Dzienniki Urzędowe - rok 2025 poz. 8

Na podstawie art. 68 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 1646, z późn. zm.¹⁾) zarządza się, co następuje:

1) bank - bank krajowy, instytucja kredytowa, oddział instytucji kredytowej, oddział banku zagranicznego oraz Narodowy Bank Polski, zwany dalej „NBP”;

2) dzień operacyjny - dzień, w którym bank przyjmuje i realizuje zlecenia płatnicze;

3) Kasa Krajowa - Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa w rozumieniu ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. z 2025 r. poz. 379 i 820);

4) krajowy komponent systemu TARGET - system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (RTGS) prowadzony przez dany bank centralny, stanowiący część systemu TARGET;

5) podmiot zarządzający systemem zewnętrznym (operator systemu zewnętrznego) - podmiot prowadzący system zewnętrzny, o którym mowa w pkt 13;

6) regulamin w sprawie warunków uczestnictwa w systemie SORBNET3 - załącznik do uchwały nr 19/2025 Zarządu Narodowego Banku Polskiego z dnia 29 lipca 2025 r. w sprawie wprowadzenia „Regulaminu w sprawie warunków uczestnictwa w systemie SORBNET3” (Dz. Urz. NBP poz. 10);

7) rozliczenie międzybankowe - czynności realizowane w celu:

a) przekazania między bankami zleceń płatniczych dotyczących płatności pomiędzy:

- bankami,

- klientem banku a innym bankiem,

- bankiem a posiadaczem rachunku w innym banku,

- klientem banku a posiadaczem rachunku w innym banku,

b) ustalenia wzajemnych zobowiązań i należności pomiędzy bankami, wynikających z tytułu przekazania jednego lub więcej zleceń płatniczych, o których mowa w lit. a;

8) rozrachunek międzybankowy - przemieszczenie środków pieniężnych pomiędzy prowadzonymi przez banki rachunkami banków lub pomiędzy rachunkami banków a rachunkami własnymi banków prowadzących rachunki banków w celu wykonania zobowiązania powstałego w wyniku przeprowadzenia rozliczenia międzybankowego, o którym mowa w pkt 7;

9) system płatności - system, o którym mowa w art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami (Dz. U. z 2024 r. poz. 585), podlegający nadzorowi Prezesa NBP;

10) system SORBNET3 - system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (RTGS) obsługujący rachunki prowadzone w Centrali NBP, w którym są przeprowadzane rozrachunki międzybankowe w złotych;

11) system TARGET - system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (RTGS) dla przeprowadzania, w pieniądzu banku centralnego, rozrachunku płatności w euro, składający się z krajowych komponentów prowadzonych przez poszczególne banki centralne Unii Europejskiej stosownie do ram prawnych dotyczących systemu TARGET, w szczególności zgodnie z Wytycznymi Europejskiego Banku Centralnego z dnia 24 lutego 2022 r. w sprawie transeuropejskiego zautomatyzowanego błyskawicznego systemu rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym nowej generacji (TARGET) oraz uchylającymi wytyczne 2013/47/UE (EBC/2012/27) (EBC/2022/8) (Dz. U. UE L 163 z 17.06.2022, str. 84, L 295 z 16.11.2022, str. 50, L 195 z 03.08.2023, str. 54, L 2415 z 27.10.2023, L 2616 z 04.10.2024);

12) system TARGET-NBP - polski system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym (RTGS), stanowiący krajowy komponent systemu TARGET, prowadzony przez NBP;

13) system zewnętrzny - system zarządzany przez podmiot mający siedzibę w kraju należącym do Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, podlegający nadzorowi właściwego organu, w którym są przeprowadzane:

a) rozliczenia zleceń płatniczych lub transakcji mających za przedmiot środki pieniężne,

b) rozliczenia lub rozrachunek transakcji mających za przedmiot instrumenty finansowe

