Dziennik Ustaw - rok 2011 nr 100 poz. 582

Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

1) blacharz izolacji przemysłowych – symbol cyfrowy 721[05];

2) monter izolacji przemysłowych – symbol cyfrowy 713[09];

3) operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych – symbol cyfrowy 823[01];

4) opiekun osoby starszej – symbol cyfrowy 346[05];

5) technik energetyk – symbol cyfrowy 311[54];

6) technik gazownictwa – symbol cyfrowy 311[55];

7) technik przeróbki kopalin stałych – symbol cyfrowy 311[53];

8) technik sztukatorstwa i kamieniarstwa artystycznego – symbol cyfrowy 347[10];

9) technik tyfloinformatyk – symbol cyfrowy 312[03];

10) technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej – symbol cyfrowy 311[56].

2. Podstawy programowe, o których mowa w ust. 1, stanowią załączniki nr 1–10 do rozporządzenia.

Minister Edukacji Narodowej: K. Hall

¹⁾ Minister Edukacji Narodowej kieruje działem administracji rządowej – oświata i wychowanie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji Narodowej (Dz. U. Nr 216, poz. 1591).

²⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180, poz. 1280 i Nr 181, poz. 1292, z 2008 r. Nr 70, poz. 416, Nr 145, poz. 917, Nr 216, poz. 1370 i Nr 235, poz. 1618, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 31, poz. 206, Nr 56, poz. 458, Nr 157, poz. 1241 i Nr 219, poz. 1705 oraz z 2010 r. Nr 44, poz. 250, Nr 54, poz. 320, Nr 127, poz. 857 i Nr 148, poz. 991.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 19 kwietnia 2011 r. (poz. 582)

Załącznik nr 1

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE BLACHARZ IZOLACJI PRZEMYSŁOWYCH

SYMBOL CYFROWY 721[05]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) rozpoznawać rodzaje podstawowych instalacji i urządzeń przemysłowych wymagających izolacji;

2) rozróżniać rodzaje izolacji przemysłowych;

3) określać zasady montażu izolacji przemysłowych;

4) określać rolę i zadania płaszczy ochronnych stosowanych do izolacji instalacji i urządzeń przemysłowych;

5) rozróżniać rodzaje materiałów blacharskich stosowanych do wykonywania płaszczy ochronnych;

6) rozróżniać rodzaje materiałów konstrukcyjnych oraz określać ich właściwości;

7) określać warunki magazynowania i składowania materiałów stosowanych do wykonywania i montażu płaszczy ochronnych;

8) rozpoznawać rodzaje korozji oraz określać sposoby zapobiegania;

9) wykonywać szkice robocze i izometryczne instalacji przemysłowych;

10) wykonywać podstawowe obliczenia warsztatowe;

11) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

12) dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania konstrukcji wsporczych i nośnych oraz płaszczy ochronnych izolacji;

13) dobierać metody i techniki połączeń blach oraz elementów konstrukcyjnych;

14) posługiwać się przyrządami oraz urządzeniami kontrolno-pomiarowymi;

15) oceniać jakość materiałów przeznaczonych do różnych rodzajów obróbki;

16) wykonywać trasowanie na podstawie pomiarów i rysunków;

17) wykonywać czynności związane z obróbką ręczną i obróbką skrawaniem;

18) wykonywać operacje blacharskie z zastosowaniem narzędzi ręcznych, elektronarzędzi i maszyn, zgodnie z zasadami ich użytkowania;

19) wykonywać elementy płaszczy ochronnych z zastosowaniem różnych rozwiązań konstrukcyjnych;

20) wykonywać połączenia rozłączne i nierozłączne elementów konstrukcji oraz płaszczy ochronnych izolacji;

21) planować kolejność operacji i czynności związanych z wykonywaniem i montażem płaszczy ochronnych;

22) wykonywać montaż płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

23) użytkować rusztowania i pomosty robocze;

24) zabezpieczać wykonane elementy konstrukcji i płaszczy ochronnych izolacji przed uszkodzeniem oraz szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych;

25) transportować i składować wyroby blacharskie, elementy konstrukcyjne oraz elementy przeznaczone do montażu płaszczy ochronnych izolacji;

26) wykonywać prace związane z rekonstrukcją i naprawą elementów konstrukcyjnych i płaszczy ochronnych izolacji;

27) oceniać jakość wykonywanych prac;

28) dokonywać rozliczenia robocizny, materiałów oraz sprzętu;

29) stosować techniki komputerowe w realizacji zadań zawodowych;

30) korzystać z norm, katalogów, instrukcji oraz innych źródeł informacji i doradztwa specjalistycznego;

31) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

32) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

33) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

34) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

35) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

36) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

37) korzystać z różnych źródeł informacji;

38) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie blacharz izolacji przemysłowych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) wykonywanie operacji blacharskich i ślusarskich związanych z przygotowaniem elementów konstrukcyjnych oraz płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

2) wykonywanie konstrukcji wsporczych i nośnych izolacji przemysłowych;

3) wykonywanie płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

4) wykonywanie prac związanych z rekonstrukcją i naprawą elementów konstrukcyjnych i płaszczy ochronnych izolacji.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) techniczne podstawy zawodu;

2) technologia blacharstwa izolacji przemysłowych;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia i prawa z zakresu mechaniki, elektrotechniki oraz przewodnictwa cieplnego;

2) rozpoznawać podstawowe źródła i odbiorniki energii elektrycznej;

3) przewidywać zagrożenia związane z pracą urządzeń elektrycznych oraz określać ich skutki;

4) wykonywać podstawowe pomiary wielkości geometrycznych oraz interpretować wyniki pomiarów;

5) rozróżniać rodzaje rysunków technicznych i określać ich zastosowanie;

6) sporządzać rysunki podstawowych konstrukcji geometrycznych;

7) wykonywać rzuty prostokątne i aksonometryczne;

8) wykonywać rysunki widoków, przekrojów i kładów;

9) stosować symbole graficzne i uproszczenia rysunkowe;

10) sporządzać szkice i rysunki schematyczne;

11) wymiarować i opisywać rysunki;

12) odczytywać i sporządzać rysunki rozwinięć blacharskich;

13) stosować zasady wymiarowania płaszczy ochronnych wykonanych z blachy;

14) sporządzać rysunki elementów płaszczy ochronnych o różnych rozwiązaniach konstrukcyjnych;

15) wyjaśniać znaczenie izolacji przemysłowych;

16) rozróżniać rodzaje instalacji oraz izolacji przemysłowych;

17) rozróżniać rodzaje płaszczy ochronnych stosowanych w izolacjach przemysłowych;

18) rozróżniać rodzaje materiałów blacharskich stosowanych w izolacjach przemysłowych oraz określać ich właściwości;

19) określać rodzaje konstrukcji stosowanych w instalacjach przemysłowych;

20) rozpoznawać rodzaje korozji i określać sposoby zapobiegania;

21) określać warunki magazynowania, przechowywania i składowania materiałów blacharskich, konstrukcyjnych oraz wyrobów gotowych;

22) rozróżniać przyrządy pomiarowe i określać ich zastosowanie;

23) charakteryzować podstawowe operacje ślusarskie i blacharskie;

24) wyjaśniać zasady wykonywania operacji obróbki ręcznej oraz obróbki skrawaniem;

25) określać zasady wykonywania operacji kształtowania płaszcza ochronnego;

26) rozróżniać rodzaje połączeń elementów blacharskich i konstrukcyjnych;

27) rozróżniać narzędzia, sprzęt i maszyny do obróbki ręcznej oraz obróbki skrawaniem materiałów blacharskich;

28) wyjaśniać budowę, zasady działania i obsługi maszyn stosowanych do wykonywania konstrukcji oraz płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

29) określać zasady montażu konstrukcji wsporczych i nośnych oraz płaszczy ochronnych izolacji;

30) charakteryzować rodzaje, budowę i zasady eksploatacji rusztowań.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) przepływ ciepła, pole magnetyczne, prąd elektryczny, elektromagnetyzm;

2) instalacje i urządzenia elektryczne;

3) ochrona przeciwporażeniowa oraz bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych;

4) podstawy miernictwa warsztatowego;

5) podstawy rysunku technicznego;

6) zasady sporządzania szkiców i rysunków schematycznych;

7) rzutowanie prostokątne i aksonometryczne;

8) zasady wykonywania widoków, przekrojów i kładów;

9) symbole graficzne i uproszczenia rysunkowe;

10) zasady sporządzania rysunków izometrycznych;

11) zasady wymiarowania płaszczy ochronnych z blachy;

12) rysunki różnych rozwiązań konstrukcyjnych płaszczy ochronnych;

13) rola i zadania izolacji przemysłowych;

14) rodzaje instalacji przemysłowych;

15) rodzaje izolacji przemysłowych;

16) rodzaje konstrukcji i płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

17) materiały konstrukcyjne, blacharskie, łączniki oraz materiały pomocnicze stosowane do montażu izolacji przemysłowych;

18) rodzaje korozji i sposoby zapobiegania;

19) przechowywanie i składowanie materiałów blacharskich, konstrukcyjnych i wyrobów gotowych;

20) przyrządy pomiarowe;

21) podstawowe operacje ślusarskie i blacharskie;

22) podstawowe operacje obróbki skrawaniem;

23) zasady kształtowania elementów płaszczy ochronnych;

24) połączenia rozłączne i nierozłączne;

25) narzędzia ślusarskie i blacharskie;

26) maszyny i urządzenia stosowane w blacharstwie izolacji przemysłowych;

27) budowa i eksploatacja rusztowań;

28) zasady pracy na wysokości.

BLOK: TECHNOLOGIA BLACHARSTWA IZOLACJI PRZEMYSŁOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną instalacji oraz izolacji przemysłowych;

2) odczytywać rysunki izometryczne instalacji przemysłowych;

3) dobierać sposoby wykonania konstrukcji i płaszczy ochronnych na podstawie dokumentacji;

4) planować czynności związane z wykonywaniem konstrukcji oraz płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

5) dobierać materiały i wyroby do wykonywania konstrukcji wsporczych i nośnych oraz płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

6) dobierać wyroby i materiały pomocnicze do wykonywania konstrukcji i płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

7) oceniać jakość i przydatność materiałów oraz wyrobów przeznaczonych do wykonywania konstrukcji oraz płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

8) wykonywać przedmiary konstrukcji i płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

9) wykonywać podstawowe obliczenia warsztatowe;

10) wykonywać pomiary warsztatowe;

11) obliczać ilość materiałów potrzebnych do wykonania planowanych robót;

12) dobierać narzędzia do planowanych operacji blacharskich;

13) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

14) przygotowywać blachy i inne materiały do obróbki;

15) wykonywać trasowanie blach i innych materiałów;

16) wykonywać płaszcze ochronne o różnych rozwiązaniach konstrukcyjnych;

17) dobierać maszyny i urządzenia do określonych procesów technologicznych;

18) obsługiwać maszyny oraz posługiwać się narzędziami zgodnie z zasadami eksploatacji;

19) wykonywać operacje obróbki ręcznej oraz obróbki skrawaniem elementów konstrukcyjnych;

20) wykonywać czynności związane z ręcznym i mechanicznym kształtowaniem blach;

21) dobierać metody połączeń elementów konstrukcji oraz płaszczy ochronnych izolacji w zależności od ich kształtu i rodzaju materiału;

22) wykonywać połączenia elementów blach oraz innych materiałów różnymi technikami;

23) wykonywać podstawowe operacje związane z przygotowaniem i montażem płaszczy ochronnych izolacji;

24) wykonywać operacje związane z przygotowaniem i montażem konstrukcji wsporczych i nośnych izolacji przemysłowych;

25) oceniać jakość wykonanych robót ślusarskich i blacharskich;

26) dokonywać konserwacji, naprawy i wymiany uszkodzonych elementów płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych oraz konstrukcji wsporczych i nośnych;

27) rozliczać robociznę, materiały i sprzęt oraz obliczać należność za wykonaną pracę;

28) korzystać z norm, katalogów i instrukcji oraz specjalistycznych programów komputerowych;

29) stosować środki ochrony indywidualnej podczas robót blacharskich.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) dokumentacja techniczna i technologiczna;

2) sposoby wykonania konstrukcji i płaszczy ochronnych;

3) technologia wykonywania konstrukcji i płaszczy ochronnych;

4) materiały konstrukcyjne metalowe i niemetalowe oraz materiały pomocnicze;

5) rodzaje blach stosowanych do wykonywania płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

6) ocena jakości materiałów stosowanych w blacharstwie izolacji przemysłowych;

7) przyrządy kontrolno-pomiarowe;

8) pomiary i obliczenia warsztatowe;

9) zapotrzebowanie na materiały i wyroby stosowane do wykonywania robót blacharskich;

10) narzędzia, maszyny i urządzenia stosowane podczas wykonywania konstrukcji wsporczych i nośnych oraz obróbki blach;

11) organizacja stanowiska pracy;

12) trasowanie na płaszczyźnie, trasowanie przestrzenne;

13) konstrukcje płaszczy ochronnych izolacji;

14) obróbka ręczna i obróbka skrawaniem elementów konstrukcji wsporczych i nośnych izolacji przemysłowych;

15) metody kształtowania blach;

16) technologia wykonywania połączeń rozłącznych i nierozłącznych;

17) zasady wykonywania płaszczy ochronnych oraz konstrukcji wsporczych i nośnych izolacji przemysłowych;

18) kontrola jakości wykonywanych robót ślusarskich i blacharskich;

19) naprawa konstrukcji wsporczych i nośnych oraz elementów wykonanych z blachy;

20) konserwacja narzędzi i maszyn;

21) metody kalkulacji kosztów wykonania wyrobu;

22) normy, katalogi i instrukcje dotyczące izolacji przemysłowych;

23) specjalistyczne programy komputerowe;

24) środki ochrony indywidualnej.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) stosować środki ochrony indywidualnej;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) metody poszukiwania pracy;

3) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

5) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

6) bezpieczeństwo i higiena pracy;

7) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

8) elementy ergonomii;

9) środki ochrony indywidualnej;

10) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

11) zasady i metody komunikowania się;

12) elementy socjologii i psychologii pracy;

13) formy doskonalenia zawodowego;

14) źródła informacji zawodowej;

15) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia rysunku i dokumentacji technicznej;

2) pracownia technologii;

3) pracownia komputerowa;

4) warsztaty szkolne.

Pracownia rysunku i dokumentacji technicznej powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) plansze i modele figur płaskich brył geometrycznych;

3) przekroje, widoki i rozwinięcia brył geometrycznych;

4) model rzutni prostokątnej;

5) plansze i katalogi do nauki rysowania siatek rozwinięć blacharskich;

6) przybory kreślarskie i przyrządy pomiarowe;

7) materiały dydaktyczne przedstawiające zasady sporządzania rysunków i szkiców, zasady rzutowania, wymiarowania, wykonywania widoków oraz przekrojów i kładów;

8) plansze do rysowania uproszczeń rysunkowych instalacji przemysłowych i izolacji oraz połączeń rozłącznych i nierozłącznych;

9) rysunki szczegółów różnego typu izolacji przemysłowych;

10) przykładową dokumentację izolacji przemysłowych;

11) modele płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

12) poradniki warsztatowe i normy PN, PN-ISO;

13) zestaw do prezentacji multimedialnych.

Pracownia technologii powinna być wyposażona w:

1) katalogi i prospekty materiałów stosowanych w izolacjach przemysłowych;

2) modele instalacji przemysłowych;

3) próbki materiałów konstrukcyjnych;

4) elementy konstrukcji wsporczych i nośnych;

5) modele konstrukcji wsporczych i nośnych;

6) modele płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

7) wzorniki blach stosowanych w izolacjach przemysłowych;

8) materiały pomocnicze, uszczelniające i łączniki;

9) katalogi materiałów i wyrobów stosowanych do wykonywania konstrukcji oraz płaszczy ochronnych;

10) narzędzia do obróbki ręcznej blach;

11) katalogi maszyn do cięcia i kształtowania blach;

12) przykładowe dokumentacje techniczne i technologiczne;

13) przyrządy pomiarowe i narzędzia traserskie;

14) zdjęcia, rysunki, plansze, zestawy foliogramów i fazogramów oraz materiały rysunkowe i filmowe dotyczące wykonywania płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

15) sprzęt do prezentacji multimedialnych;

16) Katalogi Nakładów Rzeczowych oraz cenniki do kosztorysowania robót izolacyjnych w przemyśle;

17) przykładowe kosztorysy wykonania konstrukcji i płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) specjalistyczne programy komputerowe;

4) zestaw multimedialny;

5) drukarkę i skaner.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) stanowiska do trasowania (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

2) stanowiska do prac blacharskich (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

3) stanowiska ślusarskie do wykonywania konstrukcji izolacji przemysłowych (jedno stanowisko dla czterech uczniów);

4) skrzynki z zestawem narzędzi do wykonywania płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

5) narzędzia i przyrządy do trasowania;

6) zestaw do lutowania miękkiego i twardego;

7) narzędzia do ręcznej obróbki blach;

8) przyrządy i urządzenia kontrolno-pomiarowe;

9) wkrętarki akumulatorowe;

10) wiertarki ręczne z napędem elektrycznym;

11) wiertarkę elektryczną – stołową;

12) szlifierki kątowe;

13) spawarkę elektryczną;

14) nożyce ręczne i elektryczne;

15) rozdzierak elektryczny do cięcia blach powlekanych i kształtowych;

16) gilotynę ręczną i elektryczną;

17) żłobiarkę ręczną i elektryczną z zestawem rolek kształtowych;

18) zaginarkę ręczną;

19) zwijarkę ręczną i elektryczną;

20) materiały do wykonywania elementów konstrukcyjnych oraz płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

21) rysunki wykonawcze konstrukcji oraz płaszczy ochronnych izolacji;

22) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;

23) środki ochrony indywidualnej;

24) regulamin warsztatów szkolnych.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Załącznik nr 2

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MONTER IZOLACJI PRZEMYSŁOWYCH

SYMBOL CYFROWY 713[09]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) rozróżniać rodzaje instalacji przemysłowych;

2) rozróżniać rodzaje oraz określać właściwości mediów w instalacjach przemysłowych;

3) charakteryzować rodzaje izolacji przemysłowych;

4) rozróżniać rodzaje i określać właściwości materiałów izolacyjnych, konstrukcyjnych i osłonowych stosowanych w izolacjach przemysłowych;

5) magazynować, składować i transportować materiały stosowane do wykonywania izolacji przemysłowych;

6) sporządzać szkice robocze instalacji oraz izolacji przemysłowych;

7) posługiwać się dokumentacją techniczną, instrukcjami, normami i katalogami;

8) wykonywać przedmiary, obmiary i pomiary inwentaryzacyjne;

9) opracowywać plany realizacji określonych robót izolacyjnych;

10) dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania robót izolacyjnych;

11) posługiwać się przyrządami kontrolno-pomiarowymi;

12) posługiwać się narzędziami oraz sprzętem do montażu izolacji przemysłowych;

13) użytkować rusztowania i pomosty robocze zgodnie z zasadami eksploatacji;

14) oceniać stan i przygotowywać podłoże do montażu izolacji;

15) przygotowywać i montować konstrukcje wsporcze i nośne;

16) wykonywać montaż izolacji ciepłochronnych, zimnochronnych, akustycznych, przeciwdrganiowych, ogniochronnych;

17) montować elementy płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

18) wykonywać prace związane z konserwacją, remontem, naprawą i demontażem izolacji przemysłowych;

19) oceniać jakość wykonywanych robót;

20) dokonywać rozliczenia materiałów, sprzętu i robocizny;

21) stosować techniki komputerowe podczas realizacji zadań zawodowych;

22) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

23) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

24) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

25) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

26) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

27) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

28) korzystać z różnych źródeł informacji;

29) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie monter izolacji przemysłowych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) montaż izolacji ciepłochronnych;

2) montaż izolacji zimnochronnych;

3) montaż izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych;

4) montaż izolacji ogniochronnych;

5) montaż konstrukcji wsporczych i nośnych izolacji przemysłowych;

6) montaż płaszczy ochronnych izolacji;

7) konserwacja, remont, naprawa i demontaż izolacji przemysłowych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) techniczne podstawy zawodu;

2) technologia izolacji przemysłowych;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać zjawiska fizyczne związane z przepływem cieczy i gazów;

2) określać sposoby rozchodzenia się ciepła;

3) wyjaśniać zjawiska powstawania oraz przenoszenia drgań i fal dźwiękowych;

4) wyjaśniać proces rozprzestrzeniania się ognia i zapobiegania jego skutkom;

5) rozróżniać rodzaje obiektów i instalacji przemysłowych;

6) charakteryzować rodzaje mediów w instalacjach przemysłowych;

7) rozróżniać rodzaje izolacji przemysłowych;

8) rozróżniać rodzaje obciążeń i określać ich wpływ na izolacje przemysłowe;

9) rozróżniać rodzaje i określać właściwości materiałów izolacyjnych, konstrukcyjnych, osłonowych oraz pomocniczych stosowanych w izolacjach przemysłowych;

10) określać zasady wykonywania różnych rodzajów izolacji przemysłowych;

11) charakteryzować rodzaje płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

12) określać zasady montażu płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

13) określać warunki magazynowania, przechowywania, składowania i transportu materiałów stosowanych do wykonywania izolacji przemysłowych;

14) rozróżniać rodzaje rusztowań oraz określać zasady ich użytkowania;

15) rozróżniać rodzaje rysunków technicznych;

16) stosować zasady wykonywania rzutów i przekrojów;

17) wymiarować i opisywać rysunki;

18) odczytywać oznaczenia graficzne na rysunkach;

19) sporządzać szkice oraz rysunki schematyczne instalacji i izolacji przemysłowych;

20) korzystać z dokumentacji technicznej, norm i katalogów;

21) posługiwać się podstawowymi przyrządami pomiarowymi;

22) wykonywać przedmiary i obmiary robót izolacyjnych;

23) wykonywać pomiary i szkice inwentaryzacyjne.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawy mechaniki cieczy i gazów;

2) sposoby rozchodzenia się ciepła;

3) powstawanie i przenoszenie drgań i fal dźwiękowych;

4) rozprzestrzenianie się ognia i sposoby zapobiegania;

5) rodzaje obiektów przemysłowych;

6) rodzaje instalacji przemysłowych;

7) rodzaje mediów w instalacjach przemysłowych;

8) rodzaje izolacji przemysłowych;

9) rodzaje obciążeń izolacji przemysłowych;

10) materiały izolacyjne, konstrukcyjne, osłonowe i pomocnicze;

11) zasady wykonywania izolacji przemysłowych;

12) rodzaje płaszczy ochronnych izolacji;

13) magazynowanie, przechowywanie, składowanie i transport materiałów do izolacji przemysłowych;

14) rodzaje, konstrukcje i zastosowanie rusztowań;

15) rodzaje rysunków technicznych;

16) podstawowe konstrukcje geometryczne;

17) zasady rzutowania prostokątnego i aksonometrycznego;

18) wymiarowanie i opisywanie rysunków;

19) rysunek odręczny i schematyczny;

20) oznaczenia graficzne na rysunkach technicznych;

21) elementy dokumentacji technicznej;

22) przyrządy pomiarowe;

23) rysunek inwentaryzacyjny.

