Ile dni zwolnienia na opiekę nad dzieckiem mogą wykorzystać pracownicy, którzy mają dzieci z różnych związków? Podzielenie tego uprawnienia to prawdziwa łamigłówka. Wygrać mogą tylko te osoby, które znają swoje prawa.
Wolne na dzieci z różnych związków
Jednym z uprawnień związanych z rodzicielstwem, z których mogą korzystać pracownicy sprawujący opiekę nad dziećmi jest zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Mogą z niego korzystać osoby wychowujące przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat (art. 188 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy). Choć zasady określone przez ustawodawcę w odniesieniu do tego uprawnienia wydają się proste, to jednak stosowanie ich w praktyce często istotnie się komplikuje. Dotyczy to w szczególności tego, że jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z omawianego uprawnienia może korzystać tylko jedno z nich. Aby zweryfikować stan rzeczy w tym zakresie pracodawca może żądać od pracownika złożenia odpowiedniego oświadczenia dotyczącego zamiaru korzystania ze zwolnienia przez rodziców dziecka. Warto przy tym pamiętać, że choć ustawodawca zastrzegł, że z uprawnień może korzystać tylko jedno z rodziców (opiekunów), to nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby podzielili się oni tym uprawnieniem i wykorzystali je każde w ½ wymiaru określonego przez ustawodawcę. Sytuacja staje się znacznie bardziej skomplikowana, gdy dzieci wychowują się w tzw. rodzinie patchworkowej. Jak bowiem udzielić zwolnienia w sytuacji, gdy mężczyzna posiada dwoje dzieci, z których każde ma inną matkę? Skoro wymiar zwolnienia jest taki sam niezależnie od liczby dzieci, to czy wykorzystanie zwolnienia przez ojca pozbawi prawa do tego uprawnienia obie matki?
Polecamy: Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami
Korzystają ci, którzy dobrze znają swoje prawa
Niestety przepisy nie udzielają odpowiedzi na pytanie o to, jak powinni korzystać ze swoich uprawnień rodzice wychowujący dzieci z różnych związków. Również poglądy prezentowane w tym zakresie przez specjalistów nie są jednolite. Niektórzy eksperci wskazują, że w takiej sytuacji należy ustalić uprawnienia odrębnie dla każdego dziecka. Jednak większość opowiada się za stosowaniem rozwiązania, w ramach którego zarówno matka, jak i każdy z ojców dzieci mają prawo do 2 dni lub 16 godzin zwolnienia, przy założeniu, że na dane dziecko nie może być wykorzystane więcej niż 2 dni lub 16 godzin. Oznacza to, że pracownik, który jest ojcem dwójki dzieci z różnych związków może mieć prawo do zwolnienia w wymiarze 2 dni lub 16 godzin, jeśli obie matki dzieci zrezygnują z wykorzystania swojego prawa. Jeśli matka jednego z dzieci skorzysta ze zwolnienia na opiekę nad nim, pracownik nie będzie mógł tego zrobić w odniesieniu do tego dziecka. Nadal jednak będzie mógł skorzystać z dwóch dni opieki na drugie dziecko, jeśli jego matka nie wykorzysta tego uprawnienia.
art. 188, art. 1891 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 277)