REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Cmentarz nie będzie mógł zlikwidować grobu, w związku z jego nieopłaceniem – szykuje się ważna zmiana w przepisach?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
grób, cmentarz, likwidacja grobu, opłata, zasiłek pogrzebowy
Cmentarz nie będzie mógł zlikwidować grobu, w związku z jego nieopłaceniem – szykuje się ważna zmiana w przepisach?
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

W dniu 20 stycznia br., do Sejmu została złożona petycja, w której jej autor domaga się objęcia kolejnych grobów wyłączeniem od prawa zarządu cmentarza do jego likwidacji (a dokładnie – wykorzystania grobu do ponownego chowania zwłok innej osoby), jeżeli po upływie 20 lat nikt nie zgłosi zastrzeżenia przeciw ponownemu użyciu grobu i nie zostanie uiszczona tzw. opłata prolongacyjna, a grób nie zostanie uznany przez władze cmentarza za posiadający wartość „pamiątki historycznej”. Niezgodna – z proponowaną regulacją – likwidacja grobu, ma ponadto wiązać się z odpowiedzialnością karną (i możliwością wymierzenia kary pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8).

Kiedy cmentarz może zlikwidować grób – zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami?

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami – jeżeli trzymać się ich literalnego brzmienia – cmentarz, tak naprawdę, nie może zlikwidować grobu, a może go – wykorzystać do ponownego chowania zwłok innej osoby. I to tylko pod pewnymi warunkami. Wynika to wprost z art. 7 ustawy z dnia 31.01.1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, zgodnie z którym, grób może zostać użyty do ponownego chowania zwłok:

REKLAMA

  • po upływie 20 lat,
  • jeżeli żadna osoba nie zgłosiła zastrzeżenia przeciw użyciu grobu do ponownego chowania oraz
  • nie została uiszczona (ponowna, tj. po upływie ww. 20 lat) opłata (tzw. opłata prolongacyjna), przewidziana za pochowanie zwłok (wysokość tej opłaty dla cmentarzy komunalnych, określają akty wewnętrzne gminy – najczęściej uchwały rady gminy lub miasta).

REKLAMA

Jeżeli zatem, jakakolwiek osoba, zgłosi zastrzeżenie przeciw użyciu danego grobu do ponownego chowania i ponownie uiści opłatę przewidzianą za pochowanie zwłok – wywoła to skutek na następne 20 lat (w tym okresie, grób nie będzie mógł zostać użyty do ponownego chowania innych zwłok lub jak określa się to potocznie – nie będzie mógł zostać zlikwidowany).

Jest jednak pewien wyjątek od powyższych zasad – nie znajdują one zastosowania do grobów murowanych przeznaczonych do pomieszczenia zwłok więcej niż jednej osoby, a także do chowania urn zawierających szczątki ludzkie powstałe w wyniku spopielenia zwłok (art. 7 ust. 3 ww. ustawy). Oznacza to, że – zarówno kilkuosobowe groby murowane, jak i groby przeznaczone do chowania urn – nie mogą być przez cmentarze przeznaczane do ponownego chowania zwłok po upływie 20 lat, nawet jeżeli nikt z rodziny nie zgłosi zastrzeżenia w tym zakresie i nie zostanie uiszczona ponowna opłata za pochowanie zwłok.1 Gminy nie są natomiast uprawnione do uchwalania przepisów, którymi nakładałyby obowiązek ponownego uiszczenia opłaty za pochówek, po upływie 20 lat, w odniesieniu do kilkuosobowych grobów murowanych oraz grobów przeznaczonych do chowania urn.2 Przepisy ustawy z dnia 31.01.1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, zgodnie z którymi cmentarz – na określonych w nich warunkach – ma prawo do użycia grobu do ponownego chowania zwłok, znajdują zatem zastosowanie przede wszystkim do grobów ziemnych.

Niedozwolone jest również – zgodnie z art. 7 ust. 5 ww. ustawy – użycie grobu do ponownego chowania przez cmentarz, jeżeli grób ten ma wartość pamiątki historycznej (ze względu na swą dawność lub osoby, które są w nim pochowane albo zdarzenia, z którymi mają związek.

Z uwagi na fakt, iż opłaty za pochówek, są ustalane przez samorządy, w drodze uchwały rady miasta lub gminy – warto w tym miejscu również wspomnieć, że ww. organy nie mają prawa do zwiększenia ww. opłat, tylko z powodu zwiększenia kwoty zasiłku pogrzebowego (co jest aktualnie przedmiotem procedowanej w sejmie nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Więcej na temat projektowanych zmian w zakresie kwoty zasiłku pogrzebowego, można przeczytać w poniższym artykule:

Czym, tak naprawdę, jest likwidacja grobu – zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami?