BLOK: TECHNOLOGIA IZOLACJI PRZEMYSŁOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) korzystać z dokumentacji technicznej obiektów i instalacji przemysłowych;

2) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną oraz instrukcjami wykonywania izolacji przemysłowych;

3) wykonywać pomiary inwentaryzacyjne instalacji przemysłowych;

4) dobierać materiały i wyroby do wykonywania określonych izolacji przemysłowych;

5) obliczać ilość materiałów potrzebnych do wykonania izolacji;

6) oceniać jakość materiałów przeznaczonych do wykonania izolacji przemysłowych;

7) planować prace związane z montażem izolacji przemysłowych;

8) oceniać stan podłoża i przygotowywać do wykonania izolacji;

9) dobierać techniki montażu izolacji przemysłowych;

10) przygotowywać materiały izolacyjne do montażu izolacji;

11) dobierać materiały pomocnicze do montażu elementów izolacji przemysłowych;

12) przygotowywać podstawowe formy płaszczy ochronnych izolacji;

13) magazynować, składować i transportować materiały i wyroby izolacyjne, osłonowe oraz materiały pomocnicze;

14) organizować prace związane z montażem izolacji przemysłowych;

15) dobierać narzędzia i sprzęt do rodzaju wykonywanych robót izolacyjnych;

16) organizować stanowisko pracy do montażu izolacji przemysłowych;

17) posługiwać się narzędziami i sprzętem podczas wykonywania robót izolacyjnych;

18) użytkować rusztowania i pomosty robocze;

19) dobierać i przygotowywać materiały do wykonywania konstrukcji i płaszczy ochronnych izolacji;

20) przygotowywać i montować konstrukcje nośne i wsporcze izolacji przemysłowych;

21) wykonywać izolacje przemysłowe: ciepłochronne, zimnochronne, akustyczne, przeciwdrganiowe, ogniochronne;

22) przygotowywać płaszcze ochronne do montażu określonymi technikami;

23) wykonywać montaż płaszczy ochronnych z różnych materiałów;

24) wykonywać czynności związane z konserwacją, remontami i naprawą izolacji przemysłowych;

25) oceniać jakość robót izolacyjnych;

26) wykonywać obmiary robót izolacyjnych;

27) rozliczać koszty materiałów, sprzętu i robocizny oraz obliczać należności za wykonaną pracę;

28) korzystać z norm, katalogów, instrukcji obsługi, dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR) maszyn i urządzeń oraz specjalistycznych programów komputerowych;

29) segregować odpady i planować ich zagospodarowanie.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) dokumentacja techniczna instalacji przemysłowych;

2) dokumentacja technologiczna izolacji przemysłowych;

3) pomiary inwentaryzacyjne instalacji przemysłowych;

4) materiały i wyroby stosowane do wykonywania izolacji przemysłowych;

5) techniki wykonywania izolacji przemysłowych;

6) narzędzia i sprzęt do montażu izolacji przemysłowych;

7) eksploatacja rusztowań i pomostów roboczych;

8) magazynowanie, składowanie i transport materiałów przeznaczonych do wykonywania izolacji;

9) organizacja stanowiska pracy do montażu izolacji przemysłowych;

10) montaż izolacji ciepłochronnych;

11) montaż izolacji zimnochronnych;

12) montaż izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych;

13) montaż izolacji ogniochronnych;

14) konserwacja, remont i naprawa izolacji przemysłowych;

15) ocena jakości robót izolacyjnych;

16) kalkulacja kosztów materiałów, sprzętu i robocizny;

17) normy, katalogi, instrukcje obsługi i dokumentacja techniczno-ruchowa (DTR) maszyn i urządzeń;

18) gospodarka odpadami.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) stosować przepisy prawa budowlanego;

8) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

9) stosować środki ochrony indywidualnej;

10) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

11) komunikować się i współpracować w zespole;

12) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

13) podejmować decyzje;

14) doskonalić umiejętności zawodowe;

15) korzystać z różnych źródeł informacji;

16) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) metody poszukiwania pracy;

3) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

5) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

6) bezpieczeństwo i higiena pracy;

7) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

8) wybrane przepisy prawa budowlanego;

9) elementy ergonomii;

10) środki ochrony indywidualnej;

11) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

12) zasady i metody komunikowania się;

13) elementy socjologii i psychologii pracy;

14) formy doskonalenia zawodowego;

15) źródła informacji zawodowej;

16) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia materiałoznawstwa;

2) pracownia dokumentacji technicznej;

3) pracownia komputerowa;

4) pracownia technologii izolacji przemysłowych;

5) warsztaty szkolne.

Pracownia materiałoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) próbki materiałów konstrukcyjnych, izolacyjnych i płaszczy ochronnych;

2) elementy konstrukcyjne;

3) modele i plansze przedstawiające elementy izolacji przemysłowych;

4) modele, plansze i filmy dydaktyczne dotyczące produkcji i zastosowania materiałów izolacyjnych;

5) przyrządy do badania podstawowych właściwości materiałów izolacyjnych;

6) przyrządy pomiarowe;

7) katalogi i prospekty materiałów i wyrobów izolacyjnych.

Pracownia dokumentacji technicznej powinna być wyposażona w:

1) plansze i modele figur płaskich i brył geometrycznych;

2) przekroje i widoki brył geometrycznych;

3) model rzutni prostokątnej;

4) rysunki i modele izolacji przemysłowych różnego typu;

5) przykładową dokumentację techniczną i technologiczną izolacji przemysłowych;

6) przykładową dokumentację techniczną i technologiczną instalacji przemysłowych;

7) normy dotyczące zasad sporządzania rysunków technicznych;

8) instrukcje dotyczące wykonywania robót izolacyjnych;

9) normy, aprobaty techniczne, certyfikaty jakości materiałów i wyrobów;

10) zestaw do prezentacji multimedialnych.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) specjalistyczne programy komputerowe;

4) projektor multimedialny, ekran;

5) drukarkę i skaner.

Pracownia technologii izolacji przemysłowych powinna być wyposażona w:

1) katalogi i prospekty materiałów i wyrobów izolacyjnych;

2) narzędzia oraz przyrządy pomiarowe;

3) narzędzia i sprzęt do wykonywania izolacji, elementów konstrukcji wsporczych i nośnych oraz płaszczy ochronnych izolacji;

4) rysunki i modele rusztowań;

5) materiały do wykonywania izolacji: ciepłochronnych, zimnochronnych, akustycznych, przeciwdrganiowych, ogniochronnych;

6) modele instalacji przemysłowych;

7) modele i rysunki izolacji przemysłowych;

8) modele systemów mocowań;

9) przykładową dokumentację techniczną i technologiczną izolacji przemysłowych;

10) dokumentację prowadzenia robót;

11) instrukcje dotyczące wykonywania izolacji przemysłowych;

12) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;

13) normy, aprobaty techniczne, certyfikaty jakości materiałów i wyrobów;

14) katalogi nakładów rzeczowych oraz cenniki do kosztorysowania robót izolacyjnych;

15) filmy instruktażowe dotyczące zasad wykonywania izolacji przemysłowych;

16) zestaw do prezentacji multimedialnych.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) skrzynkę z zestawem narzędzi do montażu izolacji przemysłowych;

2) wkrętarkę akumulatorową;

3) gilotynę ręczną;

4) żłobiarkę ręczną z zestawem kamieni;

5) żłobiarkę elektryczną z zestawem kamieni;

6) zaginarkę ręczną;

7) walcarkę ręczną;

8) walcarkę elektryczną;

9) ściankę do symulacji montażu instalacji i izolacji przemysłowej;

10) nitownicę, nożyce ręczne i elektryczne;

11) stanowisko spawalnicze;

12) narzędzia i przyrządy do trasowania;

13) narzędzia do ręcznej obróbki blachy;

14) spawarkę elektryczną;

15) zgrzewarkę elektryczną do montażu szpilek;

16) rysunki wykonawcze izolacji;

17) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;

18) narzędzia i przyrządy kontrolno-pomiarowe;

19) materiały do wykonywania izolacji: ciepłochronnych, zimnochronnych, akustycznych, przeciwdrganiowych i ogniochronnych;

20) środki ochrony indywidualnej stosowane podczas wykonywania prac monterskich;

21) podest do symulacji prac na wysokości.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Załącznik nr 3

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE OPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH

SYMBOL CYFROWY 823[01]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) określać podstawowe rodzaje oraz właściwości i zastosowanie tworzyw sztucznych;

2) charakteryzować sposoby wytwarzania tworzyw sztucznych;

3) rozpoznawać podstawowe i pomocnicze surowce stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

4) sporządzać szkice części maszyn;

5) odczytywać proste rysunki techniczne i schematy technologiczne;

6) odczytywać schematy układów mechanicznych, hydraulicznych, pneumatycznych, elektrycznych i automatyki przemysłowej;

7) wyjaśniać budowę oraz zasady działania maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

8) charakteryzować podstawowe procesy technologiczne wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych;

9) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

10) posługiwać się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

11) obsługiwać maszyny i urządzenia wykorzystywane w przetwórstwie tworzyw sztucznych oraz kontrolować ich pracę;

12) posługiwać się narzędziami oraz przyrządami kontrolno-pomiarowymi stosowanymi w procesie wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych;

13) korzystać z urządzeń komputerowych stosowanych w procesach wytwarzania, sterowania i kontroli;

14) kontrolować i dokumentować przebieg procesów technologicznych wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych;

15) ceniać jakość półwyrobów i wyrobów wytwarzanych z tworzyw sztucznych;

16) oceniać stan techniczny maszyn, narzędzi oraz urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

17) dokonywać prostych napraw, regulacji oraz konserwacji maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

18) segregować odpady z tworzyw sztucznych, przygotowywać do ponownego wykorzystania lub recyklingu;

19) wykonywać czynności związane z obróbką wykańczającą, pakowaniem oraz znakowaniem wyrobów z tworzyw sztucznych;

20) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

21) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

22) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

23) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

24) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

25) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

26) korzystać z różnych źródeł informacji;

27) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) obsługa maszyn, urządzeń oraz narzędzi stosowanych w procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych;

2) wytwarzanie półwyrobów i wyrobów z tworzyw sztucznych;

3) kontrola procesów produkcyjnych oraz dokonywanie oceny jakości wytwarzanych wyrobów;

4) dokonywanie przeglądów, regulacji oraz konserwacji maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) techniczny;

2) technologiczny;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać rodzaje rysunków technicznych;

2) odczytywać rysunki techniczne;

3) sporządzać szkice części maszyn;

4) charakteryzować czynniki energetyczne wykorzystywane w procesach technologicznych;

5) charakteryzować podstawowe parametry prądu elektrycznego;

6) wyjaśniać budowę oraz zasady działania maszyn i urządzeń elektrycznych;

7) wyjaśniać zasady działania układów sterowania: mechanicznych, hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

8) rozróżniać typowe części maszyn;

9) wyjaśniać budowę i działanie podstawowych maszyn i urządzeń oraz narzędzi stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

10) określać zasady eksploatacji maszyn i urządzeń oraz narzędzi stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

11) rozpoznawać przyrządy kontrolno-pomiarowe;

12) użytkować narzędzia warsztatowe;

13) określać zasady obsługi urządzeń komputerowych wykorzystywanych w procesach wytwarzania, sterowania i kontroli;

14) określać przyczyny nieprawidłowego działania oraz zasady zapobiegania uszkodzeniom narzędzi, maszyn i urządzeń;

15) korzystać z instrukcji obsługi maszyn i urządzeń, dokumentacji technicznej, norm i katalogów;

16) rozpoznawać i oceniać zagrożenia wynikające ze stosowania sprężonych gazów, substancji palnych, toksycznych, szkodliwych dla zdrowia oraz środowiska;

17) zapobiegać zagrożeniom związanym ze stosowaniem substancji szkodliwych i niebezpiecznych;

18) dobierać techniki gaszenia pożarów i sprzęt gaśniczy w zależności od rodzaju zagrożenia.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunek techniczny;

2) szkice części maszyn;

3) czynniki energetyczne wykorzystywane w procesach technologicznych;

4) podstawowe parametry prądu elektrycznego;

5) maszyny i urządzenia elektryczne;

6) układy sterowania: mechaniczne, hydrauliczne, pneumatyczne, elektryczne;

7) typowe części maszyn;

8) podstawowe narzędzia, maszyny i urządzenia stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

9) zasady eksploatacji maszyn, narzędzi i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

10) przyrządy kontrolno-pomiarowe;

11) narzędzia warsztatowe;

12) urządzenia komputerowe wykorzystywane w procesach wytwarzania, sterowania i kontroli;

13) przyczyny nieprawidłowego działania narzędzi, maszyn i urządzeń oraz metody zapobiegania uszkodzeniom;

14) instrukcje obsługi maszyn, dokumentacja techniczna, normy i katalogi;

15) zagrożenia wynikające ze stosowania sprężonych gazów, substancji palnych, toksycznych, szkodliwych dla zdrowia oraz niebezpiecznych dla środowiska;

16) metody zapobiegania zagrożeniom związanym ze stosowaniem szkodliwych i niebezpiecznych substancji;

17) techniki gaszenia pożaru, sprzęt gaśniczy.

BLOK: TECHNOLOGICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować tworzywa sztuczne według określonych kryteriów;

2) charakteryzować budowę i stany fizyczne polimerów;

3) charakteryzować metody wytwarzania polimerów;

4) charakteryzować składniki dodatkowe tworzyw sztucznych;

5) rozpoznawać podstawowe rodzaje tworzyw sztucznych;

6) określać fizyczne, mechaniczne i chemiczne właściwości tworzyw sztucznych;

7) określać właściwości technologiczne tworzyw sztucznych;

8) charakteryzować technologie wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych;

9) przygotowywać surowce do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych;

10) posługiwać się dokumentacją procesu technologicznego;

11) obsługiwać maszyny i urządzenia oraz narzędzia stosowane w procesach przetwarzania tworzyw sztucznych;

12) posługiwać się narzędziami warsztatowymi;

13) wytwarzać wyroby z tworzyw sztucznych metodami wtryskiwania;

14) wytłaczać rury, profile i kable z tworzyw sztucznych;

15) wytłaczać folie metodą rozdmuchiwania;

16) wytwarzać wyroby wewnątrz puste metodą wytłaczania lub wtryskiwania z rozdmuchiwaniem;

17) wytwarzać wyroby z tworzyw sztucznych metodami termoformowania;

18) wytwarzać wyroby z tworzyw sztucznych metodami prasowania;

19) wytwarzać wyroby z tworzyw sztucznych metodami spieniania;

20) wytwarzać folie i płyty z tworzyw sztucznych metodami kalandrowania;

21) wytwarzać wyroby z tworzyw chemoutwardzalnych;

22) wykonywać czynności związane z łączeniem wyrobów z tworzyw sztucznych;

23) wykonywać czynności związane z wykonywaniem nadruków i zdobieniem wyrobów z tworzyw sztucznych;

24) laminować, natryskiwać, powlekać tworzywami sztucznymi powierzchnie wykonane z różnych materiałów;

25) oceniać jakość wyrobów gotowych;

26) wykonywać czynności związane z obróbką wykańczającą, pakowaniem, znakowaniem oraz składowaniem wyrobów gotowych;

27) kontrolować pracę maszyn i urządzeń sterowanych automatycznie;

28) określać przyczyny zakłóceń pracy maszyn i urządzeń, stosować sposoby usuwania oraz zapobiegania zakłóceniom;

29) segregować odpady produkcyjne i technologiczne oraz przygotowywać do ponownego wykorzystania lub recyklingu.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) klasyfikacja tworzyw sztucznych według określonych kryteriów;

2) budowa i stany fizyczne polimerów;

3) metody wytwarzania polimerów;

4) składniki dodatkowe tworzyw sztucznych;

5) rodzaje tworzyw sztucznych;

6) właściwości fizyczne, mechaniczne i chemiczne tworzyw sztucznych;

7) właściwości technologiczne tworzyw sztucznych;

8) technologie wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych;

9) przygotowanie surowców do produkcji;

10) dokumentacja procesu technologicznego;

11) obsługa maszyn, urządzeń i narzędzi kształtujących, stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

12) posługiwanie się narzędziami warsztatowymi;

13) technologia wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych metodami wtryskiwania;

14) technologia wytwarzania rur, profili i kabli z tworzyw sztucznych metodą wytłaczania;

15) technologia wytwarzania folii metodą rozdmuchiwania;

16) technologia wytwarzania wyrobów wewnątrz pustych z tworzyw sztucznych metodą wytłaczania lub wtryskiwania z rozdmuchiwaniem;

17) technologia wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych metodami termoformowania;

18) technologia wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych metodami prasowania;

19) technologia wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych metodami spieniania;

20) technologia wytwarzania folii i płyt z tworzyw sztucznych metodami kalandrowania;

21) technologia wytwarzania wyrobów z tworzyw chemoutwardzalnych;

22) metody łączenia wyrobów z tworzyw sztucznych;

23) metody nanoszenia druku i zdobienia wyrobów z tworzyw sztucznych;

24) procesy laminowania, natryskiwania, powlekania różnych materiałów tworzywami sztucznymi;

25) metody oceny jakości wyrobów gotowych;

26) obróbka wykańczająca, pakowanie, znakowanie oraz składowanie wyrobów gotowych;

27) metody automatycznego sterowania procesem technologicznym;

28) zakłócenia pracy maszyn i urządzeń – przyczyny, rodzaje, sposoby usuwania oraz zapobiegania;

29) metody segregowania oraz przygotowywania odpadów produkcyjnych i technologicznych do ponownego wykorzystania lub recyklingu.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) stosować środki ochrony indywidualnej;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) metody poszukiwania pracy;

3) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

5) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

6) bezpieczeństwo i higiena pracy;

7) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

8) elementy ergonomii;

9) środki ochrony indywidualnej;

10) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

11) zasady i metody komunikowania się;

12) elementy socjologii i psychologii pracy;

13) formy doskonalenia zawodowego;

14) źródła informacji zawodowej;

15) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 10% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia techniczna;

2) pracownia technologiczna;

3) warsztaty szkolne.

