Osoby uprawnione do pobierania wcześniejszej emerytury:
1) inwalidzi wojenni i wojskowi – po osiągnięciu 50/55 lat (całkowicie niezdolni do pracy), 55/60 lat (częściowo niezdolni do pracy);
2) kombatanci oraz niektóre osoby będące ofiarami represji wojennych i okresu powojennego – po osiągnięciu 55/60 lat (posiadają okres ubezpieczenia 20/25 lat);
3) pracownicy urzędów państwowych - po osiągnięciu 55/60 lat (posiadają okres ubezpieczeniowy 20/25lat) w razie rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji urzędu lub jego reorganizacji, rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzenie (utrata uprawnień, trwała utrata zdolności fizycznych lub psychicznych;
4) mianowani pracownicy samorządowi – po osiągnięciu 55/60 lat (posiadają okres ubezpieczeniowy 20/25 lat) w razie rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem z powodu reorganizacji urzędu, niezawinionej utraty uprawnień do wykonywania pracy, trwałej utraty zdolności fizycznej lub psychicznej do pracy na zajmowanym stanowisku;
5) pracownicy służby cywilnej – po osiągnięciu 55/60 lat (posiadają okres ubezpieczeniowy 20/25 lat) w razie rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji urzędu;
6) żołnierze zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudniani w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania uranu;
7) nauczyciele akademiccy – mężczyzna: po osiągnięciu 60 lat i przepracowaniu 30 lat w tym 20 lat w szkolnictwie lub instytucjach naukowych; kobieta: po osiągnięciu 55 lat i przepracowaniu 25 lat w tym 20 lat w szkolnictwie lub instytucjach naukowych.
8) pracownicy zwalniani z przyczyn dotyczących pracodawcy – do dnia 31 grudnia 1997 r. został z nimi rozwiązany stosunek pracy z przyczyn ekonomicznych i do tego dnia spełnili warunek wymaganego okresu ubezpieczenia 35/40 lat;
9) pracownicy opiekujący się dziećmi wymagającymi stałej opieki
Wcześniejsza emerytura przysługuje osobie, która:
1. urodziła się po 31 grudnia 1948 r.;
2. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;
3. osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;
4. ma okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
5. przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze,
6. po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
7. nastąpiło z nim rozwiązanie z nią stosunku pracy.
Emerytury pomostowe
Wcześniejsze emerytury zastąpiono od początku 2008 roku tzw. pomostówkami. Wylicza się je na innych zasadach niż wcześniejszą emeryturę, w związku z czym zazwyczaj są one niższe. W przeciwieństwie do wcześniejszej emerytury, która jest świadczeniem dożywotnim, pomostówkę pobiera się maksymalnie 5 lat, tzn. do osiągnięcia właściwego wieku emerytalnego. Mężczyźni mogą skorzystać z tego świadczenia już w wieku 60 lat, kobiety – 55.
Zasiłki przedemerytalne
Zasady przyznawania zasiłków przedemerytalnych reguluje ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku. Aby go otrzymać, trzeba być zarejestrowanym w urzędzie pracy jako bezrobotny i złożyć wniosek o przyznanie zasiłku. Jeśli chodzi o wiek, kobieta musi mieć co najmniej 56 lat, mężczyzna – 61. Minimalny okres składkowy i nieskładkowy dla kobiet to 20 lat, dla mężczyzn - 25.
Zobacz również serwis: Emerytury
Wcześniejsza emerytura dla pobierających rentę wypadkową lub z tytułu choroby zawodowej
Jeżeli osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1949 uprawnione do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, wypadkiem przy wykonywaniu pozarolniczej działalności gospodarczej, działalności artystycznej lub twórczej, umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo przy wykonywaniu przez osoby duchowne i zakonne czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi, wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy zaistniałym do dnia 31 grudnia 2002 r. albo wskutek choroby zawodowej, mogą przejść na emeryturę w przypadku kobiet w wieku 55 lat, o ile ma co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy.
Natomiast mężczyźni mogą przejść wcześniejszą emeryturę po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli posiadają co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy.
Wcześniejszych emerytura z tytułu pracy w szczególnych warunkach
Urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r. po spełnieniu wymaganych kryteriów mogą przejść na wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w każdym czasie. Dla tych osób nie istnieje bowiem żadna data graniczna, do której należałoby spełnić warunki, aby uzyskać prawo do takiej emerytury.
Urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., które aby móc przejść na taką emeryturę, warunki dotyczące wymaganego stażu pracy i osiągnięcia obniżonego wieku musiały spełnić do końca 2008 r. Ponadto osoby te mogą skorzystać z prawa do wcześniejszej emerytury jeżeli nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w takim funduszu, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.
Dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. posiadających okresy pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze istnieje jeszcze jedna możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę, wynikająca z przepisów art. 184 ustawy emerytalnej.
Zgodnie z tym przepisem, jeżeli wymienione osoby na dzień 1 stycznia 1999 r. posiadały okres składkowy i nieskładkowy wynoszą:
- dla kobiet co najmniej 20 lat,
- dla mężczyzn 25 lat i w tym co najmniej 15-letni (10-letni) okres pracy w szczególnych warunkach
Po spełnieniu powyższych wymagań przejść na wcześniejszą emeryturę po osiągnięciu obniżonego wieku emerytalnego. Przepis ten odnosi się przede wszystkim do mężczyzn, którzy do 31 grudnia 2008 r. nie spełnili warunku ukończenia niższego wieku emerytalnego.
O przyznanie takiej emerytury mogą ubiegać się te osoby, które nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa oraz jeżeli są pracownikami, muszą również rozwiązać stosunek pracy.
Zobacz również serwis: Renty