Jak zostało już wspomniane powyżej – zgodnie z przepisami ustawy z dnia 31.01.1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych i wyłącznie na określonych w niej warunkach (również wypunktowanych powyżej) – cmentarz, tak naprawdę, nie może zlikwidować grobu, a może go – wykorzystać do ponownego chowania zwłok innej osoby. Polega to na tym, że grób jest otwierany, chowane są do niego kolejne zwłoki, a nagrobek jest rozbierany i zastępowany nowym. Na grobie przestaje zatem widnieć imię i nazwisko osoby, która została w nim pochowana jako pierwsza (ponad 20 lat temu), ale jej szczątki nie są fizycznie usuwane z grobu, a jej imię i nazwisko nadal pozostaje zapisane w księgach cmentarnych.

Kolejne groby, mają zostać objęte wyłączeniem od prawa do likwidacji (a dokładnie – wykorzystania grobu do ponownego chowania zwłok innej osoby)

REKLAMA

W dniu 20 stycznia 2025 r., do Sejmu, została złożona petycja w sprawie zmiany ustawy z dnia 22.11.2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski (nr BKSP-155-X-417/25), w której – jej autor – zażądał podjęcia przez sejmową Komisję do Spraw Petycji inicjatywy ustawodawczej w zakresie wprowadzenia ww. ustawie jednoznacznego zakazu likwidacji grobów wpisanych do ewidencji grobów weteranów walko o wolność i niepodległość Polski, prowadzonej przez Instytut Pamięci Narodowej – Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, jak również odpowiedzialności karnej z tytułu naruszenia ww. zakazu.

Jak argumentuje autor ww. petycji – w ustawie z dnia 22.11.2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski brak jest postanowień zakazujących oraz penalizujących likwidację grobów wpisanych do Ewidencji Grobów Weteranów, a z jego doświadczenia wynika, że – „ustawicznie występują przypadki działań zarządców cmentarzy, zmierzające do likwidacji grobów wpisanych do Ewidencji”, co uniemożliwia pełne urzeczywistnienie celów dla których została uchwalona ww. ustawa, która to – miała powstrzymać proces likwidacji tego typu grobów, będący „dotkliwym uszczerbkiem dla polskiego dziedzictwa historycznego i kulturowego”.

Jak wskazuje autor petycji – w zakresie likwidacji grobów weteranów, w związku z brzmieniem art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 22.11.2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski (zgodnie z którym – przepisy niniejszej ustawy nie naruszają ustawy z dnia 31.01.1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych) – zastosowanie znajduje art. 7 ustawy z dnia 31.01.1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, który ustanawia (omówione powyżej) generalne zasady w zakresie likwidacji grobów (a konkretnie – wykorzystywania ich do ponownego chowania zwłok innej osoby).

W związku z powyższym – w obecnym stanie prawnym – zakaz likwidacji grobów weteranów (tj. grobów wpisanych do Ewidencji Grobów Weteranów) można wywieść jedynie pośrednio z art. 7 ust. 5 ww. ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, zgodnie z którym – wzbronione jest użycie do ponownego pochowania grobów, mających wartość pamiątek historycznych. W braku istnienia przepisów proceduralnych w zakresie ustalenia czy dany grób ma charakter „pamiątki historycznej” oraz definicji legalnej zwrotu normatywnego „pamiątka historyczna” – autor petycji upatruje jednak powodów, dla których zakaz wynikający z art. 7 ust. 5 ww. ustawy, w odniesieniu do grobów weteranów, nie jest w praktyce respektowany przez zarządy cmentarzy, którym pozostawiono swobodną ocenę tego, czy dany grób wpisany do Ewidencji Grobów Weteranów, posiada wartość pamiątki historycznej. „W efekcie, w razie odmiennej optyki i przyjęcia, że groby takie powyższej wartości nie powiadają, możliwa jest ich likwidacja, co jak pokazuje moje doświadczenie wielokrotnie próbowano uczynić. (…) Pozostawienie zarządom cmentarzy swobody decyzyjnej w tym przedmiocie jest stanem wysoce niepożądanym, w szczególności z uwagi na brak kwalifikacji merytorycznych (m.in. specjalistycznej wiedzy historycznej) do podejmowania takich rozstrzygnięć, jak również istnienie spornych interesów w zakresie pozostawiania grobów na zarządzanych przez nich cmentarzach.” – argumentuje autor petycji.