- w wyniku których powstają zobowiązania pieniężne będące przedmiotem rozrachunku międzybankowego;

14) uczestnik systemu SORBNET3 - podmiot posiadający rachunek bankowy w systemie SORBNET3, na podstawie umowy SORBNET3, oraz NBP;

15) uczestnik systemu TARGET-NBP - podmiot posiadający rachunek bankowy w systemie TARGET-NBP, na podstawie umowy TARGET-NBP, oraz NBP;

16) umowa SORBNET3 - „Umowa w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunku bankowego w systemie SORBNET3” lub „Umowa w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunku pomocniczego oraz realizacji zleceń podmiotu zarządzającego systemem zewnętrznym w systemie SORBNET3”, zawarta pomiędzy NBP a uczestnikiem systemu SORBNET3;

17) umowa TARGET-NBP - „Umowa w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunku w euro w systemie TARGET-NBP, zawarta między NBP a uczestnikiem systemu TARGET-NBP”;

18) ustawa o NBP - ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. z 2022 r. poz. 2025);

19) wysokokwotowe zlecenia płatnicze - zlecenia płatnicze w złotych, których wynikiem, w przypadku ich realizacji, jest rozrachunek międzybankowy, dotyczące:

a) operacji banków z NBP,

b) operacji dokonywanych na międzybankowym rynku pieniężnym lub walutowym, jak również operacji dokonywanych w międzybankowym obrocie instrumentami finansowymi,

c) rozliczeń lub rozrachunku transakcji mających za przedmiot instrumenty finansowe, dokonywanych przez podmioty zarządzające systemami zewnętrznymi,

d) płatności w kwocie 1 000 000 złotych lub wyższej, dokonywanych przez klientów banków lub na ich rzecz, z wyjątkiem płatności dokonywanych na rzecz organów administracji skarbowej oraz płatności dokonywanych na podstawie czeków oraz innych obciążeniowych zleceń płatniczych,

e) kompensowania zleceń płatniczych lub transakcji mających za przedmiot środki pieniężne w ramach systemów płatności w złotych wymienionych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 15 czerwca 2016 r. w sprawie określenia systemów, w których istnieje ryzyko systemowe (Dz. U. poz. 873);

20) zlecenie płatnicze - zlecenie uczestnika systemu SORBNET3, uczestnika systemu TARGET-NBP, banku lub klienta banku dotyczące przekazania kwoty pieniężnej w celu wykonania lub zwolnienia z zobowiązania pieniężnego, skutkujące dokonaniem rozliczenia międzybankowego lub rozrachunku międzybankowego.

1) systemu płatności;

2) zagranicznego systemu płatności, podlegającego nadzorowi właściwego organu nadzoru, zgodnie z zasadami funkcjonowania tego systemu;

3) banku prowadzącego jego rachunek, zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 2;

4) banku odbiorcy zlecenia w drodze bezpośredniej wymiany zleceń płatniczych oraz wynikających z nich wzajemnych zobowiązań i należności, zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 3;

5) instytucji kredytowej lub banku zagranicznego, zgodnie z zasadami określonymi przez bank oraz odpowiednio przez instytucję kredytową lub bank zagraniczny.

1) NBP:

a) w Centrali NBP w systemie SORBNET3 - na zasadach określonych w rozdziale 4 i umowie SORBNET3, a w przypadku, gdy rozrachunek międzybankowy jest przeprowadzany w wyniku działania podmiotu zarządzającego systemem zewnętrznym - również na zasadach określonych w rozdziale 7,

b) w oddziałach okręgowych NBP prowadzących rachunki banków w złotych - na zasadach określonych w rozdziale 6 oraz umowie rachunku bankowego zawartej pomiędzy NBP a bankiem;

2) pozostałe banki prowadzące rachunki innych banków w złotych - na zasadach określonych w rozdziale 6 i umowach zawartych pomiędzy tymi bankami, a w przypadku, gdy rozrachunek międzybankowy jest przeprowadzany w wyniku działania podmiotu zarządzającego systemem zewnętrznym - również na zasadach określonych w rozdziale 7.

