Mobilizacja wojskowa - co warto wiedzieć?

Paweł Kula
prawnik, redaktor portalu Infor.pl
rozwiń więcej
mobilizacja wojskowa / ShutterStock
Niedawna decyzja o mobilizacji na terenie strategicznego wroga musiała spowodować powstanie pytań w kwestii organizacji tego samego procesu w Polsce. Kto realnie mógłby być powołany do polskiej armii?
rozwiń >

Kiedy może być mobilizacja?

Najważniejszą podstawą prawną dotyczącą możliwości mobilizacji jest art. 136 Konstytucji RP. Zgodnie z tym przepisem powszechna mobilizacja może być zarządzona przez prezydenta na wniosek premiera w przypadku bezpośredniego, zewnętrznego niebezpieczeństwa dla państwa.

Pojęcie „bezpośrednie, zewnętrzne niebezpieczeństwo” nie jest zerojedynkowe. Można jednak zaryzykować tezę, że w obecnych warunkach geopolitycznych taki stan wystąpiłby, gdyby wojska rosyjskie dokonały agresji na terytorium Polski. Wydaje się, że do mobilizacji w nad Wisłą jest obecnie daleko. Od strony formalnej – stan wojny nie jest jednak warunkiem koniecznym mobilizacji.

Co to jest mobilizacja wojskowa?

Zgodnie z art. 533 Ustawy o obronie ojczyzny, powołanie do służby wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny następuje za pomocą kart powołania lub w drodze podania informacji o powołaniu do publicznej wiadomości.

Mobilizacja jest stanem, w którym obywatele mogą przejść pod rozkazy wojskowe przy użyciu określonego, relatywnie szybkiego trybu.

Kogo biorą do wojska w czasie wojny?

W czasie mobilizacji szerokie grono może otrzymać kartę mobilizacyjną. Należy jednak zwrócić uwagę, kto realnie ma największe szanse, aby zostać żołnierzem. Zgodnie z art. 531 ust. 1 Ustawy o obronie ojczyzny, w pierwszej kolejności powoływani są żołnierze rezerwy.

Jaki wiek do wojska w razie wojny?

Przydział w razie mobilizacji nie dotyczy osób które nie ukończyły osiemnastego roku życia lub ukończyły sześćdziesiąty rok życia.

Obowiązek świadczeń w razie mobilizacji

Art. 637 Ustawy o obronie ojczyzny stanowi, że osoby podlegające obowiązkowi świadczeń osobistych mogą być w każdym czasie w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny powołane do wykonania różnego rodzaju prac doraźnych na rzecz Sił Zbrojnych lub jednostek organizacyjnych wykonujących zadania na potrzeby obrony państwa. Czas wykonywania świadczeń osobistych nie może przekraczać jednorazowo 7 dni.

Czy można zmobilizować kobiety do wojska?

Kobiety nie podlegają powołaniu do wojska  w razie mobilizacji jednak ustawa przewiduje wyjątek dla kobiet o określonych kwalifikacjach zawodowych (przede wszystkim medycznych).

Do kwalifikacji wojskowej (z potencjalną możliwością powołania do wojska w razie mobilizacji) są zobowiązane kobiety będące absolwentkami lub studentkami ostatniego roku na kierunkach:

  • analityka medyczna,
  • farmacja,
  • lekarski,
  • lekarsko-dentystyczny,
  • pielęgniarstwo,
  • psychologia,
  • ratownictwo medyczne,
  • weterynaria.

Regulacja w kwestii powoływania kobiet do wojska ze względu na zawód dotyczy również szkół innych niż wyższe.

Kto nie podlega mobilizacji?