Pracownia techniczna powinna być wyposażona w:

1) części maszyn, urządzeń oraz narzędzia stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

2) modele i przekroje części maszyn;

3) rysunki przedstawiające części maszyn;

4) schematy kinematyczne maszyn i urządzeń;

5) elementy układów hydraulicznych i pneumatycznych;

6) przykładową dokumentację konstrukcyjną;

7) plansze i foliogramy przedstawiające budowę i zasady działania maszyn i urządzeń;

8) filmy dydaktyczne przedstawiające narzędzia, maszyny i urządzenia stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

9) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

10) katalogi części maszyn;

11) katalogi form, narzędzi kształtujących oraz znormalizowanych elementów maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

12) komputerowe stanowisko sterowania pracą maszyn i urządzeń;

13) zestaw do ćwiczeń udzielania pierwszej pomocy.

Pracownia technologiczna powinna być wyposażona w:

1) model sterowania silnikiem prądu stałego i przemiennego;

2) model sterowania układów grzejnych;

3) modele form do wtryskiwania, prasowania, termoformowania oraz laminowania;

4) formy do wtryskiwania, prasowania oraz termoformowania;

5) modele różnych typów głowic wytłaczarskich;

6) przykładowe głowice wytłaczarskie;

7) kalibratory;

8) próbki tworzyw sztucznych i materiałów pomocniczych;

9) wyroby i półwyroby z tworzyw sztucznych;

10) przykłady wyrobów wadliwych;

11) stanowisko do badania barwy i połysku wyrobów z tworzyw sztucznych: wzorniki i płytki wzorcowe barw;

12) karty bezpieczeństwa oraz karty techniczne tworzyw i materiałów pomocniczych;

13) przykładową dokumentację technologiczną;

14) filmy dydaktyczne przedstawiające procesy produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych;

15) plansze przedstawiające klasyfikację oraz metody wytwarzania polimerów i wyrobów z tworzyw sztucznych;

16) katalogi tworzyw sztucznych;

17) tabele właściwości tworzyw sztucznych;

18) tabele do identyfikacji tworzyw sztucznych;

19) normy dotyczące wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) wciągnik elektryczny lub ręczny;

2) stanowisko do wtryskiwania: wtryskarkę, formę, termostat (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

3) linię do wytłaczania wyrobów z tworzyw sztucznych: wytłaczarkę, głowice wytłaczarskie, wannę chłodzącą z kalibratorem, odciąg, urządzenie do cięcia, granulator;

4) stanowisko do przygotowywania surowców stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych: młyn do mielenia odpadów tworzyw sztucznych, suszarkę do tworzyw, wagę elektroniczną (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

5) stanowisko kontroli jakości wyrobów: wagę elektroniczną o dokładności ą 0,01 g, suwmiarkę, mikromierz, termometr, czujnik zegarowy (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

6) stanowisko do łączenia tworzyw: zgrzewarkę oporową, aparat do spawania tworzyw sztucznych, urządzenie do klejenia z miejscowym wyciągiem (jedno stanowisko dla czterech uczniów);

7) stanowisko do rozpoznawania rodzajów tworzyw: palnik, pojemnik z wodą, wyciąg miejscowy, tabele identyfikacyjne (jedno stanowisko dla czterech uczniów);

8) stanowisko do termoformowania: termoformierkę, formy, statyw z czujnikiem zegarowym (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

9) stoły warsztatowe z imadłami (jeden stół dla trzech uczniów);

10) szafki narzędziowe z wyposażeniem;

11) surowce, półprodukty oraz materiały pomocnicze do wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych;

12) środki do czyszczenia i konserwacji narzędzi, maszyn i urządzeń;

13) środki ochrony indywidualnej;

14) instrukcję alarmową;

15) sprzęt przeciwpożarowy;

16) apteczkę;

17) regulamin warsztatów szkolnych.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Załącznik nr 4

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE OPIEKUN OSOBY STARSZEJ

SYMBOL CYFROWY 346[05]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) rozpoznawać sytuację społeczną, warunki życia oraz potrzeby i problemy psychofizyczne osoby starszej;

2) rozpoznawać zaburzenia psychosomatyczne mające wpływ na funkcjonowanie osoby starszej w środowisku społecznym;

3) interpretować przyczyny i skutki zaburzeń w funkcjonowaniu osoby starszej;

4) oceniać zdolność funkcjonowania osoby starszej w środowisku społecznym;

5) identyfikować system wartości, postawy oraz możliwości i ograniczenia osoby starszej w sferze somatycznej i psychospołecznej;

6) rozpoznawać i wykorzystywać zasoby środowiska rodzinnego, instytucjonalnego i lokalnego w pracy z osobą starszą;

7) korzystać z systemu dostępnych świadczeń i usług w zależności od potrzeb osoby starszej;

8) współpracować z różnymi podmiotami w celu rozwiązywania problemów zdrowotnych, materialnych, mieszkaniowych, rodzinnych i prawnych osoby starszej;

9) nawiązywać i utrzymywać kontakty międzyludzkie oraz stosować zasady komunikacji w procesie wspierania i pomagania osobie starszej;

10) organizować grupy wspólnotowego wsparcia;

11) aktywizować osobę starszą w zakresie utrzymania jej samodzielności życiowej i sprawności fizycznej;

12) współuczestniczyć w doborze ćwiczeń odpowiednich do wieku i sprawności fizycznej podopiecznego oraz przeciwdziałać przeciążeniom układu narządów ruchu;

13) pomagać osobie starszej w utrzymaniu higieny osobistej i otoczenia;

14) stosować zasady zdrowego stylu życia oraz prowadzić działalność prozdrowotną i profilaktyczną;

15) pomagać osobie starszej w prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz wspierać w gospodarowaniu budżetem domowym;

16) dostosowywać metody pracy do wieku i sytuacji życiowej podopiecznego;

17) zapewniać osobie starszej bezpieczeństwo podczas sprawowania opieki;

18) rozwiązywać sytuacje trudne i konfliktowe oraz występować w roli rzecznika praw i interesów osoby starszej;

19) stosować metody i techniki radzenia sobie ze stresem;

20) pomagać osobie starszej w organizowaniu aktywnego spędzania czasu wolnego oraz wspierać w rozwijaniu zdolności twórczych;

21) motywować osobę starszą do korzystania ze sprzętu i urządzeń zaawansowanych technicznie;

22) współpracować ze specjalistami w procesie opieki nad osobą starszą;

23) redagować pisma, wypełniać wnioski i inne dokumenty oraz kierować je do właściwych instytucji;

24) prowadzić dokumentację pracy z osobą starszą z wykorzystaniem technik informatycznych;

25) monitorować i oceniać efekty własnej pracy;

26) stosować zasady etyki w pracy zawodowej;

27) posługiwać się alternatywnymi metodami komunikacji w stopniu podstawowym, w tym językiem migowym, systemem Braille'a, systemem Blissa;

28) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

29) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

30) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

31) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

32) kierować zespołem pracowników;

33) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

34) udzielać pierwszej pomocy w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia osoby starszej;

35) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

36) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie opiekun osoby starszej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) planowanie kompleksowej pomocy i opieki, z uwzględnieniem potrzeb osoby starszej, rozwiązań prawnych oraz dostępnych świadczeń i usług;

2) udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów społecznych i osobistych osoby starszej w celu podniesienia jakości jej życia;

3) udzielanie pomocy w prowadzeniu gospodarstwa domowego i w zarządzaniu materialnymi i niematerialnymi zasobami osoby starszej oraz występowanie w roli rzecznika jej praw i interesów;

4) stosowanie różnych metod pracy podczas sprawowania opieki nad osobą starszą;

5) współdziałanie z rodziną, środowiskiem lokalnym oraz specjalistami uczestniczącymi w procesie opieki nad osobą starszą;

6) wykonywanie podstawowych zabiegów higienicznych oraz czynności opiekuńczych;

7) pobudzanie aktywności oraz sprawności fizycznej i psychicznej osoby starszej;

8) udzielanie pomocy osobie starszej w korzystaniu z usług medycznych i socjalnych;

9) udzielanie pomocy osobie starszej w nawiązywaniu i podtrzymywaniu kontaktów społecznych;

10) wspieranie osoby starszej w rozwijaniu jej zdolności twórczych oraz organizowaniu różnych form spędzania czasu wolnego.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) psychologiczno-społeczny;

2) organizacyjno-prawny;

3) opiekuńczy;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PSYCHOLOGICZNO-SPOŁECZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu psychologii, socjologii, polityki społecznej i geriatrii;

2) określać cechy, elementy i zasady funkcjonowania mikro- i makrosystemu społecznego;

3) charakteryzować relacje między jednostką, grupą i społecznością lokalną;

4) rozpoznawać problemy i kwestie społeczne oraz patologie społeczne;

5) określać cele i zadania polityki społecznej Unii Europejskiej na rzecz osób starszych;

6) określać cele i zadania polityki społecznej w Polsce, w tym na rzecz osób starszych;

7) analizować różne aspekty funkcjonowania rodziny i relacje wewnątrzrodzinne;

8) charakteryzować proces starzenia się w aspekcie biologicznym, psychologicznym i społecznym;

9) określać możliwości i ograniczenia funkcjonalne mające wpływ na jakość życia osoby starszej;

10) rozpoznawać przyczyny oraz skutki natychmiastowe i odroczone nieprawidłowego funkcjonowania osoby starszej w środowisku społecznym;

11) motywować osobę starszą do aktywności i samodzielności życiowej;

12) diagnozować pozycję osoby starszej w systemie rodzinnym;

13) określać problemy, sytuacje trudne oraz kryzysy występujące w życiu osoby starszej;

14) stosować różne sposoby rozwiązywania sytuacji trudnych i kryzysowych, z uwzględnieniem możliwości osoby starszej;

15) stosować zasady komunikowania się z osobą starszą i osobami ważnymi w jej życiu;

16) zachowywać się asertywnie i wzmacniać asertywne zachowania osoby starszej;

17) rozpoznawać przyczyny, dynamikę i symptomy stresu;

18) stosować metody i techniki ograniczania negatywnych skutków stresu;

19) rozpoznawać postawy, system wartości i dylematy etyczne występujące w życiu osoby starszej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia z zakresu psychologii, socjologii, polityki społecznej i geriatrii;

2) zasady funkcjonowania mikro- i makrosystemu społecznego;

3) relacje między jednostką, grupą i społecznością lokalną;

4) problemy i kwestie społeczne oraz patologie społeczne;

5) cele i zadania polityki społecznej w Unii Europejskiej i Polsce;

6) psychologia i socjologia rodziny;

7) aspekty procesu starzenia się;

8) wymiary jakości życia osoby starszej;

9) funkcjonowanie osoby starszej w środowisku społecznym;

10) sposoby rozwiązywania sytuacji trudnych i kryzysowych osoby starszej;

11) umiejętności interpersonalne;

12) metody i techniki radzenia sobie ze stresem;

13) postawy, wartości, normy i dylematy etyczne osoby starszej.

BLOK: ORGANIZACYJNO-PRAWNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu prawa;

2) stosować zasady organizacji i zarządzania;

3) stosować przepisy prawa dotyczące pomocy społecznej, ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia społecznego;

4) stosować przepisy prawa rodzinnego, administracyjnego i karnego;

5) określać strukturę organizacyjną pomocy społecznej w Polsce;

6) charakteryzować działalność instytucji i organizacji funkcjonujących w środowisku lokalnym zobowiązanych do udzielania pomocy osobom starszym;

7) sporządzać harmonogram pracy z osobą starszą;

8) prowadzić korespondencję, wypełniać wnioski, sporządzać pisma urzędowe;

9) pomagać osobie starszej w załatwianiu spraw urzędowych;

10) udzielać informacji dotyczących różnych form pomocy dla osób starszych;

11) pomagać osobie starszej w korzystaniu z usług medycznych, socjalnych i innych świadczeń dla osób starszych;

12) współpracować z osobami udzielającymi wsparcia osobie starszej;

13) prowadzić dokumentację kompleksowej opieki nad osobą starszą;

14) stosować technologie informacyjne w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia prawne;

2) zasady organizacji i zarządzania;

3) przepisy prawa z zakresu pomocy społecznej, ubezpieczeń społecznych i zaopatrzenia społecznego;

4) wybrane przepisy prawa rodzinnego, administracyjnego i karnego;

5) struktura organizacyjna pomocy społecznej;

6) instytucje i organizacje udzielające pomocy osobie starszej;

7) zasady planowania własnej pracy;

8) techniki sporządzania pism urzędowych i prowadzenia korespondencji;

9) metody i zasady organizacji pracy opiekuna osoby starszej;

10) zasady współpracy ze specjalistami udzielającymi pomocy osobie starszej;

11) kompleksowa dokumentacja opieki nad osobą starszą;

12) technologie informacyjne wspomagające wykonywanie zadań zawodowych.

BLOK: OPIEKUŃCZY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozpoznawać problemy i potrzeby osoby starszej;

2) rozpoznawać podstawowe symptomy chorób somatycznych wieku starszego;

3) identyfikować zaburzenia występujące: w świadomości, w sferze poznawczej, emocjonalnej i zachowaniu osoby starszej;

4) charakteryzować rodzaje niepełnosprawności sensorycznej, motorycznej, umysłowej i sprzężonej;

5) rozpoznawać ograniczenia i możliwości funkcjonalne osób starszych z różnymi rodzajami niepełnosprawności;

6) opracowywać indywidualny plan opieki nad osobą starszą na podstawie przeprowadzonej diagnozy;

7) realizować i monitorować indywidualny plan opieki nad osobą starszą;

8) zapewniać osobie starszej poczucie bezpieczeństwa podczas sprawowania opieki;

9) wykorzystywać metody i techniki pracy socjalnej dostosowane do możliwości i sytuacji życiowej osoby starszej;

10) promować zdrowy styl życia;

11) prowadzić profilaktykę chorób wieku starszego;

12) pomagać osobie starszej w utrzymaniu higieny osobistej;

13) pomagać osobie starszej w utrzymaniu mieszkania w czystości;

14) pomagać osobie starszej w planowaniu budżetu domowego oraz racjonalnym gospodarowaniu środkami materialnymi;

15) wspierać osobę starszą w samodzielnym wykonywaniu czynności życia codziennego;

16) wykonywać zabiegi higieniczne u osoby starszej z ograniczoną sprawnością;

17) współpracować z fizjoterapeutą w procesie usprawniania osoby niepełnosprawnej;

18) aktywizować i wspomagać osobę starszą w podnoszeniu sprawności fizycznej;

19) stymulować procesy poznawcze i animować aktywność intelektualną osoby starszej;

20) uwzględniać potrzeby i oczekiwania osoby starszej przy wyborze dostępnych świadczeń i usług;

21) pomagać osobie starszej w organizacji czasu wolnego we współpracy z osobami ważnymi w jej życiu;

22) wykorzystywać dostępne zasoby środowiska lokalnego do organizacji czasu wolnego osoby starszej;

23) korzystać z ofert rekreacyjnych i edukacyjnych w celu aktywizacji osoby starszej;

24) uwzględniać zainteresowania i zdolności osoby starszej podczas korzystania z oferty kulturalnej;

25) stosować metody i techniki arteterapeutyczne w pracy z osobą starszą;

26) rozwijać umiejętności posługiwania się sprzętem i urządzeniami zaawansowanymi technicznie do wykonywania czynności życia codziennego;

27) uczestniczyć w opiece hospicyjnej nad osobą starszą pozostającą w środowisku domowym.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) problemy i potrzeby osoby starszej;

2) choroby somatyczne, zaburzenia psychiczne i niepełnosprawności występujące u osób starszych;

3) metody i techniki pracy socjalnej z osobą starszą;

4) promocja zdrowia i zdrowego stylu życia;

5) profilaktyka chorób wieku starszego;

6) higiena osobista i czystość otoczenia osoby starszej;

7) zasady gospodarowania budżetem domowym;

8) metody usprawniania i aktywizowania osoby starszej;

9) wyznaczniki doboru świadczeń i usług dla osób starszych;

10) organizacja czasu wolnego osoby starszej;

11) metody i techniki arteterapii;

12) opieka nad osobą starszą w hospicjum domowym.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia osoby starszej;

13) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

14) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

15) posługiwać się językiem migowym w podstawowym zakresie;

16) komunikować się z osobami starszymi z zastosowaniem w podstawowym zakresie systemu Braille'a i systemu Blissa;

17) prowadzić negocjacje;

18) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

19) podejmować decyzje;

20) doskonalić umiejętności zawodowe;

21) formułować pisemne i ustne wypowiedzi w języku obcym związane z realizacją zadań zawodowych;

22) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) zasady udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia osoby starszej;

15) elementy fizjologii i higieny pracy;

16) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

17) zasady i metody komunikowania się;

18) elementy języka migowego;

19) podstawy systemów Braille'a i Blissa;

20) elementy socjologii i psychologii pracy;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) język obcy w zakresie czterech kompetencji językowych (pisania, czytania, mówienia i słuchania ze zrozumieniem) w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

23) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 5% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia higieny osobistej i pierwszej pomocy;

2) pracownia gospodarstwa domowego;

3) pracownia umiejętności społecznych;

4) pracownia komputerowa;

5) pracownia zawodowa;

6) pracowania arteterapii;

7) sala gimnastyczna.

Pracownia higieny osobistej i pierwszej pomocy powinna być wyposażona w:

1) przybory i środki pielęgnacyjne i toaletowe, basen, kaczkę;

2) środki i przybory zapewniające wygodę i bezpieczeństwo osobie leżącej, materace przeciwodleżynowe;

3) urządzenia do pielęgnacji osoby starszej całkowicie unieruchomionej;

4) aparaty do pomiaru ciśnienia tętniczego, termometry lekarskie;

5) łóżka, pościel, koce, podkłady gumowe, poduszki różnej wielkości;

6) środki opatrunkowe;

7) fantomy do zabiegów reanimacyjnych i elementarnych zabiegów medycznych oraz pielęgnacyjnych;

8) miski i dzbanki różnej wielkości, basenik do mycia głowy;

9) udogodnienia dla chorych: wałki, drabinki, lejce, kółka;

10) taboret, krzesło, szafkę przyłóżkową lub mały stolik.

Pracownia gospodarstwa domowego powinna być wyposażona w:

1) kuchenkę gazową lub elektryczną;

2) mikrofalówkę;

3) lodówkę;

4) szafki kuchenne (wiszące i stojące);

5) zlewozmywak;

6) zmywarkę;

7) stół kuchenny i krzesła;

8) talerze, sztućce, garnki, patelnie różnej wielkości;

9) miski i półmiski;

10) kubki i szklanki;

11) sita i cedzaki;

12) pojemniki do przechowywania produktów i żywności;

13) mikser;

14) formy do pieczenia;

15) deski do krojenia;

16) zestaw noży kuchennych;

17) środki czystości;

18) ręczniki i ścierki;

19) pojemnik na odpady;

20) pralkę automatyczną i wirnikową.

Pracownia umiejętności społecznych powinna być wyposażona w:

1) zestaw kaset i płyt, dyktafony, kamerę;

2) materace i krzesła;

3) tablice flipchart;

4) listwy przyścienne do zawieszania plansz;

5) cyfrowy aparat fotograficzny;

6) telewizor z odtwarzaczem DVD;

7) radiomagnetofon z odtwarzaczem CD;

8) pufy różnej wielkości, siedziska wypełnione granulatem styropianowym.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny i ekran;

4) tablicę białą bezpyłową;

5) oprogramowanie specjalistyczne;

6) drukarkę;

7) skaner;

8) zestaw podstawowej literatury zawodowej.