Z tego powodu – domaga się on ustanowienia przepisu, z którego wprost wynikałoby, że – „Zakazane jest użycie do ponownego pochowania grobu weterana walk o wolność i niepodległość Polski, wpisanego do ewidencji”, a zatem niezawierającego klauzul generalnych i odesłań do innych ustaw. Wprowadzenie takiej regulacji do ustawy z dnia 22.11.2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski – definitywnie uniemożliwiłoby cmentarzom likwidację grobów weteranów oraz pobieranie tzw. opłat prolongacyjnych od tych grobów (od uiszczenia których, uzależniony jest brak użycia tychże grobów do ponownego pochowania), tworząc „pożądany przez Konstytucję Rzeczpospolitej Polskiej oraz Ustawę o Grobach Weteranów stan prawny, w którym bezsprzecznie brak będzie możliwości likwidacji grobów wpisanych do Ewidencji”.

Za bezprawną likwidację grobu grozić ma kara od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności

Autor petycji domaga się ponadto wprowadzenia penalizacji bezprawnej likwidacji grobu weterana, w postaci dodania do ustawy z dnia 22.11.2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski przepisu, zgodnie z którym – kto wbrew postanowieniu w art. 6a (red.: tj. przepisu zakazującego likwidację grobów weteranów, którego dodania do ustawy domaga się autor) używa do ponownego pochowania grób weterana walk o wolność i niepodległość Polski – podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Chyba, że sprawca czyni działa nieumyślnie – wówczas podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat. 2.

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami – w przypadku niezgodnego z przepisami art. 7 ustawy z dnia 31.01.1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych – ponownego wykorzystania do chowania grobu weterana (o ile został on uznany za pamiątkę historyczną) – jedyną sankcją, jaka może spotkać władze danego cmentarza, jest sankcją przewidziana w art. 18 ust. 1 ww. ustawy, tj. kara aresztu (w wymiarze od 5 do 30 dni3) albo grzywny (w wysokości, co do zasady, od 20 do 5 000 zł4), które – w ocenie autora petycji – „nie są karami współmiernymi do omawianego czynu” i tym samym – nie realizują funkcji prewencyjnej.

Kiedy nowe przepisy miałyby wejść w życie?

Aktualnie, petycja w sprawie zmiany ustawy z dnia 22.11.2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski – oczekuje na rozpatrzenie Komisji do Spraw Petycji, do której została ona skierowana w dniu 26 lutego 2025 r. Nie został jeszcze wyznaczony termin posiedzenia, podczas którego zostanie ona poddana obradom. Jej dalszy los i to kiedy ewentualnie nowe przepisy mogłyby wejść w życie – pozostaje zatem obecnie wyłącznie „w rękach” posłów, będących członkami ww. Komisji.

1 zob. wyrok NSA z dnia 4.12.2018 r. sygn. akt II OSK

2 zob. wyrok WSA we Wrocławiu z 22.08.2024 r., sygn. akt IV SA/Wr 237/24

3 Zgodnie z art. 19 Kodeksu wykroczeń

4 Zgodnie z art. 24 par. 1 Kodeksu wykroczeń

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 31.01.1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (t.j. Dz.U. 2024 poz. 576)
  • Ustawa z dnia 22.11.2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski (Dz.U. z 2018 r, poz. 2529)
  • Ustawa z dnia 20.05.1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2119 z późn. zm.)

Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki. Prawidłowe zapisy. Przykładowe wzory

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy to w porządku? Ministerstwo odmówiło ochrony osób niepełnosprawnych (stopień znaczny) przed opłatami. Bo to działka innego ministerstwa

O jakie opłaty ponoszone przez osoby niepełnosprawne chodzi? To opłaty, które płacą za pomoc w sporządzaniu wniosków o świadczenie wspierające. Jego maksymalna wysokość 4134 zł (w 2025 r.). Za pomoc w jego przyznaniu firmy pośredniczące i kancelarie życzą sobie wielokrotność świadczenia. Może to być nawet 6-krotność wartości przyznanego świadczenia (czyli prawie 25 000 zł z: 6 x 4134 zł). To są wygórowane opłaty. Od kilku miesięcy posłowie alarmują rząd o tym procederze, który dotyka osoby niepełnosprawne w najpoważniejszym stopniu niepełnosprawności (często starsze). Rząd odmówił interwencji. Na dziś.

Jednolity plik ubezpieczeniowy (JPU) i kilkadziesiąt innych zmian w relacjach z ZUS-em. MRPiPS chce uproszczenia procedur dla płatników. Co wynika z założeń projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

W dniu 26 sierpnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Celem tej nowelizacji jest ograniczenie obowiązków płatników składek, w tym przedsiębiorców, względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) oraz uproszczenie procedur dla płatników składek związanych ze sporządzaniem i przekazywaniem do ZUS dokumentów ubezpieczeniowych oraz eliminacja powielania danych, które są już dostępne w systemie informatycznym ZUS. Głównym założeniem przygotowywanych w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmian jest, aby zakres danych, które płatnik składek musiałby udostępnić ZUS był ograniczony do niezbędnego minimum. ZUS opierałby się na danych już zgromadzonych na kontach oraz w wewnętrznych systemach (np. zasiłkowych), jak również zaciągałby dane z systemów zewnętrznych (np. z MF). Rząd planuje przyjąć i skierować do Sejmu tę nowelizację w I kwartale 2026 roku.

