Zgodnie z definicją, jaką posługuje się Główny Urząd Statystyczny (GUS), e-handel (handel elektroniczny) jest pojęciem obejmującym transakcje przeprowadzane przez sieci, oparte na protokole IP i przez inne sieci komputerowe. Towary i usługi są zamawiane przez te sieci, ale płatność i ostateczna dostawa zamówionego towaru lub usługi może być dokonana zarówno w sieci jak i poza nią. Transakcje mogą być realizowane pomiędzy przedsiębiorstwami, osobami indywidualnymi, instytucjami rządowymi lub innymi organizacjami prywatnymi i publicznymi.
Zamówienia otrzymane przez telefon, telefaks lub e-mail nie są elementem e-handlu.
Najlepszym przykładem e-handlu są zakupy dokonywane w sklepach internetowych.
W styczniu 2015 roku (nie jak pierwotnie zakładano - 13 czerwca 2014 roku) wchodzi w życie ustawa o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz o zmianie innych ustaw. Jej celem jest wdrożenie przepisów unijnych, mianowicie tzw. dyrektywy konsumenckiej (dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE). Ustawa wprowadza kompromisowe rozwiązania pomiędzy Unią Europejską, konsumentami a samymi sklepami. Do jakich zmian doprowadziło pogodzenie wymagań i interesów tych szerokich grup?
Zadaj pytanie na: Forum
Prawo odstąpienia
Główna zmiana dotyczy wydłużenia terminu zwrotu produktu. Obecnie konsument, który zakupił towar przez Internet/ poza lokalem przedsiębiorstwa (tj. zawarł umowę na odległość) ma prawo zwrócić go w ciągu 10 dni kalendarzowych. Warto podkreślić, że termin ten liczony jest od daty otrzymania towaru a nie, jak wydawać by się mogło, od zawarcia umowy. Konsument nie ma obowiązku podawania przyczyny swojej decyzji. Wystarczy więc, że zmienimy zdanie co do produktu i bez przeszkód możemy go zwrócić. Jedyny obowiązek leżący po stronie nabywcy to złożenie we wskazanym terminie stosownego oświadczenia wobec sprzedawcy. Powyższe uregulowania dotyczą tylko tych towarów, które nie noszą jakichkolwiek oznak użytkowania (posiadają więc firmowe metki, naklejki, itp.), posiadają oryginalne opakowanie i nie były wykonane na zamówienie. Dyrektywa przewiduje wydłużenie terminu do 14 dni. Brak informacji o możliwości zwrotu i jego terminie skutkuje wydłużeniem aż do 12 miesięcy. W interesie sprzedawcy leży więc poinformowanie konsumenta o jego prawach.
Zobacz również: Jak zwrócić towar kupiony na aukcji? - dyskusja z forum
W związku ze zwrotem towaru konsument może ponieść tylko te koszty, które są bezpośrednio związane ze zwrotem (koszty przesyłki zwrotnej). Ma to miejsce tylko w sytuacji, gdy został o tym poinformowany.
Obowiązki informacyjne
Prawo unijne nakłada na sprzedawców szereg obowiązków głównie o charakterze informacyjnym. Dane przekazywane nabywcy mają dotyczyć samego towaru/ usługi oraz przebiegu transakcji. Wiadomości tych jest bardzo dużo, co może wywrzeć negatywny wpływ na przejrzystość i czas trwania transakcji dokonywanej za pośrednictwem Internetu. Sprzedawca zobowiązany jest także do poinformowania konsumenta o konieczności poniesienia kosztów przesyłki zwrotnej. Brak takiej informacji przenosi zobowiązanie do pokrycia kosztów na samego zbywcę. Niedopełnienie wskazanych obowiązków naraża go więc na straty finansowe. Musi on także w „w sposób jasny i widoczny, bezpośrednio przed złożeniem przez konsumenta zamówienia” poinformować go o tym, że zamówienie towaru/ usługi wiąże się z kosztami. Ustawodawca proponuje rozwiązanie w formie ikony „zamówienie oznacza obowiązek zapłaty”. Co ważne wymienionych informacji należy udzielić najpóźniej w chwili złożenia propozycji zawarcia umowy na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. W praktyce dopełnienie obowiązku informacyjnego nastąpi poprzez zaktualizowanie treści na stronie www oraz regulaminu e-sklepu (najpóźniej w chwili wejścia ustawy w życie).
Dyrektywa chroni więc prawa konsumentów, którzy preferują dokonywanie zakupów drogą internetową. Są oni traktowani jako słabsza strona transakcji. Nie mają bowiem możliwości, by zapoznać się z towarem przed jego zakupieniem i dostarczeniem. Prawa przyznane nabywcom na mocy wskazanych przepisów mają charakter niezbywalny, nie można się ich zrzec. Postanowienia zawarte w innych dokumentach (np. regulaminach) mniej korzystne dla klienta są nie ważne.
Odroczenie zwrotu kosztów
Sprzedawcy jednak też zyskają pewne przywileje. W dotychczasowym stanie prawnym zbywca zobowiązany jest do zwrotu wpłaconych przez kupującego pieniędzy w ciągu 14 dni od daty otrzymania informacji o odstąpieniu, nie od zwrotu towaru. Często więc nie ma możliwości, by ocenić, czy produkt rzeczywiście spełnia wszystkie wymogi (tj. czy nie był użytkowany oraz czy posiada oryginalne opakowanie). Zgodnie z regulacjami unijnymi sprzedawcy zyskają prawo do odroczenia terminu zwrotu pieniędzy aż do czasu sprawdzenia i ocenienia stanu zwróconego produktu/ usługi. Zwrot obejmuje zarówno koszty zakupu towaru jak i koszty przesyłki w pierwszą stronę. To sprzedawca ponosi ryzyko uszkodzenia przesyłki podczas transportu.
Polecamy serwis: Prawa konsumenta
Omówione zmiany zaczną nas obowiązywać wraz z początkiem 2015 roku. Warto pamiętać, że do umów zawartych przed tym terminem zastosowanie znajdą dotychczasowe regulacje.
Podstawa prawna:
- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE,
- projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz o zmianie innych ustaw,
- ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. 2000 nr 22 poz. 271).