Pracowania zawodowa powinna być wyposażona w:

1) tablicę białą;

2) listwy przyścienne do zawieszania plansz edukacyjnych;

3) tablice flipchart;

4) przenośny projektor multimedialny i ekran;

5) biblioteczkę.

Pracowania arteterapii powinna być wyposażona w:

1) aparat fotograficzny;

2) magnetofon, płyty i kasety DVD;

3) maszynę do szycia;

4) materiały tekstylne;

5) przybory do szycia: igły różnej wielkości, nici różnej grubości i w różnych kolorach, guziki;

6) przybory do malowania: pędzle do malowania, różne rodzaje papieru, płytki szklane, farby akwarelowe i plakatowe, farby do malowania na szkle oraz do malowania palcami;

7) przybory do rzeźbienia: modelinę, materiał do wyrobu masy solnej, glinę, gips, duże kostki mydła szarego, przyrządy do rzeźbienia;

8) przybory do wycinania i klejenia: nożyczki z ostrzami o różnej wielkości i fakturze, papier w różnych kolorach i o różnej grubości, materiały tekstylne, kleje, cekiny, koraliki, kleje brokatowe, bibułę karbowaną i prasowaną.

Sala gimnastyczna powinna być wyposażona w:

1) materace i maty;

2) piłki;

3) drabinki;

4) ławeczki;

5) ciężarki;

6) drążki;

7) obręcze;

8) szarfy;

9) woreczki;

10) lejce;

11) rowerek stacjonarny.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Załącznik nr 5

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ENERGETYK

SYMBOL CYFROWY 311[54]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) interpretować podstawowe zjawiska i prawa z zakresu mechaniki technicznej, termodynamiki technicznej, materiałoznawstwa, technologii mechanicznej, elektrotechniki, elektroniki i automatyki;

2) dobierać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne zgodnie z dokumentacją techniczną;

3) stosować podstawowe metody obróbki i łączenia materiałów;

4) instalować i obsługiwać maszyny, urządzenia elektryczne oraz aparaturę sterującą i kontrolno-pomiarową;

5) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną, technologiczną i eksploatacyjną;

6) projektować prostą instalację energetyczną;

7) wykonywać pomiary podstawowych wielkości fizycznych oraz opracowywać i interpretować wyniki pomiarów;

8) nadzorować procesy wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej;

9) ustalać parametry technologiczne prowadzonych procesów;

10) analizować zmiany parametrów w trakcie przemian termodynamicznych;

11) kontrolować przepływ energii cieplnej i elektrycznej;

12) stosować zasady obowiązujące w gospodarce paliwowej, wodnej oraz w gospodarce odpadami;

13) prowadzić dokumentację produkcyjną;

14) posługiwać się narzędziami i oprzyrządowaniem technologicznym;

15) oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń energetycznych;

16) stosować zasady eksploatacji podstawowych maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesach przetwarzania energii;

17) stosować techniki komputerowe w realizacji zadań zawodowych;

18) stosować normy dotyczące zapewnienia jakości produkcji;

19) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

20) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

21) przestrzegać przepisów prawa energetycznego;

22) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

23) stosować przepisy prawa ochrony środowiska w energetyce;

24) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

25) kierować zespołem pracowników;

26) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

27) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

28) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

29) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik energetyk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) nadzorowanie przebiegu procesów wytwarzania energii;

2) prowadzenie gospodarki paliwowej, wodnej oraz gospodarki odpadami;

3) nadzorowanie i obsługiwanie maszyn oraz urządzeń w elektrowniach, elektrociepłowniach i ciepłowniach;

4) eksploatacja maszyn i urządzeń związanych z przepływem i dystrybucją energii elektrycznej i cieplnej;

5) przeprowadzanie napraw i konserwacji maszyn i urządzeń energetycznych;

6) użytkowanie systemów informatycznych, automatyki przemysłowej i urządzeń pomiarowych.

3. Zawód technik energetyk jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) eksploatacji kotłów i turbin energetycznych;

2) chłodnictwa, klimatyzacji i wentylacji;

3) przesyłu energii cieplnej;

4) energetyki rozproszonej.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) konstrukcje i technologie mechaniczne;

2) elektrotechnika, elektronika i automatyka;

3) maszyny i urządzenia energetyczne;

4) technologie wytwarzania energii;

5) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: KONSTRUKCJE I TECHNOLOGIE MECHANICZNE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać właściwości oraz zastosowanie materiałów niemetalowych;

2) rozróżniać gatunki, określać właściwości i zastosowanie stopów Fe – C oraz stopów metali nieżelaznych;

3) rozróżniać podstawowe operacje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej oraz określać ich wpływ na strukturę i właściwości stopów;

4) rozpoznawać zjawiska korozyjne i ich skutki oraz dobierać powłoki antykorozyjne w zależności od przeznaczenia i rodzaju wyrobu;

5) wykonywać szkice i rysunki techniczne części maszyn, zgodnie z normami dotyczącymi rysunku technicznego maszynowego;

6) wyznaczać warunki równowagi punktu materialnego i ciała sztywnego;

7) wyznaczać siłę i moment tarcia;

8) wyznaczać środek ciężkości figury płaskiej;

9) rozróżniać rodzaje ruchu na podstawie jego parametrów oraz obliczać prędkość obwodową, kątową i obrotową;

10) obliczać pracę, moc, energię oraz sprawność urządzenia;

11) wykonywać podstawowe obliczenia wytrzymałościowe: zginanie, skręcanie, rozciąganie, ściskanie, wyboczenie, zginanie ze skręcaniem;

12) rozróżniać konstrukcje połączeń, wałów, łożysk, sprzęgieł, hamulców, mechanizmów oraz określać ich zastosowanie w maszynach;

13) rozpoznawać elementy składowe maszyn i urządzeń oraz określać ich działanie;

14) wykonywać projekty części maszyn oraz uzasadniać poprawność zastosowanych rozwiązań;

15) rozróżniać podstawowe techniki wytwarzania części maszyn;

16) wykonywać pomiary warsztatowe;

17) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej;

18) wykonywać połączenia rozłączne i nierozłączne;

19) wykonywać podstawowe operacje obróbki mechanicznej skrawaniem;

20) wykonywać montaż i demontaż maszyn i urządzeń;

21) stosować programy komputerowe do wspomagania projektowania;

22) dobierać materiały, narzędzia, przyrządy w zależności od wykonywanej pracy;

23) wydawać, przyjmować i ewidencjonować materiały, narzędzia, przyrządy i dokumentować wykonane prace;

24) korzystać z dokumentacji technicznej, Polskich Norm, literatury technicznej i czasopism zawodowych;

25) posługiwać się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń energetycznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) materiałoznawstwo;

2) obróbka cieplna i cieplno-chemiczna;

3) korozja metali;

4) rysunek techniczny;

5) mechanika techniczna;

6) wytrzymałość materiałów;

7) części maszyn;

8) pomiary warsztatowe;

9) obróbka ręczna;

10) obróbka mechaniczna skrawaniem;

11) spajanie metali;

12) montaż i demontaż maszyn;

13) dokumentacja techniczna i instrukcje obsługi maszyn i urządzeń.

BLOK: ELEKTROTECHNIKA, ELEKTRONIKA I AUTOMATYKA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać zjawiska zachodzące w polu elektrycznym, magnetycznym i elektromagnetycznym;

2) określać wpływ pola elektromagnetycznego na organizm ludzki;

3) rozróżniać elementy obwodów elektrycznych i elektronicznych;

4) klasyfikować i charakteryzować urządzenia oraz elementy automatyki i układów regulacji;

5) wykonywać obliczania obwodów elektrycznych prądu stałego i przemiennego oraz układów elektronicznych z wykorzystaniem podstawowych praw elektrotechniki;

6) określać podstawowe parametry elementów i układów elektronicznych;

7) rozróżniać podstawowe układy analogowe, cyfrowe przetworniki A/C i C/A;

8) rozróżniać podstawowe układy automatycznego sterowania i regulacji;

9) charakteryzować podstawowe właściwości materiałów konstrukcyjnych, przewodzących, rezystywnych, dielektrycznych, pokryć powierzchniowych oraz tworzyw sztucznych i półprzewodników;

10) wyjaśniać zasadę działania maszyn i urządzeń elektrycznych;

11) wyjaśniać zasadę działania transformatorów energetycznych;

12) wyjaśniać zasadę działania napędu elektrycznego;

13) wyjaśniać zasadę działania serwonapędów;

14) charakteryzować elementy aparatury zabezpieczeniowej;

15) charakteryzować podstawowe elementy instalacji elektrycznej;

16) wykonywać pomiary podstawowych wielkości elektrycznych oraz parametrów elementów elektrycznych i elektronicznych;

17) interpretować wyniki pomiarów przedstawione w formie tabel lub wykresów;

18) szacować błędy pomiarów na podstawie zastosowanych metod oraz parametrów przyrządów pomiarowych;

19) analizować działanie typowych układów elektronicznych;

20) rozróżniać maszyny i urządzenia elektryczne oraz urządzenia energoelektroniczne;

21) analizować działanie układów elektrycznych na podstawie schematów ideowych;

22) montować układy elektryczne na podstawie dokumentacji technicznej;

23) dokonywać montażu i demontażu aparatów, maszyn oraz urządzeń elektrycznych;

24) stosować połączenia elektryczne i mechaniczne w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

25) korzystać z programów komputerowych do opracowywania wyników pomiarów;

26) korzystać z katalogów, norm i dokumentacji technicznej, dotyczących instalacji i urządzeń elektrycznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) pole elektryczne;

2) obwody elektryczne prądu stałego i zmiennego;

3) pole magnetyczne i elektromagnetyczne;

4) układy trójfazowe;

5) układy automatyki i regulacji;

6) obwody elektroniczne;

7) układy analogowe i cyfrowe;

8) materiałoznawstwo elektryczne;

9) maszyny elektryczne;

10) metrologia elektryczna;

11) pomiary elektroniczne;

12) transformatory energetyczne;

13) napęd elektryczny;

14) serwonapędy;

15) aparatura zabezpieczeniowa;

16) instalacje elektryczne;

17) montaż i demontaż układów elektrycznych i elektronicznych;

18) połączenia elektryczne i elektroniczne;

19) programy komputerowe do opracowywania wyników pomiarów;

20) katalogi, normy i dokumentacja techniczna dotycząca instalacji i urządzeń elektrycznych.

BLOK: MASZYNY I URZĄDZENIA ENERGETYCZNE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować maszyny i urządzenia energetyczne;

2) stosować prawa mechaniki i termodynamiki;

3) wyjaśniać budowę i zasadę działania układów hydraulicznych i pneumatycznych;

4) czytać schematy napędów hydraulicznych i pneumatycznych;

5) określać podstawowe parametry pracy maszyn i urządzeń energetycznych;

6) charakteryzować urządzenia transportu wewnętrznego;

7) dobierać środki transportu do wykonywanych zadań;

8) charakteryzować maszyny i urządzenia wykorzystywane w procesach energetycznych;

9) wyjaśniać budowę i zasadę działania silników gazowych, pomp, sprężarek, wentylatorów i dmuchaw;

10) wyjaśniać budowę i zasadę działania kotłów oraz turbin i urządzeń pomocniczych;

11) charakteryzować urządzenia do uzdatniania wody;

12) klasyfikować i charakteryzować urządzenia chłodnicze;

13) charakteryzować urządzenia odpylające, urządzenia do odsiarczania i eliminowania tlenków i podtlenków azotu;

14) charakteryzować urządzenia do magazynowania energii cieplnej;

15) rozróżniać elementy rurociągów;

16) określać wskaźniki niezawodności i trwałości maszyn i urządzeń energetycznych;

17) interpretować zjawiska fizykochemiczne towarzyszące procesom destrukcyjnym w eksploatacji maszyn i urządzeń energetycznych;

18) określać przyczyny i skutki zużycia maszyn i urządzeń energetycznych oraz metody zapobiegające nadmiernemu zużyciu;

19) rozpoznawać stan techniczny maszyn i urządzeń energetycznych;

20) oceniać prawidłowość użytkowania maszyn i urządzeń energetycznych;

21) wykonywać montaż i demontaż maszyn i urządzeń energetycznych;

22) określać zakres prac wykonywanych podczas przeglądu technicznego i naprawy maszyn i urządzeń energetycznych;

23) wykonywać czynności konserwacyjne, naprawy, wymianę części, regulację poszczególnych zespołów, całego urządzenia oraz przeprowadzać próby po naprawie;

24) dobierać materiały, narzędzia, przyrządy w zależności od rodzaju wykonywanej pracy;

25) wydawać, przyjmować i ewidencjonować materiały, narzędzia, przyrządy oraz dokumentować wykonane prace;

26) przygotowywać stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

27) korzystać z dokumentacji technicznej, instrukcji obsługi maszyn i urządzeń, Polskich Norm, literatury technicznej i czasopism zawodowych;

28) stosować zalecenia Urzędu Dozoru Technicznego podczas eksploatacji maszyn i urządzeń energetycznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) klasyfikacja maszyn i urządzeń energetycznych;

2) układy hydrauliczne i pneumatyczne;

3) schematy napędów hydraulicznych i pneumatycznych;

4) urządzenia transportowe;

5) silniki gazowe;

6) pompy, sprężarki, wentylatory;

7) kotły i turbiny;

8) urządzenia pomocnicze turbin;

9) urządzenia do uzdatniania wody;

10) chłodnice i rurociągi;

11) urządzenia odpylające, urządzenia do odsiarczania i eliminowania tlenków i podtlenków azotu;

12) akumulatory ciepła;

13) podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń energetycznych;

14) zużycie maszyn i urządzeń energetycznych;

15) diagnostyka techniczna;

16) użytkowanie maszyn i urządzeń energetycznych;

17) przeglądy techniczne maszyn i urządzeń energetycznych;

18) konserwacja i naprawa urządzeń energetycznych;

19) gospodarka materiałowa i narzędziowa;

20) organizacja stanowiska pracy;

21) dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń energetycznych;

22) zalecenia Urzędu Dozoru Technicznego.

BLOK: TECHNOLOGIE WYTWARZANIA ENERGII

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować rodzaje energii, ich przemiany i źródła;

2) określać właściwości paliw energetycznych oraz paliw alternatywnych;

3) stosować podstawowe prawa termodynamiki;

4) wyjaśniać przemiany gazów i pary wodnej;

5) wykonywać obliczenia podstawowych parametrów charakteryzujących przepływ cieczy i gazów;

6) określać zmiany parametrów w przemianach termodynamicznych;

7) obliczać ilości ciepła i pracy w przemianach gazowych;

8) wykonywać pomiary podstawowych wielkości termodynamicznych;

9) określać sprawność obiegów termodynamicznych;

10) rozróżniać sposoby wymiany ciepła i wyznaczać strumień wymienianego ciepła;

11) wyjaśniać proces wytwarzania energii w elektrowni, elektrociepłowni i ciepłowni;

12) charakteryzować elektrownie jądrowe;

13) charakteryzować technologie wytwarzania energii odnawialnych;

14) charakteryzować sposoby przygotowywania i magazynowania paliw;

15) określać miejsce lokalizacji elektrowni i elektrociepłowni;

16) sporządzać schematy siłowni cieplnych;

17) stosować metody optymalizacji procesów wytwarzania energii;

18) wyjaśniać sposoby przesyłu i odbioru energii elektrycznej;

19) charakteryzować instalację oczyszczania spalin;

20) analizować wpływ obiektu energetycznego na środowisko;

21) charakteryzować podstawowe rodzaje zanieczyszczeń powstających w procesie wytwarzania energii;

22) identyfikować rodzaje odpadów pochodzących z energetyki;

23) postępować zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej dotyczącymi procesów odzysku i recyklingu odpadów;

24) dobierać technologie energetyczne umożliwiające redukcję odpadów;

25) planować sposoby ograniczania emisji zanieczyszczeń gazowych powstających w procesie wytwarzania energii;

26) wyjaśniać zasady funkcjonowania Krajowego Systemu Energetycznego oraz przyczyny jego zakłóceń (blackout);

27) określać sposoby zagospodarowania odpadów energetycznych;

28) planować ochronę wód powierzchniowych przed nadmiernym podgrzaniem;

29) planować ochronę środowiska przed hałasem pochodzącym z urządzeń energetycznych;

30) korzystać z przepisów prawa oraz norm dotyczących ochrony środowiska;

31) stosować przepisy prawa polskiego i międzynarodowego dotyczące energetyki;

32) wyjaśniać zasady funkcjonowania rynku energii;

33) określać sposoby gospodarowania ubocznymi produktami spalania (UPS);

34) charakteryzować komputerowe systemy sterowania procesami technologicznymi.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rodzaje i źródła energii;

2) termodynamika techniczna;

3) mechanika płynów;

4) paliwa energetyczne;

5) magazynowanie paliw;

6) elektrownie, elektrociepłownie i ciepłownie;

7) technologie wytwarzania energii odnawialnej;

8) elektrownie jądrowe;

9) przesył i odbiór energii elektrycznej;

10) instalacje oczyszczania spalin;

11) dyrektywy Unii Europejskiej dotyczące procesów odzysku i recyklingu odpadów;

12) Krajowy System Energetyczny oraz jego zakłócenia;

13) zanieczyszczenia powstające w procesie wytwarzania energii;

14) ochrona środowiska w energetyce;

15) przepisy prawa polskiego i międzynarodowego dotyczące energetyki;

16) rynek energii;

17) gospodarka ubocznymi produktami spalania;

18) komputerowe systemy do sterowania procesami technologicznymi.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej i przeciwporażeniowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) stosować środki ochrony indywidualnej;

13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

14) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

15) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

16) prowadzić negocjacje;

17) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

18) podejmować decyzje;

19) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i przeciwporażeniowa oraz ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) środki ochrony indywidualnej;

15) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) elementy fizjologii i higieny pracy;

17) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

18) zasady i metody komunikowania się;

19) elementy socjologii i psychologii pracy;

20) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 10% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia konstrukcji i technologii mechanicznych;

2) pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki;

3) pracownia procesów energetycznych;

4) pracownia komputerowa;

5) warsztaty szkolne.

Pracownia konstrukcji i technologii mechanicznych powinna być wyposażona w:

1) zestawy tworzyw sztucznych, materiałów ogniotrwałych, szkła, gumy, materiałów ceramicznych;

2) próbki metali i ich stopów;

3) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

4) przybory rysunkowe;

5) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe i schematyczne;

6) modele: rzutni, brył geometrycznych, części maszyn z przekrojami, sprzęgieł, hamulców, przekładni mechanicznych, mechanizmów;

7) elementy maszyn: połączenia, wały, osie, łożyska, sprężyny;

8) części maszyn z różnymi postaciami zużycia;

9) przyrządy pomiarowe;

10) elementy pasowane, wzorce chropowatości;

11) prezentacje multimedialne dotyczące obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej, mechanicznych technik wytwarzania, korozji;

12) filmy dydaktyczne dotyczące obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej, mechanicznych technik wytwarzania, korozji;

13) normy dotyczące rysunku technicznego, materiałoznawstwa i części maszyn;

14) dokumentacje techniczne maszyn i urządzeń;

15) katalog łożysk tocznych;

16) literaturę techniczną.

Pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki powinna być wyposażona w:

1) przyrządy pomiarowe;

2) próbki różnych materiałów: przewodzących, elektroizolacyjnych, magnetycznych i konstrukcyjnych;

3) próbki przewodów elektrycznych;

4) elementy urządzeń grzejnych;

5) elementy układów automatyki przemysłowej;

6) zestawy łączników instalacyjnych;

7) typowe zabezpieczenia przed skutkami zwarć i przeciążeń;

8) modele: elektrochemiczne źródła prądu, silniki elektryczne prądu stałego i przemiennego, prądnice, proste instalacje elektryczne, styczniki, przekaźniki;

9) proste układy elektroniczne (prostowniki, wzmacniacze);

10) układy elektryczne, stabilizator napięcia, prostownik;

11) modele prostych układów automatycznej regulacji;

12) elementy logiczne typu: OR, NOR, AND, NAND, NOT, EXOR;

13) schematy blokowe i ideowe typowych układów automatyki;

14) plansze z symbolami graficznymi elementów automatyki przemysłowej (elektrycznych, pneumatycznych i hydraulicznych);

15) plansze zautomatyzowanych procesów technologicznych;

16) katalogi elementów automatyki przemysłowej;

17) normy dotyczące instalacji i urządzeń elektrycznych.