1) NBP w systemie TARGET-NBP - na zasadach określonych w rozdziale 5 i umowie TARGET-NBP, a w przypadku, gdy rozrachunek międzybankowy jest przeprowadzany w wyniku działania podmiotu zarządzającego systemem zewnętrznym - również na zasadach określonych w rozdziale 7;

2) pozostałe banki prowadzące rachunki innych banków w euro - na zasadach określonych w rozdziale 6 i umowach zawartych pomiędzy tymi bankami, a w przypadku, gdy rozrachunek międzybankowy jest przeprowadzany w wyniku działania podmiotu zarządzającego systemem zewnętrznym - również na zasadach określonych w rozdziale 7.

1) NBP;

2) banki inne niż NBP;

3) podmioty zarządzające systemami zewnętrznymi.

2. Zlecenia płatnicze składane do rozrachunku międzybankowego wynikają z:

1) jednostkowych operacji;

2) kompensaty wzajemnych zobowiązań i należności wynikających z przeprowadzonych operacji.

1) Centralę NBP w systemie SORBNET3 - jeżeli dotyczą przemieszczenia środków pieniężnych pomiędzy bankami posiadającymi rachunki bieżące w złotych w Centrali NBP lub pomiędzy tymi bankami a NBP;

2) oddziały okręgowe NBP, o których mowa w § 4 pkt 1 lit. b, lub banki, o których mowa w § 4 pkt 2 - w przypadkach innych niż określone w pkt 1.

1) zasady sporządzania przez bank zleceń płatniczych składanych w banku prowadzącym rachunek;

2) tryb i terminy realizacji zleceń płatniczych, o których mowa w pkt 1;

3) zasady ustalania wzajemnych zobowiązań i należności banków.

1) tryb i terminy wymiany zleceń płatniczych;

2) sposób udokumentowania wymiany zleceń płatniczych i zasady sporządzania tej dokumentacji;

3) zasady postępowania przy korygowaniu błędów w dokumentacji dotyczącej wymiany zleceń płatniczych;

4) zasady ustalania wzajemnych zobowiązań i należności banków, wynikających z bezpośredniej wymiany zleceń płatniczych;

5) jednostki organizacyjne banków uczestniczące w bezpośredniej wymianie zleceń płatniczych;

6) sposób i terminy dokonywania rozrachunku międzybankowego, o którym mowa w § 12 ust. 1.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do bezpośredniej wymiany zleceń płatniczych między bankami, jeżeli co najmniej jeden z tych banków nie ma rachunku w systemach płatności prowadzonych przez NBP.

3. Do składania w systemach płatności, o których mowa w ust. 1, zleceń płatniczych w celu przeprowadzania rozrachunku międzybankowego właściwy jest bank zobowiązany do zapłaty należności na rzecz innego banku.

1) NBP;

2) banki inne niż NBP;

3) podmiot zarządzający systemem zewnętrznym;

4) bank centralny innego państwa;

5) Kasa Krajowa;

6) Bankowy Fundusz Gwarancyjny;

7) Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Finansów.

2. Warunkiem uczestnictwa w systemie SORBNET3 podmiotów, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 5 i 6, jest spełnienie warunków określonych w regulaminie w sprawie warunków uczestnictwa w systemie SORBNET3.

3. Warunkami uczestnictwa w systemie SORBNET3 podmiotów, o których mowa w ust. 1 pkt 3, 4 i 7, jest uzyskanie, zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 4 ustawy o NBP, zgody Prezesa NBP na prowadzenie rachunku w NBP oraz spełnienie warunków określonych w regulaminie w sprawie warunków uczestnictwa w systemie SORBNET3.

1) wysokokwotowych zleceń płatniczych;

2) innych zleceń płatniczych, przewidzianych w umowie SORBNET3;

3) zleceń płatniczych wystawianych przez bank posiadający rachunek rezerwy obowiązkowej w Centrali NBP.

