Pobyt seniora w domu pomocy społecznej – zasady, opłaty

Wioleta Matela-Marszałek
Autorka licznych publikacji o tematyce prawnej
rozwiń więcej
Prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej przysługuje osobom wymagającym całodobowej opieki, które z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności nie mogą samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, a nie można zapewnić im niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych./Fot. Shutterstock / fot. Shutterstock
Zasady dotyczące pobytu seniora w domu pomocy społecznej oraz odpłatności za świadczone przez te placówki usługi określa ustawa o pomocy społecznej. Co powinien wiedzieć o nich senior?

Kto może zostać przyjęty do domu pomocy społecznej?

Prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej przysługuje osobom wymagającym całodobowej opieki, które z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności nie mogą samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, a nie można zapewnić im niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych.

Polecamy: Pomoc społeczna. Komentarz do ustawy

Domy pomocy społecznej oferują różnorodną pomoc i przeznaczone są dla:

1) osób w podeszłym wieku;

2) osób przewlekle somatycznie chorych;

3) osób przewlekle psychicznie chorych;

4) dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie;

5) dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie;

6) osób niepełnosprawnych fizycznie;

7) osób uzależnionych od alkoholu.

Osoba ubiegająca się o umieszczenie w domu pomocy społecznej powinna złożyć odpowiedni wniosek. Formularze dokumentów oraz szczegółowe informacje można uzyskać w ośrodkach pomocy społecznej w danej gminie. Decyzja podejmowana jest po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego.

Co ze zgodą seniora na umieszczenie w DPS?

Umieszczenie w domu pomocy społecznej może nastąpić po uzyskaniu zgody przyszłego mieszkańca lub jego przedstawiciela ustawowego. Daną osobę bez jej zgody można umieścić w domu pomocy społecznej po wcześniejszym uzyskaniu odpowiedniego orzeczenia sądu. Ośrodki pomocy społecznej występują o taką zgodę, w przypadku osób bezwzględnie wymagających pomocy.

Jakie usługi świadczą domy pomocy społecznej?

Domy pomocy społecznej świadczą usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu. Zakres i forma takich usług wynikają z potrzeb mieszkańców i powinny uwzględniać w szczególności wolność, intymność, godność i poczucie bezpieczeństwa mieszkańców domu oraz stopień ich fizycznej i psychicznej sprawności.

Wyjście poza teren domu pomocy społecznej – nowe przepisy

Od 4 października 2019 r. obowiązują nowe przepisy, dające DPS-om możliwość określenia zasad zgłaszania przez mieszkańców personelowi wyjść poza teren placówki. W przypadku osób z zaburzeniami psychicznymi możliwe jest wprowadzenie ograniczeń możliwości samodzielnego opuszczania terenu domu pomocy społecznej przez mieszkańca. Ustanawia je dyrektor lub kierownik placówki na podstawie zwolnienia lekarskiego na czas nie dłuższy niż 6 miesięcy. Ograniczenie to jednak może uchylić sąd opiekuńczy.

Kto ponosi opłaty za pobyt mieszkańca?

Przepisy określają kolejność, w jakiej ponoszą opłaty poszczególne osoby. Po pierwsze, obowiązek taki ma mieszkaniec domu. Jeżeli nie ponosi on pełnej odpłatności, to za pobyt w DPS opłaty uiszczają małżonek, zstępni (dzieci, wnuki) przed wstępnymi (np. rodzicami). Ostatnia w kolejności jest gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej.

Opłaty mogą wnosić również inne osoby.

Jaką kwotę ponosi senior za swój pobyt? Nie więcej niż 70 procent swojego dochodu.

Mieszkaniec wnosi opłatę do kasy domu lub na rachunek bankowy. Za jego zgodą może być ona potrącana z emerytury, renty lub zasiłku stałego.

Jeżeli przebywa on u innej osoby, to nie ponosi opłat za okres nieobecności nieprzekraczającej 21 dni w roku kalendarzowym. Podobnie osoba, u której przebywa i która ma obowiązek ponoszenia takich opłat.

Zwolnienia z opłat za pobyt w domu pomocy społecznej

Możliwe jest częściowe lub całkowite zwolnienie z ponoszenia opłat osób wnoszących je za mieszkańca lub zobowiązanych do tego. Odbywa się to na wniosek tych osób po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego, w szczególności jeżeli:

1) wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce;

2) występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;

3) małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia;

4) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko;

5) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty lub jej rodzic przebywała w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub placówce opiekuńczo-wychowawczej, na podstawie orzeczenia sądu o ograniczeniu władzy rodzicielskiej osobie kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańcowi domu;

6) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty przedstawi wyrok sądu oddalający powództwo o alimenty na rzecz osoby kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu.

