Zagadnienia wstępne
Przedmiot ochrony przedmiotowego przestępstwa to życie i zdrowie publiczne. Zarówno w piśmiennictwie jak i w orzecznictwie istnieje także przekonanie, że przedmiotem ochrony w tym przypadku jest także interes ekonomiczny państwa w zakresie obrotu środkami odurzającymi lub psychotropowymi.
Strona przedmiotowa przestępstwa
Uczestniczenie w obrocie polega na przyjęciu odpłatnie bądź nieodpłatnie środków odurzających, substancji psychotropowych lub słomy makowej przez osobę niebędącą konsumentem w celu późniejszego ich przekazania innej osobie, przy czym nabywca nie jest konsumentem.
W wyroku z dnia 27 czerwca 2002 roku, II AKA 201/02 (OSA 2003, nr 6 poz. 56), Sąd Apelacyjny w Katowicach wskazał, że uczestnictwo w obrocie polega na przyjęciu środków celem późniejszego ich przekazania innej osobie, nie będącej konsumentem. To bowiem osoba odbiorcy tych środków jest kryterium pozwalającym na dokonanie rozróżnienia między uczestniczeniem w obrocie środkami a udzielaniem ich. To ostatnie polega wszak na daniu (dostarczeniu) środka odurzającego lub substancji psychotropowej konsumentowi tego środka lub substancji w celu użycia. W przypadku zatem, gdy odbiorca środków jest konsument sprawca popełnia przestępstwo udzielenia z art. 45 lub 46 ustawy, a gdy inna osoba (np. handlarz narkotyków) wchodzi w grę - art. 43 ustawy” (II AKa 7/4).
Jak już była mowa powyżej omawiane przestępstwo występuje w typie uprzywilejowanym. Dzieje się tak wtedy jeżeli popełnione przez sprawcę przestępstwo zostanie przez Sąd zakwalifikowane jako „przypadek mniejszej wagi”. Dla uznania zaś, że konkretny czyn zasługuje za uznaniem go za przypadek mniejszej wagi decydujące znaczenie będą miały przesłanki dotyczące zarówno strony przedmiotowej jaki podmiotowej czynu (tj. postać zamiaru sprawcy, zachowanie sprawcy podczas czynu, ilość narkotyków, ich rodzaj).
Ilość posiadanych narkotyków a wymiar kary
Znamię kwalifikujące przestępstwo wprowadzania do obrotu dotyczy ilości przedmiotu przestępstwa artykuł 56 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wyższe zagrożenie karą przewiduje w wypadku kiedy do obrotu wprowadzana jest „znaczna ilość” środków odurzających, substancji psychotropowych lub słomy makowej. Określenie „znaczna ilość” nie została określona w ustawie. Jej określeniem zajmują się przede wszystkim Sądy w konkretnych sprawach. W tym zakresie ważnym jest dorobek orzeczniczy zarówno Sądu Najwyższego jaki i Sądów Apelacyjnych. Niestety w tym zakresie orzecznictwo to jest niespójne. Zdaniem autora należy podzielić te poglądy przedstawione w orzecznictwie, które po pierwsze podkreślają niemożność stawiania znaków równości pomiędzy znamieniem „znaczna ilość” jakie występują przy przestępstwie wprowadzenia do obrotu, czy tez uczestniczeniu w obrocie z tym pojęciem używanym przy okazji przestępstwa posiadania środków odurzających. Bowiem już z samej specyfiki omawianego przestępstwa wynika większa ilość przedmiotu przestępstwa. Zdaniem autora znamię większej ilości występować będzie w przypadku wartości hurtowych. Będą to takie wielkości, które pozwalać będą na odurzenie co najmniej kilkudziesięciu tysięcy osób. Dla przykładu Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 6 listopada 2003 r. (II AKa 56/03, KZS 2004, z. 6, poz. 79) przyjął, iż skoro w praktyce spotyka się przemyt narkotyków w dziesiątkach kilogramów czy nawet w tonach (na statkach) i niewątpliwie takie ilości należy określić jako znaczne, to nie sposób przyjąć, że ilości określone w gramach są tą "znaczną" ilością, o której mowa w ustawie.
Zobacz: Na czym polega przestępstwo posiadania narkotyków
Przy ocenie czy dana ilość narkotyków jest znaczna bierze się pod uwagę nie tylko masę własną środka, ale także jego rodzaj. Zwrócił na to uwagę Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 24 lutego 2006 r., stwierdzając, że „Przy ocenie, czy ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych jest znaczna, należy mieć na uwadze nie tylko masę wagową (miligramy, gramy, kilogramy itp.) lecz również rodzaj narkotyków (twarde, miękkie) i ich szkodliwość dla organizmu człowieka oraz liczbę porcji, które można z niego sporządzić, a tym samym liczbę osób, która może być jednorazowo odurzona tym środkiem. Przy uwzględnieniu iż minimalna dawka aktywna amfetaminy wynosi 10 mg, zakwestionowane u oskarżonego 89,84 gramów amfetaminy, z której można sporządzić 8.984 porcje i taka liczba osób jednorazowo mogłaby ulec odurzeniu, należy uznać za "znaczną ilość" substancji psychotropowej w rozumieniu przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 roku (Dz.U. Nr 179, poz. 1485” (II AKa 14/06).
Zobacz serwis: Więziennictwo
Podmiot przestępstwa wprowadzania do obrotu
Omawiane przestępstwo ma charakter powszechny, z powyższego wynika, że popełnić może je każdy kto zgodnie z przepisami ogólnymi może ponosić odpowiedzialność karną.
Strona podmiotowa przestępstwa wprowadzania do obrotu
Przestępstwo wprowadzania do obrotu można popełnić jedynie umyślnie. Możliwe wystąpienie zarówno zamiaru bezpośredniego jak i ewentualnego. Sprawca musi swą świadomością obejmować to, że zakazane substancje wskazane w art. 56 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wprowadza do obrotu.
Zobacz serwis: Kodeks karny
Zagrożenie karą
Przestępstwo wprowadzanie do obrotu środków i substancji wskazanych w art. 56 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w typie podstawowym jest występkiem zagrożonym karą grzywny i pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Przepis wymaga wymierzenia obligatoryjnie kary grzywny obok kary pozbawienia wolności.
Typ uprzywilejowany omawianego przestępstwa, który wskazany jest w art. 56 ust. 2 zagrożony jest alternatywnie karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Przestępstwo określone w art. 56 ust. 3 (typ kwalifikowany omawianego przestępstwa) zagrożone jest karą grzywny i karą pozbawienia wolności do lat 10.
Omawiane przestępstwo ścigane jest z oskarżenia publicznego z urzędu.