2. Zlecenia płatnicze, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, obciążające rachunek banku, są wystawiane przez:

1) ten bank;

2) NBP;

3) podmiot zarządzający systemem zewnętrznym.

3. Podmioty, o których mowa w ust. 2 pkt 2 i 3, mogą wystawiać zlecenia płatnicze obciążające rachunek bieżący lub subkonto banku obsługiwane w systemie SORBNET3 na podstawie upoważnień określonych w umowie SORBNET3 zawartej między NBP a bankiem.

2. Zlecenie płatnicze nie może być odwołane od chwili jego wykonania, to znaczy od momentu obciążenia rachunku w systemie SORBNET3 wskazanego w zleceniu płatniczym.

3. Zlecenie płatnicze podmiotu zarządzającego systemem zewnętrznym nie może być odwołane po jego rejestracji w systemie SORBNET3.

2. Zlecenia płatnicze w systemie SORBNET3 są realizowane:

1) zgodnie z zasadą rozrachunku brutto, to jest w drodze odrębnej realizacji każdego zlecenia płatniczego;

2) zgodnie z zasadą rozrachunku w czasie rzeczywistym, to jest na bieżąco w ciągu dnia operacyjnego;

3) w kolejności wynikającej z zasad określonych w umowie SORBNET3.

2. Warunek jednoczesności, o którym mowa w ust. 1, nie musi być spełniony, jeżeli rozrachunek międzybankowy w systemie SORBNET3 jest przeprowadzany z wykorzystaniem rachunku podmiotu zarządzającego systemem zewnętrznym.

1) NBP;

2) banki inne niż NBP;

3) podmiot zarządzający systemem zewnętrznym;

4) Kasa Krajowa.

2. Warunkiem uczestnictwa w systemie TARGET-NBP podmiotów, o których mowa w ust. 1 pkt 2, jest spełnienie warunków określonych w uchwale w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunków banków przez NBP.

3. Warunkami uczestnictwa w systemie TARGET-NBP podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, jest uzyskanie, na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 4 ustawy o NBP, zgody Prezesa NBP na prowadzenie rachunku w NBP oraz spełnienie odpowiednio warunków określonych w § 7 i § 11 ust. 2 pkt 2 i 3 uchwały w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunków banków przez NBP.

4. Warunkiem uczestnictwa w systemie TARGET-NBP podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, jest spełnienie odpowiednio warunków określonych w § 7 i § 11 ust. 2 uchwały w sprawie warunków otwierania i prowadzenia rachunków banków przez NBP.

1) banki obciążające rachunki własne prowadzone w systemie TARGET-NBP;

2) NBP;

3) innych uczestników systemu TARGET-NBP niebędących bankami.

2. Podmioty, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, mogą wystawiać zlecenia płatnicze, które obciążają rachunki bankowe w euro uczestnika systemu TARGET-NBP, na podstawie upoważnienia określonego w umowie TARGET-NBP.

2. Zlecenie płatnicze może być odwołane do momentu jego wprowadzenia do systemu TARGET-NBP, o ile umowa TARGET-NBP nie stanowi inaczej. Zlecenie płatnicze ujęte w algorytmie, o którym mowa w umowie TARGET-NBP, nie może zostać odwołane w okresie działania algorytmu.

2. Zlecenia płatnicze, o których mowa w ust. 1, obciążające rachunek banku są wystawiane przez NBP lub ten bank.

1) uznanie, odpowiednio, rachunku innego banku lub rachunku własnego NBP, prowadzonego w oddziale okręgowym NBP w dniu jego przyjęcia do realizacji albo

2) skierowanie zlecenia płatniczego do innego banku lub do systemu SORBNET3 - w dniu jego przyjęcia do realizacji

- o ile w umowie rachunku bankowego, o której mowa w § 24 ust. 1, nie określono inaczej.