Przede wszystkim, nie można zmobilizować do wojska osób niezdolnych do służby wojskowej z powodów zdrowotnych. Jednocześnie przepisy wymieniają określone grupy wyłączone z powołania w razie mobilizacji ze względu na stanowiska. Wyłączenia dotyczą m.in. grup takich jak:

  • posłowie, senatorowie, radni
  • służby mundurowe inne niż wojsko

Prawo
Urlop regeneracyjny dla każdego. Trzy miesiące płatnego wolnego po spełnieniu prostych warunków. Od kiedy będzie można korzystać?
24 gru 2025

Od kiedy pracownicy skorzystają z urlopu regeneracyjnego? Aż 3 miesiące wolnego dla każdego pracownika co 7 lat. Czy te rozwiązania mają szansę wejść w życie już w 2026 roku, czy trzeba będzie na nie czekać do 2027 roku?

Od stycznia 2026 roku już 600 plus na dentystę. Dla każdego, kto opłaca składkę zdrowotną. Ale czy wiesz, jak skorzystać?
24 gru 2025

W listopadzie 2025 r. wskaźnik inflacji rok do roku wyniósł 2,5%. Jednak czy domowe budżety to odczuwają? Warto pamiętać o tym, że można dbać o nie na różne sposoby. Jednym z nich jest korzystanie z usług oferowanych przez NFZ w ramach opłacanej składki zdrowotnej.

Skarga do WSA przez e-Doręczenia jest skuteczna – przełomowe orzeczenie NSA
23 gru 2025

Naczelny Sąd Administracyjny rozwiał wątpliwości dotyczące wnoszenia skarg do wojewódzkich sądów administracyjnych za pośrednictwem systemu e-Doręczeń. W serii postanowień z października i listopada 2025 r. NSA potwierdził, że taka forma jest w pełni skuteczna, mimo że przepisy p.p.s.a. nie wskazują wprost tego kanału komunikacji.

Niespodzianka dla kierowców przed świętami – obligatoryjna konfiskata pojazdu, która ma poprawić bezpieczeństwo na drogach. Prezydent podpisał ustawę
24 gru 2025

W dniu 22 grudnia 2025 r. Prezydent Karol Nawrocki złożył swój podpis pod ustawą, która ma poprawić bezpieczeństwo na polskich drogach. Ustawa wprowadza m.in. nowe rozwiązania w zakresie przepadku pojazdów mechanicznych, w tym reguluje zupełnie nowe okoliczności, w których policja dokona konfiskaty samochodu (a w dalszej kolejności – sąd będzie mógł, a w określonych przypadkach – musiał orzec przepadek pojazdu).

Niedobrze u niepełnosprawnych. Źle z Wytycznymi, świadczeniem wspierającym, kwotami świadczeń [List]
22 gru 2025

Do redakcji Infor.pl stale wpływają listy od osób niepełnosprawnych rozczarowanych praktyką przyznawania świadczeń dla nich w ostatnich latach. Główny zarzut dotyczy wysłania w grudniu 2024 r. przez przedstawicieli rządu Wytycznych do WZON, które zmodyfikowały (kwotowo w dół) zasady przyznawania świadczenia wspierającego. W opinii osób niepełnosprawnych ci z nich, którzy są w wieku 75+, niewidomi, niesłyszące oraz poruszający się na aktywnych wózkach mają limity punktów poziomu potrzeby wsparcia, co zmniejsza wartość świadczenia wspierającego (albo pozbawia go). Hipotezę tą potwierdza wprost dokument Wytycznych ujawniony przez Infor.pl w odniesieniu do osób niepełnosprawnych w wieku 75+. Obecnie czekamy na wynik interwencji RPO w odniesieniu do pozostałych grup wskazywanych jako pokrzywdzone Wytycznymi. W artykule kolejny list osoby niepełnosprawnej w tej sprawie.

Te sklepy mogą być otwarte w Wigilię w 2025 roku. W jakich zawodach poza handlem praca jest dozwolona w Wigilię i inne święta? Jakie kary grożą pracodawcom?
24 gru 2025

W 2025 roku Wigilia po raz pierwszy będzie dniem wolnym od pracy. Kodeks pracy przewiduje jednak sytuacje, w których praca w niedziele i święta, w tym w Wigilię, jest dozwolona. Które sklepy będą otwarte w Wigilię?

