Oświadczenie woli według kodeksu cywilnego może być wyrażone przez każde zachowanie się osoby dokonującej czynność prawną , które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny. Ustawodawca dopuszcza również ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej. Co do zasady w polskim prawie obowiązuje swoboda wyrażania oświadczenia woli. Jednak aby było ono skuteczne, szczególnie w Internecie, musi spełniać kilka warunków.
Jak złożyć oświadczenie woli przez Internet?
Ustawodawca nie definiuje w jaki sposób można złożyć oświadczenie woli przez Internet. Metody te – w odpowiedzi na potrzeby nowoczesnego społeczeństwa – ukształtowała praktyka. Płaszczyzną dla złożenia internetowego oświadczenia woli mogą być strony WWW, poczta elektroniczna, komunikatory tekstowe czy wideokonferencje.
• robienie zakupów w sklepach internetowych;
• branie udział w aukcjach elektronicznych;
• dokonanie polecenia przelewu za pośrednictwem bankowości elektronicznej;
• rezerwacja biletu na koncert.
Zakupy na licytacji – czy można powołać się na wady oświadczenia woli?
Oświadczenia opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym
Dla niektórych czynności prawnych wymagana jest szczególna forma oświadczenia woli, np. pisemna czy z poświadczeniem podpisu. Aby oświadczenie woli w formie elektronicznej mogło spełniać wymóg formy pisemnej, czy też wymóg poświadczonego podpisu, musi być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym (wprowadzonym przez ustawę z dnia 18 września 2001 roku o podpisie elektronicznym).
Skuteczność internetowego oświadczenia woli
Postanowienie Sądu Najwyższego dotyczące składania oświadczenia przez korzystania z systemu bankowości elektronicznej o sygn. akt V CZ 127/3 zawiera stwierdzenie: Oświadczenie woli w postaci elektronicznej dokonywane on line zostaje złożone z chwilą jego przejścia do systemu informatycznego prowadzonego i kontrolowanego przez odbiorcę, to jest w momencie przyjęcia oświadczenia przez serwer odbiorcy i zarejestrowania na nim odpowiednich danych.
Stwierdzenie to, Sąd Najwyższy wyprowadził z przepisów kodeksu cywilnego, który określa wprost, że oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie w chwili, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią.
Wobec powyższego, aby elektroniczne oświadczenie woli było skuteczne:
- musi być sformułowane w sposób jednoznaczny, tak aby była pewność, że dana osoba chciała wywołać określone skutki prawne
- musi być poprawnie przesłane odbiorcy - należy wyeliminować błędy połączenia internetowego, serwerów
- musi być dostępne dla adresata – tak, aby mógł swobodnie się z nim zapoznać
- musi być przypisane osobie, którą możemy zidentyfikować za pomocy np. imienia i nazwiska, adresu e-mail, personalnej strony WWW
- musi być zgodne z zasadami współżycia społecznego
Jak zachować wymaganą formę przy e-umowie?
Oświadczenie woli a oświadczenie wiedzy
Od oświadczenia woli, czyli pojęcia z zakresu prawa oznaczającego przejaw woli ludzkiej zmierzający do wywołania skutku prawnego w postaci powstania, zmiany, ustania stosunku prawnego, należy odróżnić oświadczenie wiedzy.
Oświadczenie wiedzy jest to zdarzenie polegające na przekazaniu przez podmiot informacji, będących uzewnętrznieniem treści intelektualnych przez niego posiadanych, innemu podmiotowi lub podmiotom.
Różnicą między tymi dwoma zagadnieniami, jest to, że oświadczenie woli wywołuje skutki prawne, natomiast oświadczenie wiedzy - co do zasady – takich skutków nie wywołuje (wyjątek: zawiadomienie dłużnika przez zbywającego o przelewie wierzytelności (art. 512 KC).
Polecamy serwis: Konsument w sieci
Podstawa prawna:
Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 z późn. zm.; art. 60, art. 61, art. 65).
Orzeczenie Sądu Najwyższego Izba Cywilna z dnia 10 grudnia 2003 r., V CZ 127/03.