Wyrok SA w Poznaniu z dnia 1 sierpnia 2013 r. III AUa 170/13 przybliża nam pojęcie podróży służbowej: „Dla oceny czy mamy do czynienia z podróżą służbową istotne jest ustalenie miejsca początkowego podróży, zwłaszcza w sytuacji, gdy pracownik ma określone stałe miejsce wykonywania pracy poza siedzibą pracodawcy. W takim przypadku tylko wtedy mamy do czynienia z podróżą służbową, gdy pracodawca zleci pracownikowi wykonywanie pracy poza miejscem stałego wykonywania pracy.”
Zobacz serwis: Praca
Gdzie szukać regulacji dotyczących zwrotu kosztów podróży służbowej?
Po powrocie z kilkudniowej delegacji lub innego rodzaju podróży służbowej zastanawiamy się w jakiej wysokości powinniśmy otrzymać zwrot kosztów z tego tytułu. Zgodnie z art. 775 § 3 k. p. w pierwszej kolejności musimy szukać tych informacji w zbiorowym układzie pracy lub regulaminie wynagradzania obowiązującym w zakładzie pracy. Jeżeli Twój pracodawca nie jest objęty zbiorowym układem pracy lub nie ma obowiązku ustalania regulaminu wynagradzania, warunki zwrotu kosztów powinny zostać zawarte w umowie o pracę. Zgodnie z art. 775 § 5 k. p. w sytuacji braku potrzebnych nam informacji w układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania bądź umowie o pracę należy sięgnąć do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki społecznej. W niniejszym rozporządzeniu znajdziemy szczegółowe zasady zwrotu kosztów podróży służbowej. Należy również podkreślić, iż według art. 775 § 4 k. p. pracodawca nie może ustalić w układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania lub w umowie o pracę mniej korzystnych warunków dotyczących zwrotu kosztów podróży służbowej od tych określonych we wspomnianym rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki społecznej.
Każde postanowienie układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania bądź umowy o pracę mnie korzystne dla pracownika niż obowiązujące przepisy prawa pracy, jest nieważne.
Do powyższej zasady nawiązuje wyrok SN z dnia 7 lipca 2016 r. I PK 211/15: „Przepisy wykonawcze ustalają minimalny standard wszystkich świadczeń z tytułu podróży służbowych (diet oraz zwrotu kosztów przejazdów, noclegów i innych wydatków), które w układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania albo w umowie o pracę mogą być uregulowane korzystniej dla pracownika. W razie braku takich regulacji lub uregulowania mniej korzystnego dla pracownika, zastosowanie będą miały przepisy wykonawcze.”
Zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki społecznej należności przysługujące pracownikowi możemy podzielić na diety i zwrot kosztów przejazdów, dojazdów środkami komunikacji miejskiej, noclegów oraz innych udokumentowanych wydatków.
Zobacz: Prawa pracownika
Dieta za podróż krajową
Zgodnie z § 7 rozporządzenia dieta w czasie podróży krajowej jest przeznaczona na pokrycie zwiększonych kosztów wyżywienia i wynosi 30 zł za dobę podróży. Zwrot z tytułu diet oblicza się za czas od rozpoczęcia podróży krajowej (wyjazdu) do powrotu (przyjazdu) w następujący sposób:
- jeżeli podróż trwa nie dłużej niż dobę i wynosi:
- mniej niż 8 godzin - dieta nie przysługuje,
- od 8 do 12 godzin - przysługuje 50% diety,
- ponad 12 godzin - przysługuje dieta w pełnej wysokości;
- jeżeli podróż trwa dłużej niż dobę, za każdą dobę przysługuje dieta w pełnej wysokości, a za niepełną, ale rozpoczętą dobę:
- do 8 godzin - przysługuje 50% diety,
- ponad 8 godzin - przysługuje dieta w pełnej wysokości.
Należy również pamiętać, iż w sytuacji, gdy nie rozliczyliśmy opłaty za nocleg w czasie podróży służbowej zgodnie z § 5 ust. 2 rozporządzenia (nie przedstawiliśmy rachunku), przysługuje nam ryczałt za każdy nocleg w wysokości 150 % diety.