Koniec taniego wykupu mieszkań komunalnych? W Sejmie praca wre nad nowymi przepisami, wejdą w 2027 r.
22 gru 2025

Miliony Polaków przez lata wykupywały mieszkania komunalne za ułamek ich wartości. Teraz to się skończy. Sejm pracuje nad ustawą, która zakaże gminom udzielania wysokich zniżek przy sprzedaży lokali. Zmiany mają wejść w życie latem 2027 roku. Sprawdź, co to oznacza dla najemców, seniorów i samorządów – oraz dlaczego politycy chcą zatrzymać wyprzedaż publicznego zasobu mieszkaniowego.

Wyjaśniamy dlaczego PZON i WZON usuwają punkt 7 wskazań w orzeczeniu o niepełnosprawności. To przez przepisy
22 gru 2025

Przepisy nakazują sprawdzić lekarzowi, czy osoba niepełnosprawna umie się ubrać, umyć oraz czy może wyjść na zewnątrz mieszkania. Jeżeli tak, to lekarz musi ją uznać za samodzielną i niepotrzebującą stałej opieki. Wyklucza to możliwość przyznania pkt 7 we wskazaniach do orzeczenia o niepełnosprawności (stopień znaczny). Sprawdzenie dotyczy zdolności faktycznej, a nie stanu zdrowia. Ta procedura wynika z rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Do redakcji Infor.pl docierają informacje z całej Polski o nagminnym odbieraniu przez WZON i PZON pkt 7. Nie wynika to w naszej ocenie ze zmian w prawie w ostatnich kilkunastu miesiącach. To prawdopodobnie efekt przyjęcia przez PZON-y restrykcyjnej wykładni i skrajnie niekorzystnej dla osób niepełnosprawnych przepisów obowiązujących od dekad. Odebranie pkt 7 oznacza, że osoba niepełnosprawna nie wymaga ciągłej opieki, a jej opiekun nie otrzyma świadczenia pielęgnacyjnego (w 2026 r. 3386 zł miesięcznie - podwyżka o 99 zł do 2025 roku (3287 zł). Problem dotyczy przede wszystkim dzieci autystycznych, które w wieku 4-6 lat otrzymywały czasowo pkt 7, a przy ponownym stanięciu na komisji PZON w wieku np. 8 lat są pozbawiane pkt 7 - rodzice nie rozumieją jak to możliwe przy niezmienionym stanie zdrowia ich dziecka. Odpowiedź jest bardzo prosta - Wasze dzieci umieją się w wieku 8 lat samodzielnie ubrać i wykąpać, a kiedy miały 4 lata orzecznicy przyjmowali, że wymagają Waszej pomocy.

Aplikacja "Schrony" pokazuje gdzie się ukryć. Czy będzie rozbudowana?
22 gru 2025

Aplikacja "Schrony" uruchomiona w poprzednim roku pokazuje gdzie się ukryć. Można w niej sprawdzić rozmieszenie miejsc schronienia dla ludności. Najwięcej schronów i ukryć znajduje się na Śląsku i Mazowszu. Czy aplikacja będzie rozbudowana?

Wigilia wolna od pracy w praktyce nie dla wszystkich pracowników. Oto dlaczego szef-pracoholik jest groźny dla całej firmy
22 gru 2025

Zgodnie z przepisami od 2025 roku 24 grudnia jest w Polsce dniem ustawowo wolnym od pracy. Wolna Wigilia przez wielu jest oceniana jako gest troski o pracowników, ukłon w stronę work-life balance i odpowiedź na realne potrzeby ludzi. W publicznej debacie jednak rzadko mówi się to tym, jak ta decyzja wpływa na liderów. Bo choć zespoły szybciej myślą o barszczu i choince, dla kadry zarządzającej święta to często jeden z najbardziej intensywnych i obciążających momentów w roku. To właśnie liderzy wykonują w tym czasie ogromną, niewidzialną pracę.

pokaż więcej
Proszę czekać...