Do czego uprawnia legitymacja osoby niepełnosprawnej w 2025 roku?

Wioleta Matela-Marszałek
Autorka licznych publikacji o tematyce prawnej
rozwiń więcej
Co daje legitymacja osoby niepełnosprawnej? / Co daje legitymacja osoby niepełnosprawnej? / Shutterstock

Legitymacja jest ważnym dokumentem osoby z niepełnosprawnością. Kto może ją uzyskać i na jak długo? Jak wygląda taki dokument i co daje w 2025 roku?

rozwiń >

Czym jest legitymacja dokumentująca niepełnosprawność?

Legitymacja dokumentuje niepełnosprawność albo stopień niepełnosprawności. W praktyce potwierdza zatem prawo do korzystania z uprawnień przysługujących osobom niepełnosprawnym, bez konieczności okazywania orzeczenia.

Obecnie legitymacja ma formę spersonalizowanej karty i składa się z dwóch stron. Legitymacja zawiera m.in. zdjęcie i numer dokumentu, a także elementy zabezpieczające przed sfałszowaniem i podrobieniem. Warto wspomnieć, iż stopień niepełnosprawności oraz symbol przyczyny niepełnosprawności w legitymacji wpisuje się na wniosek osoby niepełnosprawnej za pomocą kodu QR. Może mieć to znaczenie praktyczne, gdy przykładowo od stopnia lub przyczyny niepełnosprawności zależy rodzaj czy wysokość ulgi, a informacji takich nie zawiera legitymacja. W takim przypadku najlepiej mieć przy sobie orzeczenie.

Jak długo ważna jest legitymacja osoby niepełnosprawnej?

Legitymację wystawia się na okres ważności orzeczenia, nie może on być jednak dłuższy niż:

• 5 lat – w przypadku legitymacji dokumentujących niepełnosprawność;

• 10 lat – w przypadku legitymacji dokumentujących stopień niepełnosprawności wystawionych osobom, które nie ukończyły 60. roku życia.

Jak można uzyskać legitymację?

Legitymację wystawia powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności (PZON). Składając wniosek o legitymację, trzeba przestawić do wglądu prawomocne orzeczenie.

Co w sytuacji, gdy już dysponujemy dokumentem? Prezentujemy przykładowe ulgi.

Czy osoby niepełnosprawne mają prawo do bezpłatnych przejazdów?

Przykład

W niektórych przypadkach rzeczywiście osoby z określonymi niepełnosprawnościami mają prawo do bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską. Przykładowo, w Warszawie z bezpłatnych przejazdów mogą korzystać osoby, które ukończyły 26. rok życia i mają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności albo o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z symbolem 04-O, 01-U, 12-C, 03-L. Bezpłatne przejazdy przysługują też osobom, które nie ukończyły 26. roku życia i mają stwierdzoną niepełnosprawność. Dla pozostałych osób z niepełnosprawnościami również przewidziane są ulgi.

O dostępne zniżki w przejazdach komunikacją miejską warto zapytać w swojej miejscowości.

Czy osoby niepełnosprawne mają prawo do zniżki w PKP i PKS?

W pociągach i autobusach możemy mieć do czynienia z dwoma rodzajami ulg: ustawowymi i handlowymi. Ulgi handlowe zależą od konkretnego przewoźnika.

Przykład

Do ulgi ustawowej w określonych pociągach PKP i autobusach PKS mają prawo przykładowo:

• przewodnik lub opiekun towarzyszący w podróży osobie niewidomej albo osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji (95% zniżki na bilet jednorazowy);

• osoby niewidome uznane za niezdolne do samodzielnej egzystencji (93% zniżki na bilety jednorazowe lub miesięczne imienne w pociągach osobowych);

• dzieci i młodzież niepełnosprawne do ukończenia 24 roku życia oraz studenci niepełnosprawni do ukończenia 26 roku życia (78% zniżki na bilety jednorazowe lub miesięczne imienne na trasie do przedszkola, szkoły, szkoły wyższej);

• jedno z rodziców lub opiekun dzieci i młodzieży niepełnosprawnych (78% zniżki na bilety jednorazowe na trasie do przedszkola, szkoły, szkoły wyższej);

• osoby niewidome uznane za niezdolne do samodzielnej egzystencji (51% zniżki w pociągach innych niż osobowe);

• osoby niewidome, jeśli nie są uznane za osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji (37% zniżki na bilety jednorazowe lub miesięczne imienne).

Gdzie jeszcze można okazać legitymację?

Legitymację warto też zabrać ze sobą do publicznego teatru, muzeum czy parku narodowego. Instytucje te przewidują ulgowe bilety dla osób z niepełnosprawnościami.