Zwolnienie dla osób, które mają obowiązek ponoszenia opłat za bliskich, od których w dzieciństwie nie otrzymały odpowiedniej opieki i pomocy obowiązuje od 4 października 2019 r. Na mocy nowych przepisów wprowadzone zostało całkowite zwolnienie z opłaty na wniosek osoby, która przedstawia:

- prawomocne orzeczenie sądu o pozbawieniu rodzica władzy rodzicielskiej nad nią (i oświadczy, że władza rodzicielska nie została przywrócona) albo

- prawomocne orzeczenie sądu o skazaniu za umyślne przestępstwo popełnione z użyciem przemocy na szkodę osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty, jej małoletniego rodzeństwa lub jej rodzica.

Zwolnienie to obejmuje zstępnych, czyli dzieci, wnuki osoby wnoszącej opłatę.

Całkowite lub częściowe zwolnienie dotyczy kombatantów i osób represjonowanych, które ponoszą opłaty za swój pobyt. Takie osoby można zwolnić z opłat na ich wniosek lub z urzędu, biorąc pod uwagę możliwości i sytuację finansową gminy.

Polecamy serwis: Opieka nad seniorem

Prawo
MRPiPS: nowe rozwiązania na rzecz osób z niepełnosprawnościami i przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności. Termin do 20 maja 2025 r. na składanie dokumentów
02 maja 2025

Rok 2025 jest wyjątkowo obfitujący w zmiany prawa czy też projekty zmian w zakresie uprawnień dla osób z niepełnosprawnościami i ogólnie dla całego systemu orzecznictwa. Ale to nie koniec! Idą kolejne zmiany i to na z góry określone lata: na 2026, 2027 a nawet 2028 r. Perspektywa odległa - to fakt, ale takie działania jak zapowiada resort pracy wymagają długiej perspektywy. Udało się dotrzeć do informacji, z których wynika, że MRPiPS ogłasza program: "Przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności". Co będzie obejmował program, do kogo jest skierowany i co można zyskać?

Znieważenie flagi państwowej – co grozi za obrazę symboli narodowych?
02 maja 2025

Flaga państwowa to jeden z najważniejszych symboli każdego kraju – wyraża tożsamość narodową, suwerenność, a także dumę z historii i wspólnoty obywatelskiej. W Polsce ochrona flagi jest zagwarantowana przepisami prawa, a jej znieważenie jest przestępstwem. Warto więc wiedzieć, czym jest znieważenie flagi Rzeczypospolitej Polskiej, jakie formy może przybrać oraz jakie sankcje grożą za tego rodzaju działanie.

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód: tylko czy będą chętni [PROJEKT skierowany do stałej komisji]
02 maja 2025

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód - podkreśla Łukasz Krasoń. Jednak czy będą chętni na tą specyficzną i wymagającą dużego wysiłku psychicznego i fizycznego pracę?: Nie wiadomo też jak będzie z wynagrodzeniem, a nie wydaje się, żeby byli chętni do tej pracy tylko za minimalną krajową.

Donald Trump spotkał się z Karolem Nawrockim w Gabinecie Owalnym Białego Domu. "You will win"
02 maja 2025

Prezydent Stanów Donald Trump spotkał się w czwartek 1 maja 2025 r. z kandydatem na prezydenta RP Karolem Nawrockim - podał Biały Dom. Nawrocki relacjonował, że D. Trump przepowiadał mu wygraną w wyborach.

7 lat ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności i inne zmiany. Nowelizacja rozporządzenia dot. orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności
02 maja 2025

W dniu 30 kwietnia 2025 r. opublikowano projekt rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Celem tej nowelizacji jest doprecyzowanie zasad wydawania orzeczeń o niepełnosprawności oraz o stopniu niepełnosprawności, a także wydłużenie okresów ważności tych orzeczeń. Co się dokładnie zmieni i od kiedy?

Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł
02 maja 2025

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia
01 maja 2025

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych
30 kwi 2025

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?
30 kwi 2025

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp
30 kwi 2025

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

pokaż więcej
Proszę czekać...