Kiedy należy się odszkodowanie powypadkowe?
Każdego dnia media informują nas o kolejnych wypadkach komunikacyjnych, do których doszło na polskich drogach. Co zrobić w sytuacji, kiedy to my zostaliśmy poszkodowani na skutek wypadku? Kiedy i jakie świadczenia nam przysługują?
W pierwszej kolejności warto podkreślić, iż wypadek nie musi zostać zgłoszony policji, aby móc dochodzić roszczeń od sprawcy zdarzenia. Poszkodowani w wypadkach komunikacyjnych, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu, ponieśli koszty leczenia (m. in. prywatnej opieki medycznej bądź zakupu leków) oraz utracili dochody ze względu na czasową niezdolność do pracy mogą liczyć na odszkodowanie komunikacyjne. Odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu powinno obejmować wszelkie wynikłe z tego tytułu koszty, niemniej jednak należy pamiętać, iż muszą to być koszty faktycznie poniesione przez poszkodowanego, co należy wykazać w postępowaniu likwidacyjnym prowadzonym przez ubezpieczyciela bądź w postępowaniu sądowym. Aczkolwiek gdy poszkodowanego nie stać na kosztowne leczenie, może on zażądać od sprawcy szkody, aby wyłożył z góry potrzebną sumę celem sfinansowania leczenia, któremu poszkodowany będzie poddany dopiero w przyszłości. Co więcej odszkodowanie komunikacyjne wypłacane poszkodowanemu, który na skutek wypadku stał się inwalidą, obejmuje także koszt przystosowania do wykonywania innego zawodu, rentę z tytułu obniżonego wynagrodzenia oraz rentę z tytułu zwiększonych potrzeb.
Dochodzenie odszkodowań powypadkowych, w tym odszkodowań komunikacyjnych, obejmuje także żądanie naprawienia szkody powstałej w mieniu poszkodowanego, np. w związku z uszkodzeniem pojazdu należącego do poszkodowanego. W ramach odszkodowania po wypadku samochodowym możemy także wnosić o rekompensatę pieniężną obejmującą utratę wartości rynkowej samochodu powypadkowego oraz o odszkodowanie za brak samochodu zastępczego.
Więcej o odszkodowaniach możesz przeczytać na: https://radkiewicz.net.pl/odszkodowania/
Od kogo można żądać odszkodowania?
Odszkodowania powypadkowego możemy żądać zarówno bezpośrednio od sprawcy szkody, jak również od ubezpieczyciela – w przypadku ubezpieczeń OC od ubezpieczyciela sprawcy szkody (tzw. odszkodowanie z OC sprawcy kolizji), zaś w przypadku ubezpieczeń na życie bądź NNW od ubezpieczyciela, z którym mamy podpisaną umowę ubezpieczenia.
Jak obliczyć wysokość odszkodowania za wypadek komunikacyjny?
Wysokość odszkodowania komunikacyjnego zależeć będzie od rzeczywistej szkody poniesionej przez poszkodowanego. Na wysokość odszkodowania będą wpływać takie elementy składowe jak:
- koszt naprawy pojazdu;
- utracona wartość pojazdu ustalona jako różnica między wartością pojazdu przed wypadkiem oraz po wypadku;
- koszt najmu samochodu zastępczego;
- koszt konsultacji lekarskich i zabiegów medycznych;
- koszt zakupu leków;
- koszt zmiany zawodu, np. szkoleń.
Wszystkie wyżej wymienione koszty po zsumowaniu stanowią odszkodowanie po wypadku, na jakie liczyć może osoba poszkodowana.
W zakresie odszkodowania z tytułu uszkodzenia pojazdu warto dodać, iż nie jest konieczne wykazywanie wysokości rzeczywiście poniesionych kosztów naprawy. Z doświadczenia radcy prawnego Kamila Radkiewicza z Kancelarii Prawnej Radkiewicz Adwokaci i Radcowie Prawni, posiadającego na swym koncie liczne sukcesy w dochodzeniu odszkodowań powypadkowych, wynika, że z reguły wystarczającym dowodem dla sądu jest wycena szkody dokonana przez rzeczoznawcę.
Odszkodowanie a zadośćuczynienie - różnice
Oprócz odszkodowania powypadkowego, które obejmuje zwrot poniesionych kosztów, poszkodowany może uzyskać zadośćuczynienie. Zadośćuczynienie w przeciwieństwie do odszkodowania rekompensuje nam poniesione straty moralne oraz doznaną krzywdę, np. cierpienie i ból związane z koniecznością pobytu w szpitalu i poddawania się wielu operacjom chirurgicznym celem powrotu do zdrowia.
