Pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów. Prawo do urlopu wypoczynkowego zagwarantowane jest w przepisach Kodeksu pracy oraz w Konstytucji Rzeczpospolitej, co podkreśla rangę tego uprawnienia.
Prawo do urlopu wypoczynkowego jest uprawnieniem osobistym pracownika. Oznacza to, że tylko pracownik może z niego skorzystać. Nie może zrzec się swojego uprawnienia na innego pracownika. Nie może sprzedać również żadnego dnia urlopu wypoczynkowego.
Pan Antoni rozpoczął nową pracę. Pracodawca zaproponował mu urlop wypoczynkowy w wymiarze 20 dni. Za pozostałe przysługujące mu 6 dni urlopu pracodawca zobowiązał się wypłacić mu 200 zł, za każdy dzień. Działanie pracodawcy jest niedozwolone. Urlop wypoczynkowy udzielany jest w naturze, czyli w formie dnia wolnego. Nie można w zamian dnia urlopu wypłacić pracownikowi pieniądze.
Pracodawcy, który nie udziela pracownikowi przysługującego mu urlopu wypoczynkowego musi się liczyć z odpowiedzialnością. Pracownik, któremu pracodawca nie chce udzielić urlopu lub udziela mu urlopu w niższym wymiarze może zawiadomić Państwową Inspekcję Pracy. Inspekcja nałoży na pracodawcę karę grzywny.
Zobacz serwis: Czas pracy
Wymiar urlopu wypoczynkowego
Pracownik ma prawo do określonej liczby urlopu wypoczynkowego. Wymiar urlopu zależy, od tak zwanego stażu urlopowego. Jest okres, który określa, na jak długi odpoczynek może pozwolić sobie pracownika. Staż urlopowy, należy odróżnić od stażu pracy. Do stażu urlopowego oprócz okresów zatrudnienia wlicza się także:
• poprzednie zatrudnienie, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy,
• okresy nauki,
• okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
• odbytą czynną służbę wojskową,
• zawodową służbę wojskową,
• pełnienie służby w charakterze policjanta lub funkcjonariusza,
• prowadzenie gospodarstwa rolnego lub wykonywanie pracy w gospodarstwie współmałżonka,
• przypadający przed 1 stycznia 1983 r. okres pracy po ukończeniu 16. roku życia w gospodarstwie rodziców lub teściów, poprzedzający objęcie tego gospodarstwa,
• urlop bezpłatny, udzielony na czas wykonywania pracy u innego pracodawcy,
• bezpłatny urlop szkoleniowy, udzielony pracownikowi, który bez skierowania pracodawcy podnosi kwalifikacje zawodowe,
• urlop bezpłatny,
• zatrudnienie u pracodawców zagranicznych,
• wykonywanie pracy nakładczej,
• okres, za który pracownik otrzymał odszkodowanie z tytułu skrócenia mu okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
• okres, za który pracownikowi przyznano wynagrodzenie w związku z orzeczeniem sądu przywracającym pracownika do pracy albo odszkodowanie z powodu bezprawnego rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę.
Pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze:
• 20 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
• 26 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Zobacz serwis: Urlopy pracownicze
Podstawa prawna:
Art. 152, 154, 283 Kodeks pracy
Art. 66 Konstytucji