Pracownia procesów energetycznych powinna być wyposażona w:

1) foliogramy, przeźrocza dotyczące procesów technologicznych wytwarzania energii oraz maszyn i urządzeń energetycznych;

2) modele maszyn i urządzeń energetycznych;

3) elementy maszyn i urządzeń energetycznych;

4) przyrządy do pomiarów termodynamicznych;

5) programy komputerowe do symulacji pracy maszyn i urządzeń energetycznych;

6) programy komputerowe do symulacji procesów technologicznych wytwarzania energii;

7) prezentacje multimedialne dotyczące budowy i zasady działania maszyn i urządzeń energetycznych;

8) prezentacje multimedialne dotyczące procesów technologicznych wytwarzania energii;

9) filmy dydaktyczne dotyczące procesów technologicznych wytwarzania energii;

10) Polskie Normy dotyczące procesów technologicznych wytwarzania energii;

11) dokumentacje techniczne, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń energetycznych;

12) literaturę techniczną.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę białą bezpyłową;

5) pakiet programów biurowych;

6) programy komputerowe do wspomagania projektowania;

7) programy specjalistyczne do automatycznej regulacji procesów technologicznych, kontroli jakości i sterowania procesami technologicznymi;

8) drukarkę i ploter;

9) skaner;

10) literaturę zawodową.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) przyrządy pomiarowe;

2) narzędzia i przyrządy do: obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem, spawania, montażu;

3) urządzenia do: nagrzewania, chłodzenia, spawania elektrycznego, spawania gazowego;

4) urządzenia, zespoły i elementy maszyn przeznaczone do konserwacji i naprawy;

5) tokarkę, wiertarkę, frezarkę;

6) nożyce i piły mechaniczne;

7) lutownice;

8) elektronarzędzia;

9) środki chłodzące;

10) luty, topniki, kleje, spoiwa, elektrody;

11) odzież ochronną;

12) eksponaty: elementy łączone za pomocą lutowania i klejenia, złącza spawane z wadami;

13) dokumentację warsztatową;

14) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;

15) książki narzędziowe;

16) katalogi narzędzi do obróbki skrawaniem;

17) Polskie Normy dotyczące obróbki skrawaniem.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Załącznik nr 6

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK GAZOWNICTWA

SYMBOL CYFROWY 311[55]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) klasyfikować paliwa gazowe i określać ich właściwości;

2) wyjaśniać zjawiska i procesy energetyczne związane z przepływem i przemianami termodynamicznymi gazów;

3) wyjaśniać zasady działania układów elektrycznych, elektronicznych oraz automatyki przemysłowej stosowanych w sieciach i instalacjach gazowych;

4) rozróżniać rodzaje oraz elementy sieci i instalacji gazowych;

5) określać właściwości materiałów stosowanych do wykonywania sieci i instalacji gazowych;

6) określać przyczyny powstawania korozji oraz sposoby jej zapobiegania;

7) posługiwać się dokumentacją techniczną, technologiczną i eksploatacyjną sieci i instalacji gazowych;

8) dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania sieci i instalacji gazowych w określonej technologii;

9) dobierać oraz instalować aparaturę kontrolno-pomiarową;

10) użytkować narzędzia, urządzenia i przyrządy kontrolno-pomiarowe zgodnie z zasadami eksploatacji;

11) organizować i koordynować roboty ziemne związane z budową sieci gazowych;

12) organizować i koordynować roboty związane z budową sieci oraz montażem instalacji gazowych;

13) posługiwać się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń gazowych;

14) instalować urządzenia gazowe oraz wykonywać prace związane z ich regulacją, naprawą i konserwacją;

15) dokumentować przebieg procesów budowy sieci i instalacji gazowych;

16) kontrolować jakość wykonywanych robót sieciowych i instalacyjnych;

17) wykonywać próby szczelności sieci i instalacji gazowych;

18) przygotowywać sieci i instalacje gazowe do odbioru technicznego;

19) wykonywać przedmiary oraz obmiary robót sieciowych i instalacyjnych;

20) wykonywać pomiary oraz szkice inwentaryzacyjne sieci i instalacji gazowych;

21) stosować zasady projektowania sieci i instalacji gazowych;

22) przestrzegać norm, warunków technicznych wykonania i odbioru robót oraz przepisów prawa budowlanego i energetycznego dotyczących sieci i instalacji gazowych;

23) przestrzegać zasad eksploatacji sieci, urządzeń i instalacji gazowych;

24) przeprowadzać kontrolę stanu technicznego sieci i instalacji gazowych;

25) lokalizować i usuwać awarie w sieciach i instalacjach gazowych;

26) planować prace związane z modernizacją sieci i instalacji gazowych;

27) stosować techniki komputerowe w realizacji zadań zawodowych;

28) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

29) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

30) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

31) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

32) kierować zespołem pracowników;

33) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

34) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

35) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

36) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik gazownictwa powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) organizowanie oraz wykonywanie robót związanych z budową sieci i montażem instalacji gazowych;

2) przygotowywanie sieci i instalacji gazowych do odbioru technicznego;

3) instalowanie, uruchamianie i kontrola stanu technicznego urządzeń gazowych;

4) obsługa sieci, urządzeń i instalacji gazowych;

5) wykonywanie konserwacji, napraw oraz modernizacji sieci, urządzeń i instalacji gazowych;

6) lokalizowanie oraz usuwanie awarii sieci i instalacji gazowych.

3. Zawód technik gazownictwa jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) transportu gazu;

2) magazynowania gazu;

3) instalacji skroplonego gazu ziemnego.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy gazownictwa;

2) sieci gazowe;

3) instalacje gazowe;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY GAZOWNICTWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozróżniać rodzaje paliw gazowych i określać ich skład chemiczny;

2) określać fizykochemiczne właściwości paliw gazowych;

3) określać możliwości wykorzystywania paliw gazowych;

4) charakteryzować sposoby pozyskiwania paliw gazowych;

5) określać sposoby oraz warunki wydobywania i magazynowania paliw gazowych;

6) charakteryzować procesy przeróbki, uzdatniania i rozdzielania paliw gazowych;

7) charakteryzować sposoby nawaniania gazu ziemnego i płynnego;

8) charakteryzować metody wykonywania pomiarów podstawowych parametrów paliw gazowych;

9) charakteryzować procesy zachodzące podczas spalania paliw gazowych;

10) charakteryzować urządzenia energetyczne stosowane podczas montażu oraz eksploatacji sieci i instalacji gazowych;

11) wyjaśniać podstawowe prawa termodynamiki;

12) charakteryzować przemiany fazowe gazów;

13) wykonywać obliczenia podstawowych parametrów charakteryzujących przepływ cieczy i gazów;

14) użytkować urządzenia i instalacje elektryczne;

15) wyjaśniać zasady działania i zastosowanie podstawowych układów elektrycznych oraz automatyki i sterowania;

16) wyjaśniać budowę i zasadę działania napędów hydraulicznych i pneumatycznych;

17) określać właściwości materiałów stosowanych do wykonywania sieci i instalacji gazowych;

18) rozpoznawać elementy maszyn i urządzeń stosowanych w gazownictwie;

19) wykonywać podstawowe obliczenia wytrzymałościowe;

20) rozpoznawać zjawiska korozyjne oraz określać ich skutki;

21) sporządzać rysunki techniczne;

22) wykonywać rysunki robocze elementów budowlanych, mechanicznych i instalacyjnych;

23) sporządzać szkice i rysunki inwentaryzacyjne;

24) posługiwać się normami dotyczącymi sieci i instalacji gazowych;

25) przestrzegać przepisów prawa budowlanego i energetycznego dotyczących sieci i instalacji gazowych;

26) posługiwać się dokumentacją techniczną obiektów budowlanych, sieci i instalacji gazowych;

27) stosować zasady projektowania przyłączy gazowych i sieci rozdzielczych niskiego ciśnienia;

28) stosować zasady projektowania instalacji gazowych;

29) sporządzać przedmiary robót sieciowych i instalacyjnych;

30) sporządzać dokumentację sieci oraz instalacji gazowych z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rodzaje paliw gazowych;

2) skład i fizykochemiczne właściwości paliw gazowych;

3) metody pozyskiwania paliw gazowych;

4) eksploatacja odwiertów gazowych;

5) metody magazynowania paliw gazowych;

6) przeróbka, uzdatnianie i rozdzielanie paliw gazowych;

7) nawanianie gazu ziemnego i płynnego;

8) metody wykonywania pomiarów podstawowych parametrów paliw gazowych;

9) procesy spalania;

10) urządzenia energetyczne stosowane podczas eksploatacji sieci i instalacji gazowych: turbiny, sprężarki, dmuchawy, wentylatory, pompy;

11) równania stanu gazu doskonałego i gazów rzeczywistych;

12) przemiany fazowe gazów;

13) podstawy mechaniki płynów;

14) instalacje i urządzenia elektryczne;

15) układy automatyki i sterowania;

16) podstawy materiałoznawstwa;

17) wytrzymałość materiałów;

18) korozja i zabezpieczenia antykorozyjne materiałów;

19) zasady sporządzania, wymiarowania i opisywania rysunków technicznych;

20) rysunki odręczne;

21) szkice inwentaryzacyjne;

22) normy i normatywy techniczne dotyczące instalacji i sieci gazowych;

23) przepisy prawa budowlanego i energetycznego dotyczące sieci i instalacji gazowych;

24) dokumentacja techniczna i technologiczna sieci i instalacji gazowych;

25) dokumentacja budowy;

26) zapotrzebowanie na gaz;

27) zasady lokalizacji gazociągów;

28) podstawy projektowania sieci rozdzielczych niskiego ciśnienia oraz przyłączy gazowych;

29) podstawy projektowania instalacji gazowych;

30) przedmiar robót sieciowych i instalacyjnych;

31) specjalistyczne programy komputerowe do sporządzania dokumentacji sieci oraz instalacji gazowych.

BLOK: SIECI GAZOWE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować rodzaje sieci komunalnych;

2) korzystać z map geodezyjnych oraz z planów sytuacyjno-wysokościowych;

3) rozróżniać rodzaje gruntów budowlanych oraz określać ich właściwości;

4) rozróżniać rodzaje, układy i elementy sieci gazowych;

5) posługiwać się dokumentacją techniczną sieci gazowych;

6) określać warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe;

7) dobierać materiały, uzbrojenie, narzędzia i sprzęt do budowy sieci gazowej w określonej technologii;

8) organizować prace związane z wykonywaniem robót ziemnych i zabezpieczaniem wykopów;

9) organizować i wykonywać prace związane z budową sieci gazowych;

10) oceniać jakość wykonanych robót montażowych;

11) wykonywać antykorozyjne zabezpieczenia gazociągów;

12) wykonywać przyłącza gazowe;

13) montować uzbrojenie sieci, reduktory i gazomierze;

14) znakować gazociągi;

15) wykonywać próby szczelności i wytrzymałości gazociągów;

16) przygotowywać sieci gazowe do odbioru technicznego;

17) wykonywać prace niebezpieczne i gazoniebezpieczne zgodnie z przepisami;

18) wykonywać prace związane z przygotowaniem i przekazaniem gazociągu do eksploatacji;

19) określać warunki lokalizacji stacji gazowych;

20) rozróżniać rodzaje stacji gazowych oraz określać ich wyposażenie;

21) wyjaśniać zasady działania urządzeń stacji gazowych;

22) dobierać i instalować aparaturę kontrolno-pomiarową w stacjach gazowych;

23) kontrolować parametry pracy urządzeń gazowych oraz podejmować działania w sytuacjach awaryjnych;

24) wykonywać prace związane z obsługą urządzeń stacji gazowych;

25) określać zasady lokalizacji i wyposażenia tłoczni gazu;

26) wyjaśniać zasady doboru i działania urządzeń energetycznych stanowiących wyposażenie tłoczni gazu;

27) stosować zasady eksploatacji sieci i urządzeń gazowych;

28) kontrolować stan techniczny sieci gazowej;

29) lokalizować i usuwać awarie w sieciach gazowych;

30) planować oraz koordynować prace związane z konserwacją i remontem sieci gazowych;

31) obliczać koszty wykonania sieci gazowych;

32) przestrzegać warunków technicznych wykonania i odbioru sieci gazowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rodzaje sieci komunalnych, zasady i warunki ich wykonywania;

2) dokumentacja geodezyjna;

3) pomiary geodezyjne, tyczenie obiektów w terenie;

4) klasyfikacja gazociągów;

5) dokumentacja techniczna sieci gazowych;

6) normy, instrukcje, aprobaty techniczne stosowane w gazownictwie;

7) warunki lokalizacji i wykonywania gazociągów;

8) materiały do budowy sieci gazowych;

9) uzbrojenie gazociągów;

10) organizacja robót związanych z budową sieci gazowych;

11) narzędzia i sprzęt do budowy sieci gazowych;

12) roboty ziemne;

13) metody zabezpieczania i odwadniania wykopów;

14) technologie wykonywania gazociągów;

15) kontrola jakości wykonania gazociągów;

16) rodzaje korozji, metody zapobiegania;

17) technologia wykonywania zabezpieczeń antykorozyjnych;

18) przyłącza gazowe;

19) zasady montażu uzbrojenia reduktorów, gazomierzy;

20) zasady znakowania gazociągów;

21) próby szczelności i wytrzymałości gazociągów;

22) prace niebezpieczne i gazoniebezpieczne;

23) stacje gazowe, wyposażenie, miejsca lokalizacji;

24) aparatura kontrolno-pomiarowa w stacjach gazowych;

25) zasady eksploatacji urządzeń stacji gazowych;

26) tłocznie gazu i ich wyposażenie;

27) eksploatacja sieci i urządzeń gazowych;

28) kontrola stanu technicznego sieci gazowych;

29) awarie sieci gazowych;

30) konserwacja i remonty sieci gazowych;

31) koszty wykonania sieci gazowych;

32) warunki odbioru sieci gazowych.

BLOK: INSTALACJE GAZOWE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozpoznawać rodzaje obiektów budowlanych;

2) określać konstrukcje oraz technologie wykonania obiektów budowlanych;

3) rozpoznawać rodzaje materiałów budowlanych i określać ich właściwości;

4) rozróżniać instalacje budowlane;

5) rozróżniać rodzaje i elementy instalacji gazowych;

6) określać właściwości materiałów stosowanych do wykonywania instalacji gazowych;

7) określać warunki prowadzenia przewodów instalacji gazowych;

8) określać warunki, jakie powinny spełniać pomieszczenia, w których można instalować urządzenia gazowe;

9) przestrzegać warunków technicznych wykonania i odbioru instalacji gazowych;

10) dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do montażu instalacji gazowych;

11) dobierać techniki połączeń w zależności od rodzaju stosowanych materiałów;

12) wykonywać prace z zakresu obróbki ręcznej i mechanicznej związane z montażem instalacji gazowych;

13) organizować prace związane z montażem instalacji gazowych, instalacji zbiornikowych i przemysłowych;

14) klasyfikować urządzenia gazowe;

15) klasyfikować palniki gazowe oraz wyjaśniać zasadę ich działania;

16) charakteryzować budowę, warunki montażu i eksploatacji urządzeń gazowych;

17) montować i uruchamiać urządzenia gazowe;

18) rozróżniać rodzaje gazomierzy;

19) określać warunki lokalizacji gazomierzy;

20) wykonywać montaż i demontaż gazomierzy;

21) przestrzegać zasad magazynowania i transportu gazu płynnego;

22) oceniać zgodność wykonania instalacji gazowych z dokumentacją techniczną oraz warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót;

23) przeprowadzać próby szczelności instalacji gazowych;

24) przygotowywać instalacje gazowe do odbioru technicznego;

25) uruchamiać instalacje gazowe;

26) określać warunki i sposoby wentylacji pomieszczeń oraz odprowadzania spalin z urządzeń gazowych;

27) określać wymagania, jakie powinny spełniać kotłownie gazowe;

28) dokonywać przeglądów technicznych instalacji gazowych;

29) wykonywać czynności związane z konserwacją oraz naprawą instalacji i urządzeń gazowych;

30) obliczać koszty wykonania instalacji gazowych;

31) montować instalacje do monitorowania obecności gazu w pomieszczeniach.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) obiekty budowlane i ich elementy;

2) materiały budowlane;

3) rodzaje instalacji budowlanych;

4) rodzaje i elementy instalacji gazowej;

5) materiały stosowane do montażu instalacji gazowych;

6) warunki techniczno-prawne wykonywania instalacji gazowych oraz lokalizacji urządzeń gazowych w pomieszczeniach;

7) dokumentacja techniczna, normy, instrukcje oraz wytyczne wykonania i odbioru instalacji gazowych;

8) organizacja robót montażowych;

9) sprzęt i narzędzia stosowane w pracach instalacyjnych;

10) technologie wykonywania instalacji gazowych;

11) urządzenia gazowe;

12) palniki gazowe;

13) kotły gazowe, instalacje kotłowe;

14) kotłownie na paliwo gazowe;

15) montaż, uruchamianie oraz ocena stanu technicznego urządzeń gazowych;

16) gazomierze: klasyfikacja, zasada działania;

17) montaż i demontaż gazomierzy;

18) zasady magazynowania i transportu gazów płynnych;

19) instalacje na gaz płynny i instalacje zbiornikowe;

20) przemysłowe instalacje gazowe;

21) próby szczelności instalacji gazowych;

22) odbiór techniczny instalacji gazowych;

23) warunki techniczne eksploatacji instalacji gazowych;

24) wentylacja pomieszczeń;

25) zasady odprowadzania spalin z urządzeń gazowych;

26) przeglądy techniczne instalacji gazowych;

27) konserwacja oraz naprawa instalacji i urządzeń gazowych;

28) koszty wykonania instalacji gazowych;

29) urządzenia gazometryczne, instalacje do monitorowania obecności gazu w pomieszczeniach.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) stosować środki ochrony indywidualnej;

13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

14) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

15) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

16) prowadzić negocjacje;

17) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

18) podejmować decyzje;

19) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz specjalistycznego oprogramowania użytkowego;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) środki ochrony indywidualnej;

15) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) elementy fizjologii i higieny pracy;

17) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

18) zasady i metody komunikowania się;

19) elementy socjologii i psychologii pracy;

20) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia rysunku technicznego;

2) pracownia gazownictwa;

3) pracownia technologiczna.

Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny, ekran;

4) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

5) modele wspomagające kształtowanie wyobraźni przestrzennej;

6) normy dotyczące rysunku technicznego oraz sieci i instalacji gazowych;

7) katalogi maszyn i urządzeń do robót ziemnych;

8) katalogi nakładów rzeczowych, cenniki;

9) dokumentacje budowlane, instalacyjne, sieciowe i konstrukcyjne;

10) eksponaty i modele części maszyn;

11) wytyczne techniczne dotyczące wykonania oraz odbioru robót sieciowych i instalacyjnych;

12) drukarkę, ploter, skaner;

13) programy do wspomagania projektowania;

14) wewnętrzną sieć komputerową.

Pracownia gazownictwa powinna być wyposażona w:

1) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) filmy dydaktyczne dotyczące poszukiwania, wydobywania oraz magazynowania paliw gazowych;

4) plansze i modele przedstawiające technologie wykonywania oraz zasady obsługi instalacji, sieci i stacji gazowych oraz tłoczni i magazynów gazu;

5) plansze i modele urządzeń gazowych;

6) przyrządy pomiarowe;

7) elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne;

8) schematy instalacji elektrycznych;

9) elementy oraz układy automatyki i sterowania;

10) napędy pneumatyczne i hydrauliczne;

11) literaturę i czasopisma zawodowe.