2. Rachunek banku prowadzony w oddziale okręgowym NBP jest uznawany na podstawie zlecenia płatniczego, o którym mowa w § 24 ust. 1:

1) w dniu realizacji zlecenia płatniczego obciążającego rachunek innego banku lub rachunek własny NBP, prowadzony w oddziale okręgowym NBP albo

2) w dniu otrzymania przez ten oddział środków pieniężnych z Centrali NBP, albo

3) najpóźniej w następnym dniu operacyjnym po dniu otrzymania z innego banku zlecenia płatniczego przekazanego bez pośrednictwa systemu SORBNET3.

1) uznanie rachunku innego banku prowadzonego przez ten bank lub rachunku własnego banku przeprowadzającego rozrachunek - w dniu przyjęcia zlecenia płatniczego do realizacji albo

2) skierowanie zlecenia płatniczego do innego banku, w tym do NBP do systemu TARGET-NBP lub oddziału okręgowego NBP - najpóźniej w następnym dniu operacyjnym po dniu jego przyjęcia do realizacji, a w przypadku skierowania zlecenia płatniczego do NBP do systemu SORBNET3 - w dniu jego przyjęcia do realizacji, bez względu na liczbę banków pośredniczących w jego wykonaniu.

2. Do uznawania rachunku innego banku prowadzonego przez inny niż NBP bank stosuje się odpowiednio § 26 ust. 2.

3. Dniem dokonania rozrachunku międzybankowego, o którym mowa w ust. 1 i 2, może być dzień wskazany przez zleceniodawcę w zleceniu płatniczym, o ile taką możliwość strony przewidziały w umowie rachunku bankowego.

1) określił:

a) obiektywne kryteria uczestnictwa, zapewniające równoprawny dostęp do obsługiwanego przez niego systemu,

b) zasady wymiany zleceń płatniczych pomiędzy uczestnikami systemu, o którym mowa w lit. a, lub rejestrowania obsługiwanych operacji, lub dokonywania rozliczeń lub rozrachunku transakcji oraz terminy i sposób regulowania zobowiązań z nich wynikających,

c) zasady dokonywania kompensowania wzajemnych zobowiązań i należności uczestników, wynikających z wymiany zleceń płatniczych, o której mowa w lit. b, oraz procedury zapewniające udokumentowanie poszczególnym uczestnikom wyników kompensowania ich dotyczących, o ile takie kompensowanie jest dokonywane,

d) zakres wzajemnej odpowiedzialności podmiotu zarządzającego systemem zewnętrznym i uczestników;

2) ustalił z bankiem przeprowadzającym rozrachunek międzybankowy zasady przekazywania zleceń płatniczych do tego banku i terminy przeprowadzenia rozrachunku międzybankowego.

1) ustalił procedury zapewniające:

a) że zlecenie płatnicze uczestnika przekazane do obsługiwanego przez niego systemu lub rozliczana w nim transakcja, lub inna operacja nie zostaną z niego wycofane po dokonaniu rozrachunku międzybankowego skompensowanych zobowiązań i należności,

b) skierowanie skompensowanych zobowiązań i należności do rozrachunku międzybankowego w czasie pozwalającym na przeprowadzenie tego rozrachunku w tym samym dniu co wymiana zleceń płatniczych uczestników,

c) przeprowadzenie, w razie braku wystarczających funduszy u uczestników, rozrachunku międzybankowego w terminie ustalonym zgodnie z § 28;

2) zabezpieczył obsługiwany przez siebie system pod względem technicznym i operacyjnym, w sposób umożliwiający, w przypadku awarii technicznej systemu, przeprowadzenie rozrachunku międzybankowego w tym samym dniu operacyjnym.

Prezes Narodowego Banku Polskiego: A. Glapiński

¹⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2024 r. poz. 1685 i 1863 oraz z 2025 r. poz. 146, 222, 525, 769 i 820.