Redakcja poleca: Podróże służbowe. Rozliczenia podatkowe w firmie
Pracownik wyjechał w podróż służbową 09.01.17 r. o godz. 12. Powrócił z niej o godz. 18 dnia 13.01.16 r. W jakiej wysokości przysługuje mu dieta? Będąc w podróży pełne 4 doby oraz 6 godzin przysługuje mu dieta w wysokości 4x30+50%z30 zł = 135 zł. Oprócz tej diety otrzyma również ryczałt za 4 noclegi czyli 4x150%z30 = 180 zł. Łączna należność to 315 zł.
Koszty udokumentowane
Odrębną kategorię należności przysługujących pracownikowi stanowią koszty przejazdów, dojazdów środkami komunikacji miejskiej, noclegów oraz innych udokumentowanych wydatków. Środek transportu właściwy do odbycia podróży określa pracodawca. Pracownikowi przysługuje zwrot kosztów przejazdu w wysokości udokumentowanej biletami lub fakturami obejmującymi cenę biletu bądź paliwa. Inne niezbędne wydatki określone w § 2 pkt. 2 lit. d rozporządzenia obejmują opłaty za bagaż, przejazd drogami płatnymi i autostradami, postój w strefie płatnego parkowania, miejsca parkingowe oraz inne niezbędne wydatki wiążące się bezpośrednio z odbywaniem podróży.
Zobacz: Pracodawca
Zgodnie z § 5 rozporządzenia pracownik musi rozliczyć powyższe koszty w terminie 14 dni od powrotu z podróży. Jednocześnie musi przedstawić pracodawcy dokumenty, w szczególności rachunki, faktury lub bilety potwierdzające poszczególne wydatki.
Dieta za podróż zagraniczną
Dieta w czasie podróży zagranicznej jest przeznaczona na pokrycie kosztów wyżywienia i inne drobne wydatki. Do omawianego rozporządzenia jest dołączony załącznik określający wysokość diety za dobę podróży zagranicznej oraz limit na nocleg w poszczególnych państwach. Zgodnie z § 13 ust. 3 rozporządzenia za każdą dobę podróży zagranicznej przysługuje dieta w pełnej wysokości. Za niepełną dobę podróży zagranicznej:
- do 8 godzin - przysługuje 1/3 diety,
- ponad 8 do 12 godzin - przysługuje 50% diety,
- ponad 12 godzin - przysługuje dieta w pełnej wysokości.
Według § 15 rozporządzenia za każdą dobę pobytu w szpitalu lub innym zakładzie leczniczym w czasie podróży zagranicznej pracownikowi przysługuje 25% diety. Natomiast za nocleg podczas podróży zagranicznej pracownikowi przysługuje zwrot kosztów w wysokości stwierdzonej rachunkiem, w granicach limitu określonego w poszczególnych państwach w załączniku do rozporządzenia. W razie nieprzedłożenia rachunku za nocleg, pracownikowi przysługuje ryczałt w wysokości 25% limitu.
Zobacz też: Praca za granicą
Pracownik odbył zagraniczną podróż służbową do Aten. Dnia 09.01.17 r. jego samolot kierujący się bezpośrednio do stolicy Grecji wystartował o godz. 12 (początek podróży). Dnia 13.01.17 r. o godz. 18 pracownik znalazł się na pierwszym polskim lotnisku (koniec podróż). Według załącznika do rozporządzenia w tym wypadku kwota diety za dobę podróży wynosi 48 EUR, zaś limit na nocleg 140 EUR. Pracownik spędził w podróży zagranicznej 4 pełne doby i 6 godzin, w tym jedną dobę na skutek choroby przeleżał w ateńskim szpitalu. Zatem przysługuje mu dieta w wysokości 3x48 + 25%z48 + 1/3z48 = 172 EUR. Nie przedłożył rachunku za 4 noclegi, dlatego też przysługuje mu ryczałt w wysokości 4x 25%z140 = 140 EUR
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 2016, poz. 1666)
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej z dnia 29 stycznia 2013 r. (Dz. U. 2013, poz. 167)