Pracownia technologiczna powinna być wyposażona w:

1) stanowisko do wykonywania połączeń zgrzewanych;

2) stanowisko do wykonywania połączeń spawanych;

3) stanowisko do wykonywania połączeń lutowanych;

4) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

5) sprzęt i narzędzia do wykonywania połączeń gwintowych i kołnierzowych;

6) narzędzia i przyrządy do trasowania;

7) przyrządy pomiarowe;

8) rury i kształtki do montażu sieci i instalacji gazowych;

9) materiały uszczelniające;

10) materiały i wyroby budowlane;

11) modele zabezpieczenia wykopów;

12) materiały izolacyjne i antykorozyjne;

13) gazomierze różnych typów;

14) palniki gazowe, kuchenki gazowe, podgrzewacze wody;

15) armaturę stosowaną w sieciach i instalacjach gazowych;

16) instrukcje obsługi urządzeń gazowych;

17) filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania oraz eksploatacji sieci, instalacji i urządzeń gazowych;

18) normy, katalogi, aprobaty techniczne oraz certyfikaty materiałów i wyrobów instalacyjnych;

19) dokumentacje techniczne sieci i instalacji gazowych.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Załącznik nr 7

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK PRZERÓBKI KOPALIN STAŁYCH

SYMBOL CYFROWY 311[53]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) rozróżniać rodzaje kopalin stałych;

2) określać właściwości surowców, półproduktów i produktów gotowych;

3) posługiwać się dokumentacją techniczną;

4) sporządzać schematy technologiczne;

5) dobierać i dozować odczynniki chemiczne;

6) pobierać próby do badań właściwości fizycznych, chemicznych, wytrzymałościowych i technologicznych surowców, półproduktów i produktów;

7) wykonywać analizy techniczne surowców, półproduktów i produktów;

8) przygotowywać nadawę do procesów przeróbki kopalin stałych;

9) prowadzić i nadzorować procesy przeróbki węgla kamiennego, węgla brunatnego, rud metali, surowców chemicznych i skalnych;

10) ustalać parametry technologiczne prowadzonych procesów na podstawie dokumentacji technicznej;

11) oceniać jakość produktów gotowych;

12) przygotowywać i prowadzić dokumentację produkcyjną;

13) sporządzać bilans materiałowy procesów przeróbki kopalin stałych;

14) projektować proste procesy technologiczne;

15) posługiwać się przyrządami oraz urządzeniami pomiarowymi;

16) oceniać stan techniczny narzędzi i przyrządów stosowanych w procesach technologicznych;

17) obsługiwać maszyny i urządzenia stosowane w procesie przeróbki kopalin stałych;

18) wykonywać czynności związane z przeglądem technicznym, konserwacją, naprawą i regulacją maszyn i urządzeń stosowanych w procesach przeróbki kopalin stałych;

19) stosować techniki komputerowe w realizacji zadań zawodowych;

20) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

21) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

22) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

23) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

24) kierować zespołem pracowników;

25) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

26) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

27) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

28) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik przeróbki kopalin stałych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) wykonywanie pomiarów i badań laboratoryjnych surowców, półproduktów i produktów;

2) organizowanie procesów technologicznych przeróbki kopalin stałych zgodnie z zasadami racjonalnej gospodarki surowcami;

3) prowadzenie dokumentacji technologicznej procesów przeróbki kopalin stałych;

4) organizowanie pracy zespołów obsługujących maszyny i urządzenia do przeróbki kopalin stałych w poszczególnych węzłach technologicznych;

5) kontrolowanie przebiegu procesu przeróbki kopalin stałych na podstawie dokumentacji technologicznej;

6) kontrolowanie stanu technicznego maszyn i urządzeń oraz nadzorowanie czynności związanych z prowadzeniem bieżących przeglądów, remontów i konserwacji;

7) kalkulowanie kosztów przeróbki kopalin stałych;

8) kontrolowanie jakości produktów procesu przeróbki kopalin stałych;

9) prowadzenie gospodarki wodno-mułowej i odpadowej.

3. Zawód technik przeróbki kopalin stałych jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) przeróbki węgla kamiennego;

2) przeróbki węgla brunatnego;

3) przeróbki rud metali;

4) przeróbki surowców chemicznych;

5) przeróbki surowców skalnych i innych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) techniczny;

2) technologiczny;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać właściwości oraz zastosowanie materiałów niemetalowych;

2) rozróżniać gatunki, określać właściwości i zastosowanie stopów żelaza oraz metali nieżelaznych i ich stopów;

3) rozróżniać podstawowe operacje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej oraz określać ich wpływ na strukturę i właściwości stopów;

4) rozpoznawać zjawiska korozyjne i ich skutki oraz dobierać powłoki antykorozyjne w zależności od przeznaczenia i rodzaju wyrobu;

5) wykonywać szkice części maszyn;

6) wykonywać rysunki techniczne części maszyn, zgodnie z obowiązującymi normami;

7) wyznaczać warunki równowagi punktu materialnego i ciała sztywnego;

8) wyznaczać siłę i moment tarcia;

9) wyznaczać środek ciężkości figury płaskiej;

10) rozróżniać rodzaje ruchu na podstawie jego parametrów oraz obliczać prędkość: obwodową, kątową i obrotową;

11) obliczać pracę, moc, energię oraz sprawność urządzenia;

12) wykonywać podstawowe obliczenia wytrzymałościowe: zginanie, skręcanie, rozciąganie, ściskanie, wyboczenie, zginanie ze skręcaniem;

13) rozróżniać konstrukcje: połączeń, osi, wałów, łożysk, sprzęgieł, hamulców i mechanizmów oraz określać ich zastosowanie w budowie maszyn;

14) określać elementy składowe maszyn i urządzeń oraz wyjaśniać ich działanie;

15) wykonywać projekty elementów maszyn;

16) rozróżniać podstawowe techniki wytwarzania części maszyn;

17) wykonywać pomiary warsztatowe;

18) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej;

19) wykonywać połączenia rozłączne i nierozłączne;

20) wykonywać podstawowe operacje obróbki mechanicznej;

21) planować przebieg procesu montażu i demontażu maszyn i urządzeń;

22) klasyfikować i charakteryzować elementy obwodów prądu stałego i przemiennego;

23) obliczać proste obwody elektryczne;

24) klasyfikować i charakteryzować elementy półprzewodnikowe (diody, tranzystory, tyrystory, układy scalone);

25) analizować schematy podstawowych układów elektronicznych;

26) dobierać przyrządy pomiarowe i dokonywać pomiarów podstawowych wielkości elektrycznych w obwodach prądu stałego i przemiennego;

27) wyjaśniać budowę i zasady działania oraz eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych prądu stałego i przemiennego;

28) identyfikować elementy zabezpieczające obwody elektryczne;

29) rozróżniać podstawowe elementy instalacji elektrycznej;

30) klasyfikować i charakteryzować układy i elementy automatycznej regulacji oraz interpretować schematy blokowe układów sterowania procesami technologicznymi;

31) rozróżniać urządzenia pomiarowe i regulacyjne w obwodach automatyki;

32) dobierać do zadanych warunków proste układy: sterowania, sygnalizacji i zabezpieczeń;

33) wyjaśniać budowę i zasadę działania napędów hydraulicznych i pneumatycznych;

34) klasyfikować oraz określać zastosowanie pomp, sprężarek i wentylatorów w procesach technologicznych;

35) określać podstawowe parametry pracy pomp, sprężarek i wentylatorów;

36) charakteryzować urządzenia transportu wewnętrznego;

37) dobierać środki transportu w zależności od rodzaju nadawy i produktów uzyskanych w procesie przeróbki kopalin stałych;

38) klasyfikować i charakteryzować maszyny i urządzenia podstawowe i pomocnicze stosowane w procesach technologicznych;

39) określać podstawowe zasady eksploatacji maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych;

40) określać wskaźniki niezawodności i trwałości maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych;

41) interpretować zjawiska fizyko-chemiczne zachodzące w procesie eksploatacji maszyn i urządzeń stosowanych do przeróbki kopalin stałych;

42) określać przyczyny i skutki zużycia maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych oraz metody zapobiegania nadmiernemu ich zużyciu;

43) oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych;

44) posługiwać się dokumentacją oraz normami i instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń;

45) dobierać narzędzia, przyrządy i materiały w zależności od rodzaju wykonywanej pracy;

46) nadzorować proces eksploatacji maszyn i urządzeń podczas przeróbki kopalin stałych;

47) określać zakres prac wykonywanych podczas przeglądu technicznego i naprawy;

48) wykonywać czynności konserwacyjne, drobne naprawy, wymianę części, regulację poszczególnych zespołów i całego urządzenia oraz przeprowadzać próby po naprawie;

49) planować zapotrzebowanie na media w przedsiębiorstwie przeróbki kopalin stałych;

50) przeprowadzać kontrolę jakości;

51) stosować programy komputerowe do wspomagania projektowania, eksploatacji maszyn i urządzeń oraz automatycznej regulacji procesów technologicznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) materiałoznawstwo;

2) rysunek techniczny;

3) mechanika techniczna;

4) wytrzymałość materiałów;

5) elementy maszyn;

6) tolerancje, pasowania i chropowatość powierzchni;

7) pomiary warsztatowe;

8) techniki wytwarzania części maszyn;

9) montaż i demontaż części maszyn;

10) podstawy elektrotechniki;

11) podstawy elektroniki;

12) podstawy miernictwa elektrycznego;

13) maszyny elektryczne;

14) instalacje elektryczne i odbiorniki energii elektrycznej;

15) układy i elementy automatycznej regulacji;

16) układy zasilania, sterowania, zabezpieczenia i sygnalizacji;

17) napędy hydrauliczne i pneumatyczne;

18) pompy, sprężarki i wentylatory;

19) urządzenia transportu wewnętrznego;

20) podstawowe i pomocnicze maszyny i urządzenia technologiczne;

21) niezawodność i trwałość maszyn i urządzeń;

22) diagnostyka techniczna maszyn i urządzeń;

23) zasady eksploatacji maszyn i urządzeń;

24) gospodarka materiałowa i elektroenergetyczna;

25) organizacja, zarządzanie i ekonomika eksploatacji maszyn i urządzeń;

26) kontrola jakości;

27) specjalistyczne oprogramowanie komputerowe.

BLOK: TECHNOLOGICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować budowę Ziemi;

2) określać formy zalegania złóż i skał towarzyszących;

3) rozróżniać minerały i skały;

4) badać i określać właściwości chemiczne minerałów;

5) rozróżniać systemy eksploatacji kopalin stałych;

6) charakteryzować procesy zachodzące podczas przeróbki kopalin stałych: węgla kamiennego, węgla brunatnego, rud metali, surowców chemicznych i skalnych;

7) posługiwać się dokumentacją technologiczną, normami oraz instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń przeróbczych;

8) planować procesy produkcyjne;

9) projektować węzły technologiczne;

10) wykonywać szkice i schematy technologiczne;

11) dobierać maszyny i urządzenia, przyrządy i materiały do przeróbki kopalin stałych;

12) dobierać materiały eksploatacyjne stosowane w procesie przeróbki kopalin stałych;

13) wykonywać analizy techniczne i technologiczne surowców, procesów i produktów;

14) przyjmować, magazynować i dozować nadawę do procesów przeróbczych;

15) dobierać metody wzbogacania kopalin stałych;

16) nadzorować procesy klasyfikacji wstępnej i końcowej oraz rozdrabiania, wzbogacania i odwadniania produktów;

17) nadzorować procesy pomocnicze: odmulania, odpylania, suszenia, brykietowania, granulowania, zagęszczania, klarowania, rekuperacji magnetycznej oraz magazynowania i transportu;

18) obsługiwać maszyny i urządzenia w węzłach technologicznych;

19) kontrolować przebieg procesów technologicznych;

20) rozpoznawać przyczyny występowania zagrożeń w procesach technologicznych;

21) opracowywać i interpretować wyniki kontroli jakości;

22) rozpoznawać zagrożenia wybuchem pyłów i gazów oraz stosować środki zapobiegawcze;

23) sporządzać bilans produkcji w przedsiębiorstwie przeróbki kopalin stałych;

24) planować sposoby ograniczenia powstawania odpadów w procesie technologicznym;

25) określać sposoby zagospodarowania i utylizacji odpadów;

26) stosować komputerowe programy do planowania procesów produkcyjnych, kontroli jakości oraz sterowania procesami technologicznymi.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) budowa Ziemi;

2) formy zalegania złóż i skał towarzyszących;

3) podstawy mineralogii;

4) eksploatacja złóż kopalin stałych;

5) procesy zachodzące podczas przeróbki kopalin stałych;

6) dokumentacja technologiczna, normy oraz instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin;

7) zasady projektowania węzłów technologicznych;

8) szkice i schematy technologiczne;

9) maszyny, urządzenia, narzędzia i przyrządy stosowane w procesie przeróbki kopalin stałych;

10) materiały eksploatacyjne stosowane w procesie przeróbki kopalin stałych;

11) analiza techniczna i technologiczna w procesach przeróbki kopalin stałych;

12) zasady przygotowywania surowców do przeróbki kopalin;

13) procesy wzbogacania i odwadniania produktów;

14) klasyfikacja wstępna i końcowa, procesy rozdrabiania;

15) procesy odmulania, odpylania, suszenia, brykietowania, granulowania, zagęszczania, klarowania, rekuperacji magnetycznej;

16) magazynowanie i transport produktów;

17) parametry procesów technologicznych;

18) eksploatacja maszyn i urządzeń;

19) kontrola jakości;

20) gospodarka materiałowa;

21) przyczyny występowania i metody zapobiegania wybuchom pyłów i gazów;

22) sposoby zagospodarowania i utylizacji odpadów;

23) programy komputerowe wspomagające planowanie i sterowanie procesami technologicznymi.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) stosować przepisy prawa górniczego i geologicznego oraz prawa budowlanego;

12) określać główne źródła zanieczyszczeń emitowanych przez przedsiębiorstwa przeróbki kopalin stałych oraz wskazywać ich wpływ na człowieka i środowisko;

13) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

14) stosować środki ochrony indywidualnej;

15) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

17) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

18) prowadzić negocjacje;

19) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

20) podejmować decyzje;

21) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

22) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

23) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) wybrane przepisy prawa geologicznego i górniczego;

12) wybrane przepisy prawa budowlanego;

13) bezpieczeństwo i higiena pracy;

14) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

15) elementy ergonomii;

16) środki ochrony indywidualnej;

17) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

18) elementy fizjologii i higieny pracy;

19) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

20) zasady i metody komunikowania się;

21) elementy socjologii i psychologii pracy;

22) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

23) formy doskonalenia zawodowego;

24) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programu nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych;

2) pracownia elektrotechniki i automatyki przemysłowej;

3) pracownia komputerowa;

4) pracownia techniczna;

5) warsztaty szkolne.

Pracownia maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych powinna być wyposażona w:

1) zestawy gatunków drewna, tworzyw sztucznych, materiałów ogniotrwałych, szkła, gumy;

2) próbki metali i ich stopów;

3) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

4) przybory kreślarskie;

5) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe i schematyczne;

6) modele: rzutni, brył geometrycznych, części maszyn z przekrojami, sprzęgieł, hamulców, przekładni mechanicznych, mechanizmów;

7) elementy maszyn: połączenia, wały, osie, łożyska, sprężyny;

8) części maszyn z różnymi postaciami zużycia;

9) przyrządy pomiarowe;

10) elementy pasowane, wzorce chropowatości;

11) modele maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych;

12) programy komputerowe do symulacji pracy maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych;

13) prezentacje multimedialne dotyczące budowy i zasady działania maszyn i urządzeń;

14) prezentacje multimedialne i filmy dydaktyczne dotyczące mechanicznych technik wytwarzania;

15) normy dotyczące eksploatacji maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych;

16) dokumentacje techniczne, dokumentacje techniczno-ruchowe (DTR);

17) katalog łożysk tocznych.

Pracownia elektrotechniki i automatyki przemysłowej powinna być wyposażona w:

1) przyrządy pomiarowe;

2) próbki różnych materiałów: przewodzących, elektroizolacyjnych, magnetycznych, konstrukcyjnych;

3) próbki przewodów elektrycznych;

4) elementy urządzeń grzejnych;

5) elementy układów automatyki przemysłowej;

6) zestawy łączników instalacyjnych;

7) typowe zabezpieczenia przed skutkami zwarć i przeciążeń;

8) modele: elektrochemiczne źródła prądu, silniki elektryczne prądu stałego i przemiennego, prądnice, proste instalacje elektryczne, styczniki, przekaźniki;

9) proste układy elektroniczne (prostowniki, wzmacniacze);

10) układy elektryczne, stabilizator napięcia, prostownik;

11) modele prostych układów automatycznej regulacji;

12) elementy logiczne typu: OR, NOR, AND, NAND, NOT, EFOR;

13) schematy blokowe i ideowe typowych układów automatyki;

14) plansze z symbolami graficznymi elementów automatyki przemysłowej (elektrycznych, pneumatycznych i hydraulicznych);

15) plansze zautomatyzowanych procesów technologicznych;

16) katalogi elementów automatyki przemysłowej;

17) normy dotyczące wykonywania pomiarów elektrycznych.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) drukarki i ploter;

3) pakiet programów biurowych;

4) programy do wspomagania projektowania;

5) programy specjalistyczne z zakresu automatycznej regulacji procesów technologicznych, planowania procesów produkcyjnych, kontroli jakości oraz sterowania procesami technologicznymi.

Pracownia techniczna powinna być wyposażona w:

1) próbki skał, minerałów i węgli;

2) przyrządy do przygotowania próbek laboratoryjnych i analitycznych;

3) przyrządy do wykonania analizy sitowej;

4) stanowiska do oznaczania parametrów jakościowych kopalin:

a) wilgoci: całkowitej, analitycznej i w stanie powietrzno-suchym,

b) zawartości popiołu,

c) kaloryczności i wartości opałowej,

d) zawartości części lotnych,

e) zawartości części stałych;

5) stanowiska do oznaczania własności koksotwórczych (jedno stanowisko dla trzech do pięciu uczniów);

6) stanowiska do oznaczania podatności przemiałowej (jedno stanowisko dla trzech do pięciu uczniów);

7) stanowiska do oznaczania twardości w skali Mohsa (jedno stanowisko dla trzech do pięciu uczniów);

8) stanowisko do wykonywania analiz densymetrycznych;

9) stanowisko do oznaczania zawartości metali w rudach metali i parametrów jakościowych surowców chemicznych;

10) stanowiska do badania jakości wód (jedno stanowisko dla trzech do pięciu uczniów);

11) analizatory do oznaczania parametrów jakościowych metodami radiometrycznymi ciągłymi i stacjonarnymi – dwie sztuki;

12) plansze przedstawiające krzywe wzbogacalności (Henry, Mayer, Dell) oraz krzywe wzbogacania dla różnych wartości rozproszeń prawdopodobnych i imperfekcji;

13) schematy układów krystalograficznych;

14) schematy zakładów przeróbczych, technologiczne, jakościowo-ilościowe, maszynowe, opróbowania;

15) schematy obiegów wodno-mułowych;

16) programy komputerowe do symulacji przebiegu procesów technologicznych;

17) filmy dydaktyczne, foliogramy, przeźrocza dotyczące procesów technologicznych;

18) literatura techniczna.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) przyrządy pomiarowe;

2) narzędzia i przyrządy do: obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem, kucia ręcznego, spawania, montażu;

3) urządzenia do: nagrzewania, chłodzenia, spawania elektrycznego, spawania gazowego;

4) zespoły i elementy maszyn przeznaczone do konserwacji i naprawy;

5) obrabiarki: tokarki, wiertarki, frezarki;

6) nożyce i piły mechaniczne;

7) lutownice;

8) elektronarzędzia;

9) środki chłodzące;

10) luty, topniki, kleje, spoiwa, elektrody;

11) środki ochrony indywidualnej;

12) eksponaty: elementy łączone za pomocą lutowania i klejenia, złącza spawane z wadami;

13) dokumentację warsztatową;

14) dokumentację techniczno-ruchową (DTR);

15) książki narzędziowe;

16) katalog narzędzi;

17) normy dotyczące obróbki skrawaniem i eksploatacji maszyn i urządzeń.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Załącznik nr 8

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK SZTUKATORSTWA I KAMIENIARSTWA ARTYSTYCZNEGO

SYMBOL CYFROWY 347[10]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) wykorzystywać wiedzę z zakresu historii architektury i sztuki;

2) sporządzać szkice i rysunki techniczne;

3) wykonywać modele i repliki wyrobów sztukatorskich i kamieniarskich;

4) posługiwać się normami i instrukcjami;

5) określać warunki transportu, składowania oraz magazynowania surowców i materiałów;

6) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

7) organizować stanowiska prac sztukatorskich i kamieniarskich;

8) dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do realizacji określonych zadań;

9) wykonywać przedmiary oraz obmiary robót;

10) ustalać proporcje obiektów sztukatorskich i kamieniarskich;

11) sporządzać kosztorysy wykonania prac oraz świadczenia usług;

12) stosować różne techniki pracy z zakresu sztukatorstwa i kamieniarstwa artystycznego;

13) wykonywać czynności związane z ręczną i mechaniczną obróbką materiałów;

14) posługiwać się narzędziami stosowanymi w sztukatorstwie i kamieniarstwie;

15) obsługiwać maszyny i urządzenia;

16) wykonywać prace sztukatorskie i kamieniarskie zgodnie z wymaganiami technicznymi i technologicznymi;

17) rozpoznawać rodzaje uszkodzeń elementów sztukatorskich i kamieniarskich;

18) wykonywać kopie historycznych i współczesnych wyrobów sztukatorskich i kamieniarskich;

19) dokonywać oceny jakości pracy;

20) przestrzegać zasad magazynowania, przechowywania i transportu materiałów oraz wyrobów sztukatorskich i kamieniarskich;

21) korzystać z katalogów oraz specjalistycznych programów komputerowych;

22) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

23) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

24) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

25) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

26) kierować zespołem pracowników;

27) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

28) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

29) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

30) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik sztukatorstwa i kamieniarstwa artystycznego powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) planowanie oraz organizowanie prac sztukatorskich i kamieniarskich;

2) nadzorowanie oraz wykonywanie prac sztukatorskich i kamieniarskich;

3) rekonstrukcja oraz odtwarzanie elementów, detali sztukatorskich i kamieniarskich.

