Pomimo od lat trwających dyskusji na temat zasadności i modelu funkcjonowania tzw. ciszy wyborczej, zakaz agitacji wciąż obowiązuje. Warto być zatem ostrożnym, by nie narazić się na wysokie kary. A co, jeśli sami jesteśmy świadkami łamania przepisów? Gdzie należy zgłaszać incydenty łamania ciszy wyborczej i dezinformację?
- Co to jest cisza wyborcza? Przykłady naruszeń
- Jakie kary za złamanie zakazu agitacji wyborczej?
- Gdzie zgłosić łamanie ciszy wyborczej?
- Cisza wyborcza. Jak było w pierwszej turze?
Co to jest cisza wyborcza? Przykłady naruszeń
Cisza wyborcza rozpoczyna się 24 godziny przed dniem głosowania i trwa do jego zakończenia. W tym czasie zabroniona jest agitacja wyborcza. Nie można zatem:
- zwoływać zgromadzeń,
- organizować pochodów i manifestacji,
- wygłaszać przemówień;
- rozpowszechniać materiałów wyborczych.
Art. 107. Kodeksu wyborczego:
§ 1. W dniu głosowania oraz na 24 godziny przed tym dniem prowadzenie agitacji wyborczej, w tym zwoływanie zgromadzeń, organizowanie pochodów i manifestacji, wygłaszanie przemówień oraz rozpowszechnianie materiałów wyborczych jest zabronione.
§ 2. Agitacja wyborcza w lokalu wyborczym oraz na terenie budynku, w którym ten lokal się znajduje, jest zabroniona.
Jak przypomina Państwowa Komisja Wyborcza, agitacja wyborcza to publiczne nakłanianie lub zachęcanie do głosowania w określony sposób. Co ważne, dotyczy to również internetu.
Agitacja wyborcza jest też zabroniona w lokalu wyborczym. Takim działaniem może być na przykład eksponowanie napisów i symboli kojarzonych z kandydatami i komitetami wyborczymi.
Jakie kary za złamanie zakazu agitacji wyborczej?
Złamanie zakazu agitacji wyborczej grozi grzywną. Wysokie kary przewidziano też za podawanie wyników sondaży w czasie ciszy wyborczej (od 500 000 do 1 000 000 zł).
Gdzie zgłosić łamanie ciszy wyborczej?
Jeśli jesteśmy świadkami łamania ciszy wyborczej, powinniśmy zadzwonić na policję.
Ponadto incydenty łamania ciszy wyborczej w Internecie oraz dezinformacji można zgłaszać do NASK:
• poprzez formularz na stronie Bezpieczne Wybory https://bezpiecznewybory.pl/ oraz
• bezpośrednio na adres mailowy: dezinformacja@nask.pl.
„Każde zgłoszenie jest analizowane przez ekspertów OAD pod kątem naruszenia regulaminów platform społecznościowych, obowiązującego prawa oraz regulacji europejskich. Przypadkami naruszenia ciszy wyborczej zajmuje się policja lub prokuratura. Zgłoszenia w tej sprawie można także kierować do NASK, a analitycy przekażą informację odpowiednim służbom” – podaje NASK na swojej stronie internetowej.
Cisza wyborcza. Jak było w pierwszej turze?
W pierwszej turze w ciągu dwóch dni trwania ciszy wyborczej policja odnotowała 327 przypadków jej naruszenia (dane Komendy Głównej Policji). Przykładowo doszło do niszczenia plakatów, wyniesienia kart do głosowania, usuwania plakatów. Jak informowała KGP, wśród odnotowanych incydentów były dwa popełnione przez posłów.
W tym czasie monitoring przestrzeni informacyjnej prowadzili też analitycy Ośrodka Analizy Dezinformacji. Od 16 maja do 19 maja 2025 r. do godzin porannych do NASK wpłynęło łącznie 1447 zgłoszeń zewnętrznych (878 zasadnych i 569 niezasadnych). W okresie weekendu wyborczego, CSIRT NASK zanotował blisko 700 incydentów, w tym dotyczących tematów wyborczych. Jak informuje NASK, większość ze zgłoszeń dotyczyła prób obejścia ciszy wyborczej lub przypadków jej łamania poprzez m.in. publikację zdjęć kart do głosowania z zaznaczonym nazwiskiem wybranego kandydata. Zgłoszenia wyborcze zostały przekazane policji.
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (j. t. Dz. U. z 2025 r., poz. 365)