

Czy to wreszcie przełom, na który czekały tysiące par w Polsce? Wraca sprawa związków partnerskich. Katarzyna Kotula zapowiada: szczegóły już wkrótce!
16 paź 2025

Po latach politycznych obietnic i gorących debat, sprawa związków partnerskich znów znalazła się w centrum uwagi całego kraju. W piątek rządząca koalicja ma przedstawić szczegóły projektu, który – jak mówią jego autorzy – „ułatwi ludziom życie” i „odpowie na realne potrzeby społeczne”. Choć temat wracał do Sejmu wielokrotnie, nigdy jeszcze nie był tak blisko realizacji. Tym razem w grę wchodzi kompromis, który połączył nawet polityków z różnych biegunów ideowych.

Świadczenia po urodzeniu dziecka w 2026 r. Co przysługuje rodzicom? [LISTA]
16 paź 2025

Wielu rodziców oczekujących narodzin dziecka w 2026 r. zastanawia się nad możliwymi formami finansowego wsparcia. Na jakie świadczenia można liczyć? Czy trzeba spełnić dodatkowe kryteria? Odpowiadamy!

pokaż więcej
Proszę czekać...