3. Zawód technik sztukatorstwa i kamieniarstwa artystycznego jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) wykonywania oraz odtwarzania stiuków;

2) wykonywania replik elementów sztukatorskich i kamieniarskich o wartości artystycznej;

3) projektowania oraz wykonywania obiektów małej architektury z materiałów kamieniarskich i sztukatorskich;

4) wykonywania polichromii oraz stosowania technik pozłotniczych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy zawodu;

2) technologia prac sztukatorskich;

3) technologia prac kamieniarskich;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY ZAWODU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) sporządzać szkice i rysunki robocze;

2) wykonywać modele elementów sztukatorskich i kamieniarskich w określonej skali;

3) rozpoznawać style architektoniczne;

4) charakteryzować elementy i detale architektoniczne;

5) odczytywać oraz wykonywać szkice i rysunki techniczne elementów i detali architektonicznych;

6) odczytywać oraz sporządzać uproszczoną dokumentację techniczną;

7) rozpoznawać rodzaje oraz określać właściwości materiałów sztukatorskich;

8) rozpoznawać rodzaje oraz określać właściwości skał i minerałów;

9) dokonywać charakterystyki poszczególnych rodzajów kamienia;

10) charakteryzować elementy konstrukcji budowlanych;

11) wykonywać pomiary i dokumentację inwentaryzacyjną;

12) korzystać z dokumentacji fotograficznej;

13) charakteryzować rodzaje prac sztukatorskich i kamieniarskich;

14) charakteryzować techniki artystycznej obróbki wyrobów sztukatorskich i kamieniarskich;

15) posługiwać się instrukcjami dotyczącymi obróbki materiałów;

16) charakteryzować narzędzia, maszyny i urządzenia stosowane w sztukatorstwie i kamieniarstwie artystycznym;

17) posługiwać się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń;

18) przestrzegać norm dotyczących rysunku technicznego oraz materiałów sztukatorskich i kamieniarskich;

19) posługiwać się specjalistycznymi programami komputerowymi.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunek odręczny;

2) elementy rysunku technicznego;

3) podstawy liternictwa;

4) zasady kompozycji;

5) środki wyrazu artystycznego;

6) ornamentyka;

7) techniki zdobnicze;

8) style i detale architektoniczne;

9) materiały sztukatorskie i kamieniarskie;

10) elementy konstrukcji budowlanych;

11) dokumentacja inwentaryzacyjna i fotograficzna;

12) dokumentacja techniczna;

13) normy dotyczące rysunku technicznego oraz materiałów sztukatorskich i kamieniarskich;

14) zasady obróbki wyrobów sztukatorskich i kamieniarskich;

15) narzędzia, maszyny i urządzenia;

16) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;

17) rodzaje prac podstawowych i pomocniczych.

BLOK: TECHNOLOGIA PRAC SZTUKATORSKICH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać zakres prac sztukatorskich;

2) posługiwać się dokumentacją techniczną;

3) korzystać z dokumentacji inwentaryzacyjnej i fotograficznej;

4) odczytywać oraz sporządzać dokumentację technologiczną;

5) ustalać proporcje elementów sztukatorskich;

6) sporządzać kosztorysy prac sztukatorskich;

7) organizować stanowiska pracy;

8) dobierać narzędzia oraz materiały podstawowe i pomocnicze do wykonania prac sztukatorskich;

9) posługiwać się narzędziami do prac sztukatorskich;

10) wykonywać przedmiary i obmiary robót sztukatorskich;

11) dobierać oraz stosować techniki i technologie prac sztukatorskich;

12) stosować różne techniki wykonania sztukaterii;

13) stosować zasady kompozycji;

14) projektować nieskomplikowane wyroby sztukatorskie;

15) rozpoznawać rodzaje uszkodzeń sztukaterii;

16) dokonywać napraw sztukaterii;

17) sporządzać kopie detali i elementów sztukatorskich;

18) odtwarzać historyczny wystrój sztukatorski;

19) dokonywać oceny jakości, poprawności i estetyki wykonania pracy;

20) transportować oraz magazynować materiały, formy i wyroby sztukatorskie.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) dokumentacja techniczna;

2) dokumentacja inwentaryzacyjna i fotograficzna;

3) dokumentacja technologiczna;

4) organizacja stanowisk pracy;

5) podstawy kosztorysowania;

6) zasady doboru materiałów sztukatorskich;

7) zasady transportu i magazynowania;

8) zasady posługiwania się narzędziami i sprzętem sztukatorskim;

9) przedmiary i obmiary robót sztukatorskich;

10) techniki i technologie prac sztukatorskich;

11) podstawy projektowania wyrobów;

12) uszkodzenia sztukaterii, przyczyny powstawania;

13) sposoby naprawy uszkodzeń;

14) ocena jakości pracy.

BLOK: TECHNOLOGIA PRAC KAMIENIARSKICH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozpoznawać rodzaje kamienia i innych materiałów stosowanych w kamieniarstwie;

2) posługiwać się dokumentacją techniczną;

3) korzystać z dokumentacji inwentaryzacyjnej i fotograficznej;

4) odczytywać oraz opracowywać dokumentację technologiczną;

5) dobierać rodzaje kamienia do wykonania określonych wyrobów;

6) dobierać narzędzia i sprzęt do wykonania prac kamieniarskich;

7) sporządzać kalkulację kosztów prac kamieniarskich;

8) organizować stanowiska prac kamieniarskich;

9) wykonywać przedmiary i obmiary robót kamieniarskich;

10) posługiwać się narzędziami do obróbki kamienia;

11) obsługiwać maszyny i urządzenia stosowane w procesie technologicznym;

12) stosować różne techniki wykonania prac kamieniarskich;

13) rozwarstwiać bloki skalne na określone formaki;

14) wykonywać szablony i kontrszablony;

15) wykonywać napisy i faktury;

16) stosować zasady kompozycji;

17) projektować nieskomplikowane wyroby;

18) ustalać proporcje elementów kamieniarskich;

19) dokonywać ręcznej i mechanicznej obróbki różnych rodzajów kamienia;

20) wykonywać kopie artystycznych wyrobów kamieniarskich;

21) rozpoznawać uszkodzenia kamienia i wyrobów kamieniarskich;

22) określać przyczyny uszkodzeń;

23) dokonywać podstawowych napraw wyrobów kamieniarskich;

24) odtwarzać dawne i współczesne wyroby kamieniarskie o wartości artystycznej;

25) wykonywać prace kamieniarskie zgodnie z wymaganiami technicznymi i procesem technologicznym;

26) dokonywać oceny jakości pracy;

27) transportować oraz magazynować surowce i wyroby z kamienia.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rodzaje kamienia i innych materiałów kamieniarskich;

2) dokumentacja techniczna;

3) dokumentacja inwentaryzacyjna i fotograficzna;

4) dokumentacja technologiczna;

5) zasady doboru materiałów, narzędzi i sprzętu;

6) organizacja stanowisk pracy;

7) zasady wykonywania szablonów i kontrszablonów;

8) zasady wykonywania napisów i faktur;

9) przedmiary i obmiary robót kamieniarskich;

10) narzędzia do obróbki kamienia;

11) zasady obsługi maszyn i urządzeń;

12) obróbka kamienia;

13) techniki prac kamieniarskich;

14) rodzaje oraz przyczyny uszkodzeń kamienia i wyrobów kamieniarskich;

15) podstawowe naprawy wyrobów kamieniarskich;

16) zasady projektowania wyrobów;

17) techniki wykonywania kopii oraz odtwarzania wyrobów kamieniarskich;

18) techniczne i technologiczne warunki realizacji prac kamieniarskich;

19) ocena jakości pracy;

20) zasady transportu i magazynowania.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) stosować środki ochrony indywidualnej;

13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

14) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

15) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

16) prowadzić negocjacje;

17) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

18) podejmować decyzje;

19) sporządzać oferty dotyczące sprzedaży wyrobów oraz usług sztukatorskich i kamieniarskich;

20) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz specjalistycznego oprogramowania użytkowego;

21) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

22) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) środki ochrony indywidualnej;

15) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) elementy fizjologii i higieny pracy;

17) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

18) zasady i metody komunikowania się;

19) elementy socjologii i psychologii pracy;

20) podstawy reklamy;

21) zasady sporządzania ofert;

22) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

23) formy doskonalenia zawodowego;

24) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia rysunku;

2) pracownia technologiczna;

3) pracownia sztukatorstwa artystycznego;

4) pracownia kamieniarstwa artystycznego.

Pracownia rysunku powinna być wyposażona w:

1) sztalugi;

2) stoliki kreślarskie (jeden stolik dla jednego ucznia);

3) materiały papiernicze;

4) przybory rysunkowe i kreślarskie;

5) sprzęt pomiarowy;

6) specjalistyczne oprogramowanie komputerowe;

7) teczki do przechowywania rysunków;

8) modele brył i elementów przestrzennych;

9) plansze z zakresu liternictwa, ornamentyki i zdobnictwa;

10) foliogramy i fazogramy przedstawiające elementy i detale architektoniczne;

11) model rzutni;

12) rzutniki.

Pracownia technologiczna powinna być wyposażona w:

1) zestawy norm dotyczących materiałów sztukatorskich i kamieniarskich;

2) próbki materiałów sztukatorskich i kamieniarskich;

3) wagi, dozowniki, pojemniki, mieszalniki;

4) katalogi materiałów, narzędzi i sprzętu;

5) katalogi cen wyrobów i usług;

6) schematy i plansze przedstawiające przebieg prac sztukatorskich i kamieniarskich;

7) przykładowe dokumentacje techniczne;

8) przykładowe dokumentacje technologiczne;

9) przykłady dokumentacji fotograficznej;

10) foliogramy i fazogramy przedstawiające artystyczną obróbkę wyrobów sztukatorskich i kamieniarskich;

11) rzutniki.

Pracownia sztukatorstwa artystycznego powinna być wyposażona w:

1) surowce, materiały i narzędzia;

2) przykłady artystycznych wyrobów sztukatorskich;

3) filmy dydaktyczne;

4) programy multimedialne;

5) stanowiska wykonywania modeli (jedno stanowisko dla trzech do czterech uczniów);

6) stanowiska formowania i odlewania (jedno stanowisko dla trzech do czterech uczniów);

7) stanowiska robót ciągnionych (jedno stanowisko dla dwóch do trzech uczniów);

8) stanowisko ślusarsko-stolarskie;

9) stanowisko robót stiukowych;

10) stanowisko patyn i polichromii;

11) instalację elektryczną, wentylacyjną i odpylającą;

12) instalację wodno-kanalizacyjną.

Pracownia kamieniarstwa artystycznego powinna być wyposażona w:

1) surowce, materiały i narzędzia;

2) katalogi surowców, materiałów i wyrobów kamieniarskich;

3) przykłady artystycznych wyrobów z kamienia;

4) filmy dydaktyczne;

5) stanowisko regeneracji narzędzi do obróbki ręcznej;

6) stanowiska ręcznej obróbki kamienia (jedno stanowisko dla dwóch do trzech uczniów);

7) stanowiska mechanicznej obróbki kamienia (jedno stanowisko dla dwóch do trzech uczniów);

8) stanowisko montażu wyrobów kamieniarskich;

9) instalację elektryczną, wentylacyjną i odpylającą;

10) instalację wodno-kanalizacyjną.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej, zaplecza magazynowo-socjalnego oraz magazynów surowców, materiałów i narzędzi. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Załącznik nr 9

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK TYFLOINFORMATYK

SYMBOL CYFROWY 312[03]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu tyfloinfomatyki;

2) posługiwać się sprzętem komputerowym;

3) instalować oraz konfigurować oprogramowanie i sprzęt komputerowy;

4) posługiwać się systemami operacyjnymi;

5) stosować systemy zabezpieczeń;

6) posługiwać się sprzętem i oprogramowaniem wspomagającym;

7) obsługiwać elektroniczne urządzenia wspomagające;

8) konfigurować sprzęt i oprogramowanie do pracy w sieci komputerowej;

9) gromadzić, selekcjonować i przetwarzać dane;

10) tworzyć bazy danych;

11) przetwarzać informacje do postaci dostępnej osobom niewidomym i słabowidzącym;

12) prowadzić szkolenia dla osób z niepełnosprawnością wzrokową;

13) komunikować się w sieci internetowej;

14) tworzyć strony WWW;

15) posługiwać się dokumentacją techniczną;

16) posługiwać się językiem angielskim w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

17) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

18) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

19) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

20) współpracować z zespołem pracowników;

21) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

22) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

23) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

24) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik tyfloinformatyk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) posługiwanie się programami użytkowymi i narzędziowymi;

2) konfiguracja sprzętu i oprogramowania komputerowego;

3) gromadzenie i przetwarzanie danych.

3. Zawód technik tyfloinformatyk jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) obsługi oraz konfiguracji sprzętu powiększającego, programów powiększających i powiększająco-udźwiękowiających;

2) obsługi oraz konfiguracji urządzeń brajlowskich i programów udźwiękowiających.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) systemy komputerowe;

2) programy użytkowe;

3) technologie wspomagające;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: SYSTEMY KOMPUTEROWE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować budowę oraz wyjaśniać zasady działania urządzeń zestawu komputerowego;

2) określać funkcje oraz zastosowanie elementów jednostki centralnej;

3) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

4) korzystać ze sprzętu komputerowego zgodnie z przepisami;

5) odczytywać dokumentację techniczną;

6) posługiwać się systemami operacyjnymi oraz dokonywać ich konfiguracji;

7) instalować i konfigurować urządzenia zestawu komputerowego;

8) tworzyć programy komputerowe z wykorzystaniem prostych algorytmów;

9) odczytywać parametry urządzeń komputerowych;

10) rozbudowywać i modernizować systemy komputerowe;

11) odczytywać i zapisywać informacje na różnych nośnikach;

12) dokonywać charakterystyki podstawowych standardów lokalnych sieci komputerowych;

13) instalować oraz konfigurować urządzenia sieciowe;

14) stosować zabezpieczenia sprzętu komputerowego i systemu operacyjnego;

15) tworzyć strony WWW zgodnie z wytycznymi dostępności treści internetowych (Web Content Accessibility Guidelines – WCAG);

16) wykorzystywać oraz aktualizować wiedzę dotyczącą systemów komputerowych;

17) korzystać ze współczesnych rozwiązań stosowanych w technologii informacyjnej;

18) korzystać z materiałów informacyjnych oraz instrukcji obsługi sprzętu i oprogramowania.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) budowa systemu komputerowego;

2) elementy jednostki centralnej;

3) organizacja stanowiska pracy;

4) zasady korzystania ze sprzętu komputerowego;

5) dokumentacja techniczna;

6) systemy operacyjne;

7) urządzenia zestawu komputerowego;

8) nośniki informacji;

9) standardy sieci komputerowych;

10) urządzenia sieciowe;

11) systemy zabezpieczeń;

12) podstawy programowania;

13) źródła informacji technicznej.

BLOK: PROGRAMY UŻYTKOWE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) instalować i konfigurować programy użytkowe;

2) tworzyć, edytować i formatować dokumenty tekstowe;

3) skanować i rozpoznawać tekst drukowany za pomocą programów do optycznego rozpoznawania znaków (Optical Character Recognition – OCR);

4) tworzyć i edytować arkusz kalkulacyjny;

5) przedstawiać dane liczbowe w postaci wykresów;

6) tworzyć bazę danych w postaci tabeli przestawnej;

7) tworzyć formularze i zapytania służące do przetwarzania danych;

8) dokonywać komputerowego rejestrowania i przetwarzania dźwięku;

9) opracowywać prezentacje multimedialne;

10) korzystać z programów do zarządzania plikami;

11) stosować zabezpieczenia gromadzonych i przetwarzanych danych;

12) drukować dokumenty;

13) posługiwać się dokumentacją oprogramowania oraz materiałami informacyjnymi;

14) pozyskiwać i przekazywać informacje z wykorzystaniem sieci internetowej;

15) korzystać z programów do obsługi poczty elektronicznej;

16) korzystać z publikacji elektronicznych;

17) instalować oraz konfigurować programy użytkowe w wersji sieciowej;

18) korzystać z aktualnych programów użytkowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rodzaje oprogramowania użytkowego;

2) edytory tekstu;

3) zasady formatowania dokumentów tekstowych;

4) programy do optycznego rozpoznawania tekstu;

5) arkusze kalkulacyjne;

6) programy do tworzenia bazy danych;

7) edytory dźwięku;

8) programy do opracowywania prezentacji multimedialnych;

9) menadżery plików;

10) bezpieczeństwo danych;

11) dokumentacja oprogramowania;

12) przeglądarki internetowe;

13) komunikatory internetowe;

14) poczta elektroniczna;

15) publikacje elektroniczne;

16) programy użytkowe w wersji sieciowej.

BLOK: TECHNOLOGIE WSPOMAGAJĄCE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się dokumentacją techniczną sprzętu i oprogramowania komputerowego;

2) posługiwać się klawiaturą komputera z zastosowaniem metody bezwzrokowej;

3) instalować oraz konfigurować sprzęt i programy wspomagające użytkowanie komputera przez osoby z niepełnosprawnością wzrokową;

4) korzystać z programów do czytania ekranu;

5) korzystać z syntezatorów mowy;

6) posługiwać się notatnikami brajlowskimi;

7) posługiwać się monitorami brajlowskimi;

8) charakteryzować zasady tworzenia i adaptacji grafiki dotykowej;

9) obsługiwać programy komputerowe do przygotowania wydruku brajlowskiego;

10) obsługiwać graficzne i tekstowe drukarki brajlowskie oraz wygrzewarki do uwypuklania grafiki;

11) korzystać z programów powiększających i powiększająco-udźwiękowiających ekran;

12) obsługiwać powiększalniki komputerowe, telewizyjne i przenośne;

13) obsługiwać urządzenia lektorskie;

14) obsługiwać urządzenia do odtwarzania książek mówionych;

15) obsługiwać urządzenia i programy do tworzenia książek mówionych;

16) obsługiwać programy do przetwarzania plików tekstowych na pliki dźwiękowe;

17) konfigurować i obsługiwać oprogramowanie udźwiękowiające telefony komórkowe i inne urządzenia przenośne;

18) obsługiwać udźwiękowione urządzenia elektroniczne;

19) konfigurować sprzęt i oprogramowanie wspomagające w wersjach sieciowych;

20) korzystać z programów i urządzeń wspomagających;

21) posługiwać się terminologią dotyczącą technologii wspomagających.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) klasyfikacja sprzętu i oprogramowania wspomagającego;

2) dokumentacja techniczna;

3) metoda bezwzrokowego pisania na klawiaturze komputera;

4) programy do czytania ekranu;

5) syntezatory mowy;

6) notatniki i monitory brajlowskie;

7) oprogramowanie do wydruku tekstu brajlowskiego i grafiki wypukłej;

8) drukarki brajlowskie;

9) wygrzewarki do uwypuklania grafiki;

10) programy powiększające i powiększająco-udźwiękowiające ekran;

11) powiększalniki;

12) urządzenia lektorskie;

13) programy do udźwiękowienia telefonów komórkowych i innych urządzeń przenośnych;

14) elektroniczne urządzenia udźwiękowione;

15) sprzęt i oprogramowanie wspomagające w wersjach sieciowych.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) stosować przepisy prawa dotyczące ochrony własności intelektualnej;

12) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

14) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

15) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

16) prowadzić negocjacje;

17) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

18) podejmować decyzje;

19) formułować wypowiedzi w języku obcym, związane z realizacją zadań zawodowych;

20) posługiwać się terminologią anglojęzyczną dotyczącą oprogramowania i sprzętu komputerowego;

21) korzystać z różnych źródeł informacji zawodowej oraz z doradztwa specjalistycznego;

22) doskonalić umiejętności zawodowe;

23) opracowywać programy szkoleń dla osób z dysfunkcją wzroku;

24) prowadzić zajęcia szkoleniowe;

25) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) strategie marketingowe;

6) metody poszukiwania pracy;

7) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

8) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

9) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

10) bezpieczeństwo i higiena pracy;

11) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

2) wybrane przepisy z zakresu ochrony własności intelektualnej;

13) elementy ergonomii;

14) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) elementy fizjologii i higieny pracy;

16) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

17) zasady i metody komunikowania się;

18) elementy socjologii i psychologii pracy;

19) język angielski w zakresie czterech kompetencji językowych (pisania, czytania, mówienia i słuchania ze zrozumieniem) w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

20) źródła informacji zawodowej;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) programy szkoleń;

23) metody prowadzenia zajęć;

24) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia tyfloinformatyczna;

2) laboratorium komputerowe.