Prawo
Sąd: związkowcy nie zawsze chronieni przed zwolnieniem
19 maja 2025

W serii artykułów poświęconych sądownictwu z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych tym razem przyglądamy się temu, jak orzekał Sąd Najwyższy w ostatnich latach co do ochrony związkowej. Okazuje się bowiem, że są różne linie orzecznicze, bardziej liberalne i mniej. Jednak główny wniosek jak się nasuwa jest taki, że związkowcy nie zawsze są chronieni przed rozwiązaniem umowy, szczególnie w trybie bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Jak chronić prawa autorskie do contentu w social mediach. Treści lifestylowe - praktyczne porady dla twórców i użytkowników
19 maja 2025

Media społecznościowe w ostatnich latach stały się kluczowym narzędziem komunikacji dla twórców i marek, zwłaszcza w obszarze treści lifestylowych. Niemal każda aktywnie promująca się firma oraz twórcy internetowi codziennie publikują tysiące postów, zdjęć i filmów. Pytanie, czy z wystarczającą uwagą podchodzą do kwestii praw autorskich. Tymczasem respektowanie cudzych praw, a co za tym idzie bezpieczeństwo własnej twórczości, ma kluczowe znaczenie dla ochrony dobrego imienia marki, wiarygodności i unikania sytuacji konfliktogennych. Co podlega ochronie? Jakie zasady obowiązują na popularnych platformach? Jakie prawa mają twórcy w kontekście współpracy z markami? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym artykule.

Darowizna przez ofiaromat: Dlaczego fiskus nie pozwala na odliczenie?
19 maja 2025

Czy każdą darowiznę na Kościół można odliczyć od podatku? Okazuje się, że nie. Najnowsza interpretacja podatkowa zaskakuje. Dotyczy ona wpłat dokonywanych przez ofiaromaty – nowoczesne terminale płatnicze umożliwiające bezgotówkowe składanie datków w kościołach. Mimo że cel jest szczytny, a intencja czysta, fiskus uznał, że taka forma przekazania środków nie spełnia warunków do ulgi podatkowej. Dlaczego? Rozbijmy to na czynniki pierwsze.

Ile nieważnych głosów oddano w wyborach?
19 maja 2025

Ile nieważnych głosów oddano w w wyborach? Z jakiego powodu stwierdza się, że glos jest nieważny? Gdzie zagłosowało najwięcej wyborców?

Głosowanie za granicą: druga tura wyborów prezydenckich 2025
19 maja 2025

Jak zagłosować za granicą w drugiej turze wyborów prezydenckich 2025 roku? Są dwa sposoby na głosowanie poza granicami Polski w dniu 1 czerwca 2025 roku na nowego Prezydenta Polski.

Do czego uprawnia legitymacja osoby niepełnosprawnej w 2025 roku?
19 maja 2025

Legitymacja jest ważnym dokumentem osoby z niepełnosprawnością. Kto może ją uzyskać i na jak długo? Jak wygląda taki dokument i co daje w 2025 roku?

ZUS: Nie ma nawet 752 zł dla 9 chorób i 3 orzeczeń (stopień znaczny, niesamodzielność i niezdolność do pracy). WZON i 40 punktów
19 maja 2025

Osoba niepełnosprawna ma trzy orzeczenia: 1) orzeczenie o niepełnosprawności (stopień znaczny) 2) orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji i 3) orzeczenie o niezdolności do pracy. Ma też 9 poważnych chorób, uszczerbków i deficytów. I na koniec otrzymuje .... 40 punktów w WZON (poziom potrzeby wsparcia). I pisze do nas list z frazą "Możemy razem się pośmiać".

Od 1 czerwca 2025 r. (Dzień Dziecka) zabierają 800 plus dużej grupie. To koniec: nie spełniasz kryterium, nie masz świadczenia
19 maja 2025

Od 1 czerwca, przypadającego na Dzień Dziecka, nastąpią zmiany, które pozbawią dużą grupę beneficjentów świadczenia 800 plus. Program Rodzina 800+ – najpopularniejsze wsparcie finansowe przeznaczone na pokrycie kosztów związanych z opieką i wychowaniem dziecka – od 1 czerwca 2025 roku zacznie funkcjonować na nowych zasadach

Francuska emerytura: system pełen przywilejów czy tykająca bomba demograficzna?
19 maja 2025

Choć Francja szczyci się jednym z najbardziej hojnych systemów emerytalnych w Europie, jego struktura przypomina labirynt – z ponad 40 planami zawodowymi, redystrybucją środków i niskim wiekiem przejścia na emeryturę. Mimo reformy z 2023 roku, eksperci biją na alarm: rosnące koszty i starzejące się społeczeństwo mogą pogrążyć system, który już dziś pochłania 14% PKB i spada w światowych rankingach. Czy francuska emerytura to przywilej, który stał się luksusem na kredyt?

Zaświadczenie o prawie do głosowania także na drugą turę wyborów?
19 maja 2025

Głosujący w innym miejscu otrzymali zaświadczenie o prawie do głosowania. Czy ten dokument dotyczy tylko pierwszej tury, czy także ważny jest dla drugiej tury wyborów prezydenckich w dniu 1 czerwca 2025 roku?

pokaż więcej
Proszę czekać...