Wysokość zadośćuczynienia
Wysokość zadośćuczynienia zależeć będzie przede wszystkim od doznanej krzywdy. W dodatku, również aktualne warunki ekonomiczne oraz stopa życiowa społeczeństwa także mają wpływ na wysokość przyznanego zadośćuczynienia. Nie znajdziemy żadnych taryfikatorów określających wysokość maksymalnego zadośćuczynienia w zależności od okoliczności. Także zasądzenie zadośćuczynienia w podobnej sprawie do naszej nie stanowi podstawy do skutecznego żądania zasądzenia analogicznego zadośćuczynienia na naszą rzecz. Orzeczenia w innych sprawach mogą co najwyżej stanowić dla nas wskazówkę, na co możemy liczyć w naszej sprawie. Na wysokość zadośćuczynienia będą miały wpływ m. in.:
- czas trwania i stopień intensywności cierpień fizycznych i psychicznych;
- nieodwracalność skutków urazu (inwalidztwo, oszpecenie);
- rokowania na przyszłość;
- rodzaj wykonywanej pracy;
- wiek;
- postawa sprawcy.
Tytułem przykładu Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 9 lutego 2016 r. (sygn. akt I ACa 850/15) uznał za zasadne przyznanie osobie poszkodowanej zadośćuczynienia w wysokości 135.000,00 zł tytułem doznanego przez nią uszczerbku na zdrowiu powodującego konieczność poddania się kilkumiesięcznemu leczeniu.
Większe rozbieżności znajdziemy w orzecznictwie, gdy wskutek wypadku dochodzi do trwałego inwalidztwa. Zasądzane przez sądy zadośćuczynienie wynosi wówczas od kilkuset tysięcy do nawet kilku milionów złotych. Tytułem przykładu Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 3 czerwca 2019 r. (sygn. akt I C 117/11) zasądził w takich okolicznościach tytułem zadośćuczynienia kwotę 1.500.000,00 zł.
Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej
W przypadku śmierci poszkodowanego także osoby bliskie poszkodowanego mogą wystąpić z żądaniem zadośćuczynienia przeciwko sprawcy szkody. Wątpliwości w tym zakresie rozwiała bowiem uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 27 marca 2018 r. (sygn. akt III CZP 60/17), zgodnie z którą zadośćuczynienie przysługuje także osobom bliskim osoby poszkodowanej w wypadku. Tytułem przykładu Sąd Apelacyjny w Warszawie zasądził w dniu 18 stycznia 2016 r. (sygn. akt VI ACa 1405/14) tytułem zadośćuczynienia 200.000 zł dla ojca oraz 300.000 zł dla matki dziecka, które doznało ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu.
Co więcej, na co zwraca uwagę radca prawny Kamil Radkiewicz z Kancelarii Prawnej Radkiewicz Adwokaci i Radcowie Prawni, w takich okolicznościach osoby bliskie mogą żądać także: zwrotu poniesionych przez nich kosztów leczenia, zwrotu kosztów pogrzebu oraz odszkodowania za znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Osobie, wobec której na zmarłym ciążył obowiązek alimentacyjny, przysługuje także roszczenie o rentę.
Jak i gdzie dochodzić roszczeń?
Dochodzenie odszkodowania powypadkowego oraz zadośćuczynienia za wypadek komunikacyjny zależeć będzie od tego, wobec kogo roszczenie jest kierowane. Jeżeli żądamy zapłaty odszkodowania powypadkowego bezpośrednio od sprawcy szkody, powinniśmy skierować sprawę na drogę postępowania sądowego. Jeżeli roszczenie kierowane jest jednak do ubezpieczyciela sprawcy szkody, to należy najpierw zgłosić szkodę ubezpieczycielowi celem przeprowadzenia przez niego postępowania likwidacyjnego. Jeśli ubezpieczyciel odmówi wypłaty odszkodowania bądź wypłaci znacznie zaniżone odszkodowanie np. OC, wówczas aby uzyskać odszkodowanie bądź dopłatę do odszkodowania, należy skierować sprawę do sądu. Co ciekawe na nieprawidłowości stawek stosowanych przez ubezpieczycieli np. za roboczogodzinę prac blacharskich, lakierniczych i mechanicznych zwracał wielokrotnie uwagę Rzecznik Finansowy (dawniej: Rzecznik Ubezpieczonych). Z analizy przez niego przeprowadzonej wynika, iż w procesach likwidacji szkód komunikacyjnych nie można zauważyć jakichkolwiek obiektywnych kryteriów określania stawek za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych, a stosowane przez ubezpieczycieli stawki są znacznie niższe od stawek rynkowych. Analiza Rzecznika Finansowego potwierdza, iż niejednokrotnie w pełni zasadne jest dochodzenie od ubezpieczyciela na drodze sądowej wyższego odszkodowania od pierwotnie przyznanego przez ubezpieczyciela w postępowaniu likwidacyjnym.