Pracownia tyfloinformatyczna powinna być wyposażona w:

1) serwer z oprogramowaniem i monitorem;

2) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) wyposażone w:

a) komputer z procesorem wielordzeniowym,

b) monitor LCD z głośnikami i wyjściem słuchawkowym,

c) skaner,

d) słuchawki,

e) mikrofon,

f) system operacyjny,

g) pakiet biurowy,

h) program do zamiany tekstu drukowanego na tekst edytowalny (Optical Character Recognition – OCR),

i) programy udźwiękowiające,

j) programy powiększająco-udźwiękowiające,

k) syntezatory mowy,

l) notatnik brajlowski z monitorem brajlowskim 40-znakowym,

m) oprogramowanie do przygotowania wydruku brajlowskiego,

n) program do przetwarzania plików tekstowych na pliki dźwiękowe,

o) edytor dźwięku,

p) program do tworzenia książek mówionych;

3) sieciową monochromatyczną drukarkę laserową;

4) zasilacz awaryjny UPS;

5) router;

6) switch;

7) projektor multimedialny z ekranem;

8) drukarkę brajlowską tekstową;

9) drukarkę brajlowską graficzną;

10) wygrzewarkę do uwypuklania grafiki;

11) stacjonarne powiększalniki komputerowe;

12) powiększalniki przenośne;

13) urządzenie lektorskie;

14) urządzenia do odtwarzania książek mówionych;

15) urządzenie do tworzenia i odtwarzania książek mówionych;

16) telefony komórkowe z systemem operacyjnym i oprogramowaniem udźwiękowiającym (jeden telefon dla jednego ucznia);

17) udźwiękowione urządzenia elektroniczne: czytniki kolorów, taśma miernicza, waga kuchenna, waga łazienkowa, dyktafony cyfrowe.

Laboratorium komputerowe powinno być wyposażone w:

1) serwer z oprogramowaniem i monitorem;

2) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) wyposażone w:

a) komputer z procesorem wielordzeniowym,

b) monitor LCD z głośnikami i wyjściem słuchawkowym,

c) słuchawki,

d) mikrofon,

e) system operacyjny,

f) pakiet biurowy,

g) program udźwiękowiający,

h) program powiększająco-udźwiękowiający,

i) syntezator mowy,

j) oprogramowanie do partycjonowania dysków,

k) oprogramowanie do tworzenia obrazów dysków,

l) urządzenie pamięci typu pendrive;

3) sieciową drukarkę laserową;

4) wielofunkcyjne urządzenie laserowe;

5) zasilacz awaryjny UPS;

6) dysk twardy przenośny;

7) dysk sieciowy;

8) router;

9) switch.

Pracownia tyfloinformatyczna i laboratorium komputerowe powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. Pracownia tyfloinformatyczna i laboratorium komputerowe powinny być wyposażone w komputery z dostępem do Internetu, multimedialne źródła informacji oraz tekstowe materiały informacyjne w czarnodruku i brajlu.

Wskazane jest wyposażenie pracowni tyfloinformatycznej i laboratorium komputerowego w oprogramowanie w wersji sieciowej wielostanowiskowej.

Załącznik nr 10

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ

SYMBOL CYFROWY 311[56]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) rozróżniać rodzaje energii oraz określać jej parametry;

2) charakteryzować źródła energii słonecznej, geotermalnej, wiatru, wody, biopaliw oraz energii wodoru;

3) określać zasoby odnawialnych źródeł energii w Polsce oraz możliwości ich wykorzystania;

4) wyjaśniać procesy zachodzące podczas wytwarzania energii odnawialnej;

5) charakteryzować systemy energetyki odnawialnej;

6) określać warunki lokalizacji urządzeń stosowanych do wytwarzania energii cieplnej, mechanicznej i elektrycznej;

7) planować prace związane z montażem instalacji wyposażonych w urządzenia do wykorzystywania energii odnawialnej;

8) dobierać urządzenia do pozyskiwania energii odnawialnej;

9) organizować i nadzorować prace związane z montażem urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

10) posługiwać się dokumentacją techniczną oraz instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń;

11) dobierać elementy instalacji oraz urządzenia do przetwarzania energii cieplnej, mechanicznej i elektrycznej;

12) wykonywać montaż urządzeń stosowanych do pozyskiwania energii odnawialnej;

13) dokonywać oceny jakości montażu urządzeń i instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

14) stosować procedury rozpatrywania reklamacji oraz roszczeń dotyczących wykonywanych usług;

15) kontrolować działanie urządzeń i instalacji oraz funkcjonowanie systemów energetyki odnawialnej;

16) dokonywać przeglądów technicznych, konserwacji i napraw urządzeń i instalacji stosowanych systemów energetyki odnawialnej;

17) posługiwać się narzędziami podczas montażu i demontażu instalacji;

18) przestrzegać zasad racjonalnej gospodarki energią;

19) obliczać koszty materiałów i robót instalacyjnych;

20) stosować techniki komputerowe do realizacji zadań zawodowych;

21) współpracować z krajowymi i zagranicznymi organizacjami, przedsiębiorstwami oraz instytucjami w zakresie energetyki odnawialnej;

22) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

23) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

24) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

25) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

26) kierować zespołem pracowników;

27) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

28) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

29) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

30) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) organizowanie i wykonywanie prac związanych z montażem instalacji systemów energetyki odnawialnej;

2) montaż i demontaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej;

3) kontrolowanie pracy urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej;

4) wykonywanie konserwacji oraz naprawy urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej.

3. Zawód technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) energetyki wodnej;

2) energetyki wiatrowej;

3) energetyki geotermalnej;

4) energetyki wodorowej.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) energetyczny;

2) techniczny;

3) technologiczny;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: ENERGETYCZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować procesy wytwarzania energii elektrycznej, mechanicznej i cieplnej;

2) klasyfikować źródła energii według określonych kryteriów;

3) charakteryzować konwencjonalne i niekonwencjonalne źródła energii;

4) określać zasoby energii odnawialnej w Polsce oraz możliwości jej wykorzystania;

5) określać warunki lokalizacji urządzeń stosowanych do pozyskiwania i wykorzystywania energii cieplnej, mechanicznej i elektrycznej;

6) określać cechy i parametry jakościowe określonych rodzajów energii odnawialnej;

7) charakteryzować sposoby pozyskiwania oraz magazynowania energii słonecznej, geotermalnej, wiatru, wody oraz biopaliw;

8) charakteryzować sposoby wykorzystywania energii słonecznej, geotermalnej, wiatru, wody oraz biomasy;

9) określać sposoby pozyskiwania i wykorzystywania energii z odpadów;

10) określać sposoby pozyskiwania, wykorzystywania oraz magazynowania wodoru;

11) charakteryzować budownictwo energooszczędne;

12) określać wpływ obiektów energetycznych na środowisko;

13) określać sposoby efektywnego wykorzystania energii elektrycznej, cieplnej i mechanicznej;

14) uzasadniać korzyści wynikające ze stosowania energii pozyskiwanej z odnawialnych źródeł;

15) charakteryzować strukturę zużycia energii w Polsce i na świecie;

16) wyjaśniać zjawiska fizyczne związane z przepływem cieczy i gazów;

17) wykonywać obliczenia podstawowych parametrów charakteryzujących przepływ cieczy i gazów;

18) charakteryzować procesy konwersji energii cieplnej;

19) charakteryzować procesy spalania paliw;

20) wyjaśniać zjawiska fizyczne związane z przepływem prądu elektrycznego;

21) wyjaśniać podstawowe prawa z zakresu mechaniki, elektrotechniki oraz ciepłownictwa;

22) stosować podstawowe prawa elektrotechniki do obliczania obwodów elektrycznych;

23) posługiwać się przyrządami do pomiaru natężenia przepływu, temperatury, ciśnienia cieczy i gazów oraz wielkości elektrycznych;

24) wykonywać pomiary podstawowych wielkości elektrycznych prądu stałego i przemiennego;

25) wykonywać pomiary wielkości fizycznych;

26) przestrzegać przepisów prawa polskiego i międzynarodowego dotyczących energetyki odnawialnej;

27) korzystać z przepisów prawa i norm dotyczących ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawy energetyki;

2) źródła energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej;

3) warunki lokalizacji urządzeń stosowanych do wytwarzania energii cieplnej, mechanicznej i elektrycznej;

4) akumulacja i przetwarzanie energii;

5) energia promieniowania słonecznego;

6) energia termiczna i mechaniczna wód;

7) energia wiatru;

8) energia geotermalna;

9) biopaliwa stałe, ciekłe i gazowe;

10) technologie wodorowe;

11) odpady jako źródło energii;

12) budownictwo energooszczędne;

13) przewodnictwo cieplne;

14) wpływ obiektów energetycznych na środowisko;

15) racjonalna gospodarka energią elektryczną, cieplną, mechaniczną;

16) ekonomiczne i społeczne aspekty wykorzystania energii odnawialnej;

17) struktura zużycia energii w Polsce i na świece;

18) podstawy mechaniki cieczy i gazów;

19) podstawy elektrotechniki;

20) sposoby pozyskiwania oraz magazynowania energii cieplnej;

21) procesy spalania paliw;

22) pomiary natężenia przepływu, temperatury oraz ciśnienia cieczy i gazów;

23) pomiary podstawowych wielkości elektrycznych prądu stałego i przemiennego;

24) pomiary wielkości fizycznych;

25) przepisy prawa polskiego i międzynarodowego dotyczące energetyki odnawialnej;

26) przepisy prawa i normy dotyczące ochrony środowiska.

BLOK: TECHNICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wykonywać rysunki techniczne instalacji, zgodnie z obowiązującymi normami;

2) odczytywać oznaczenia graficzne na rysunkach;

3) posługiwać się instrukcjami obsługi urządzeń oraz dokumentacją techniczną;

4) wykonywać pomiary i szkice inwentaryzacyjne;

5) klasyfikować grunty budowlane oraz określać ich właściwości;

6) rozpoznawać obiekty budowlane oraz technologie wykonania budynków;

7) rozróżniać elementy budynków i określać ich funkcje;

8) określać właściwości oraz zastosowanie materiałów i wyrobów budowlanych;

9) określać właściwości oraz zastosowanie materiałów stosowanych w instalacjach energetyki odnawialnej;

10) rozróżniać rodzaje i elementy instalacji budowlanych;

11) charakteryzować osprzęt i armaturę stosowaną w instalacjach: wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych;

12) charakteryzować osprzęt stosowany w instalacjach elektrycznych i fotowoltaicznych;

13) określać podstawowe parametry pracy pomp, wentylatorów i sprężarek;

14) wyjaśniać budowę i zasady działania turbin wodnych, turbin wiatrowych, instalacji geotermalnych oraz wodorowych;

15) wyjaśniać budowę i zasady działania kolektorów słonecznych, modułów fotowoltaicznych, pomp ciepła oraz kotłów opalanych biomasą;

16) charakteryzować rodzaje, budowę i funkcjonowanie instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

17) rozróżniać elementy oraz określać zasady działania układów automatycznego sterowania i regulacji urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

18) stosować programy komputerowe do wspomagania projektowania instalacji wyposażonych w urządzenia energetyki odnawialnej;

19) korzystać z norm, katalogów, czasopism i literatury zawodowej oraz innych źródeł informacji.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunek techniczny;

2) dokumentacja techniczna i technologiczna;

3) pomiary i szkice inwentaryzacyjne instalacji;

4) materiały i wyroby budowlane;

5) materiały i wyroby stosowane w instalacjach energetyki odnawialnej;

6) grunty budowlane;

7) obiekty budowlane, systemy technologiczno-konstrukcyjne;

8) rodzaje i elementy instalacji budowlanych;

9) instalacje energetyki odnawialnej;

10) urządzenia oraz elementy instalacji wodociągowej, kanalizacyjnej, grzewczej, wentylacyjnej, klimatyzacyjnej, elektrycznej i fotowoltaicznej;

11) pompy, wentylatory i sprężarki;

12) kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła, kotły opalane biomasą;

13) turbiny wodne, turbiny wiatrowe, instalacje geotermalne, instalacje wodorowe;

14) układy automatycznego sterowania i regulacji urządzeń oraz systemów energetyki odnawialnej;

15) programy komputerowe do wspomagania projektowania instalacji wyposażonych w urządzenia energetyki odnawialnej;

16) normy, katalogi, czasopisma, literatura zawodowa oraz inne źródła informacji.

BLOK: TECHNOLOGICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się dokumentacją techniczną systemów energetyki odnawialnej;

2) dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do montażu instalacji systemów energetyki odnawialnej;

3) posługiwać się narzędziami i sprzętem podczas robót instalacyjnych;

4) planować prace związane z montażem instalacji wyposażonych w kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą;

5) wykonywać operacje: cięcia, gięcia, gwintowania i wiercenia;

6) wykonywać połączenia gwintowe, lutowane, zgrzewane, spawane, klejone i zaciskane;

7) wykonywać montaż instalacji wyposażonych w kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą;

8) oceniać jakość robót instalacyjnych;

9) przygotowywać instalacje do odbioru technicznego;

10) wykonywać przeglądy stanu technicznego instalacji wyposażonych w kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą;

11) wykonywać pomiary inwentaryzacyjne instalacji;

12) rozliczać koszty materiałów, sprzętu i robocizny oraz obliczać należność za wykonaną pracę;

13) prowadzić racjonalną gospodarkę materiałową;

14) ustalać parametry i dokonywać regulacji automatycznego sterowania instalacji wyposażonych w kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą;

15) wykonywać czynności związane z konserwacją, remontami i naprawą instalacji, w których wykorzystuje się energię odnawialną;

16) stosować techniki komputerowe do sterowania procesami technologicznymi;

17) stosować przepisy prawa budowlanego i energetycznego.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) dokumentacja techniczna systemów energetyki odnawialnej;

2) materiały stosowane do wykonywania instalacji;

3) narzędzia i sprzęt do montażu instalacji;

4) organizacja prac związanych z montażem urządzeń i instalacji;

5) zasady wykonywania cięcia, gięcia, gwintowania i wiercenia;

6) zasady wykonywania połączeń gwintowych, lutowanych, zgrzewanych, spawanych, klejonych i zaciskanych;

7) montaż: kolektorów słonecznych, modułów fotowoltaicznych, pomp ciepła i kotłów opalanych biomasą;

8) montaż instalacji wody zimnej i ciepłej wody użytkowej;

9) montaż instalacji kanalizacyjnej;

10) montaż instalacji gazowej;

11) montaż instalacji grzewczej;

12) montaż instalacji wentylacyjnej i klimatyzacyjnej;

13) montaż instalacji elektrycznej;

14) montaż instalacji fotowoltaicznej;

15) kontrola stanu technicznego urządzeń energetyki odnawialnej;

16) odbiór techniczny instalacji energetyki odnawialnej;

17) obsługa, konserwacja i naprawa urządzeń i instalacji energetyki odnawialnej;

18) pomiary inwentaryzacyjne instalacji;

19) kosztorysy robót instalacyjnych;

20) gospodarka materiałowa;

21) automatyczne sterowanie systemów wyposażonych w kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą;

22) programy komputerowe do sterowania procesami technologicznymi;

23) prawo budowlane i energetyczne.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) stosować środki ochrony indywidualnej;

13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

14) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

15) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

16) prowadzić negocjacje;

17) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

18) podejmować decyzje;

19) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz specjalistycznego oprogramowania użytkowego;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) środki ochrony indywidualnej;

15) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) elementy fizjologii i higieny pracy;

17) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

18) zasady i metody komunikowania się;

19) elementy socjologii i psychologii pracy;

20) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 10% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia rysunku technicznego;

2) pracownia techniczna;

3) pracownia urządzeń energetyki odnawialnej;

4) warsztaty szkolne.

Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:

1) przybory rysunkowe i kreślarskie;

2) modele brył geometrycznych;

3) rysunki wykonawcze, zestawieniowe, złożeniowe, montażowe i schematyczne;

4) stanowiska komputerowe wyposażone w plotery, drukarki, skanery (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

5) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

6) programy komputerowe do wspomagania projektowania;

7) projektor multimedialny, ekran;

8) normy dotyczące rysunku technicznego i projektowania;

9) dokumentacje techniczne;

10) literaturę techniczną i czasopisma zawodowe.

Pracownia techniczna powinna być wyposażona w:

1) plansze ilustrujące elementy obiektów budowlanych;

2) modele obiektów budowlanych;

3) plansze i modele urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej;

4) prezentacje multimedialne dotyczące rozwiązań technologicznych i konstrukcyjnych instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, grzewczych, elektrycznych, wentylacji i klimatyzacji;

5) przyrządy do pomiarów wielkości elektrycznych, temperatury, ciśnienia, przepływu, gęstości cieczy i gazów;

6) próbki materiałów budowlanych;

7) dokumentacje techniczne urządzeń i instalacji wchodzących w skład systemów energetyki odnawialnej.

Pracownia urządzeń energetyki odnawialnej powinna być wyposażona w:

1) modele i eksponaty urządzeń energetyki odnawialnej;

2) próbki materiałów stosowanych w instalacjach energetycznych;

3) foliogramy i plansze przedstawiające urządzenia i instalacje wchodzące w skład systemów nergetyki odnawialnej;

4) schematy instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

5) przyrządy do pomiarów wielkości elektrycznych, temperatury, ciśnienia, przepływu, gęstości cieczy i gazów;

6) narzędzia do montażu instalacji;

7) stanowisko dydaktyczne do akwizycji danych meteorologicznych;

8) prezentacje multimedialne i filmy dydaktyczne dotyczące odnawialnych źródeł energii;

9) instruktażowe filmy dydaktyczne dotyczące montażu instalacji wyposażonych w urządzenia energetyki odnawialnej;

10) programy komputerowe do wspomagania projektowania i kosztorysowania;

11) instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej;

12) katalogi narzędzi do montażu instalacji;

13) normy dotyczące systemów energetyki odnawialnej;

14) literaturę techniczną i czasopisma zawodowe.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) materiały instalacyjne;

2) stanowisko wyposażone w sprzęt i narzędzia do trasowania, cięcia, gięcia, gwintowania i wiercenia (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

3) stanowisko wyposażone w sprzęt i narzędzia do wykonywania połączeń gwintowanych, lutowanych, zgrzewanych, spawanych, klejonych i zaciskanych (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

4) stanowisko wyposażone w sprzęt i narzędzia do wykonywania instalacji elektrycznych oraz fotowoltaicznych (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

5) stanowisko wyposażone w sprzęt i narzędzia do wykonywania instalacji zawierających kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

6) urządzenia do automatycznego sterowania systemami energetyki odnawialnej wyposażone w sterowniki, regulatory oraz aparaturę pomiarową;

7) apteczkę.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.