Czym jest oskarżenie prywatne

Nie każde przestępstwo ścigane jest z urzędu. W polskim prawie karnym istnieje grupa czynów, w których to sam pokrzywdzony musi wystąpić w roli oskarżyciela – składając do sądu prywatny akt oskarżenia. Jakie to przestępstwa? Jak wygląda procedura?

Małżeńskie jubileusze w Polsce – czy państwo powinno płacić za wierność? Dlaczego potrzebne są regulacje, które umożliwią uhonorowanie par z długim stażem?

Małżeńskie jubileusze w Polsce, czyli uhonorowanie par, które wspólnie przeżyły 50, 60 czy 70 lat, stało się pięknym zwyczajem kultywowanym przez samorządy w całym kraju. W wielu gminach jubilaci otrzymują nie tylko medale „Za długoletnie pożycie małżeńskie”, ale także listy gratulacyjne, nagrody rzeczowe czy nawet świadczenia pieniężne. Problem pojawia się jednak wtedy, gdy wkracza prawo – Regionalne Izby Obrachunkowe i sądy administracyjne wskazują, że brak jest jednoznacznej podstawy ustawowej do finansowania takich gratyfikacji ze środków publicznych. Pojawia się więc pytanie: czy państwo powinno płacić za wierność i wspólne życie małżonków? Dyskusja wokół jubileuszy małżeńskich dotyka nie tylko kwestii tradycji i wartości rodzinnych, ale także zasady legalizmu, konstytucyjnej równości obywateli i ograniczeń prawa finansów publicznych. Spór o to, jak uregulować świadczenia dla małżeńskich jubilatów, trafił już do Senatu – i może zadecydować o przyszłości tego wyjątkowego zwyczaju.

REKLAMA

Reklama aptek wraca? Przełomowy projekt ustawy po wyroku TSUE

Rząd planuje uchylenie całkowitego zakazu reklamy aptek. Zmiana jest konsekwencją wyroku TSUE, który uznał polskie przepisy za zbyt restrykcyjne i sprzeczne z prawem unijnym. Nowa ustawa ma pozwolić aptekom na reklamę, ale w ściśle określonych ramach i z wyższymi karami za nadużycia.

14. emerytura z KRUS - ile i dla kogo w 2025 roku. Kiedy wypłata?

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego poinformowała w komunikacie, że dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, potocznie zwane "czternastą emeryturą", będzie w 2025 roku wypłacone we wrześniu, podobnie jak w poprzednich dwóch latach. Kto ma prawo do tego świadczenia, ile wyniesie w tym roku?

Rachunki uśpione wreszcie dostępne dla spadkobierców! Prezydent podpisał nowelę Prawa bankowego

Prezydent Karol Nawrocki podpisał nowelizację Prawa bankowego, która umożliwia szybkie zamknięcie tzw. „rachunków uśpionych” i ułatwia spadkobiercom dostęp do środków po zmarłych. Równocześnie przyjął ustawę wydłużającą terminy na przechowywanie nawozów naturalnych w gospodarstwach rolnych, a zdecydowanie zawetował przepisy obniżające kary za przestępstwa skarbowe.

Umowa szkoleniowa (tzw. „Lojalka”) – zasady, terminy, plusy i minusy. Kiedy trzeba dać pracownikowi urlop szkoleniowy?

Sfinansowanie przez pracodawcę kosztownego szkolenia czy studiów pracownika to inwestycja. W naturalny sposób rodzi się pytanie: co jeśli pracownik po zakończeniu nauki szybko odejdzie z firmy? Jednym z narzędzi, które mają chronić pracodawcę przed stratą takiej inwestycji, jest umowa szkoleniowa, potocznie nazywana lojalką.

REKLAMA

Świadczenia alimentacyjne. MRPiPS zapowiada ważną zmianę

Wprawdzie kryterium dochodowe pozostanie, ale ma podlegać corocznej waloryzacji. Aktualnie próg dochodowy dla świadczeń z funduszu alimentacyjnego zmienia się raz na trzy lata.

Nawet 6,3 tys. zł miesięcznie dla studentów tych uczelni. MON już uszczelnia przepisy!

Studia wojskowe kuszą wysokim uposażeniem już od pierwszego roku, jednak atrakcyjny system sprzyja nadużyciom. MON wprowadza zmiany i uszczelnia przepisy, by ograniczyć rezygnacje studentów-żołnierzy oraz straty dla budżetu państwa.

REKLAMA