Dziennik Ustaw - rok 1991 nr 61 poz. 258

2. W zakresie nie uregulowanym w ustawie do stosunków pracy na statkach stosuje się przepisy powszechnego ustawodawstwa pracy.

3. Przepisów ustawy nie stosuje się, jeżeli umowa międzynarodowa dotycząca pracy na morskich statkach handlowych, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej; jednakże przepisy ustawy korzystniejsze dla pracownika niż postanowienia umowy międzynarodowej mają pierwszeństwo.

4. Ustawa nie narusza przepisów Kodeksu morskiego.

1) pracownikiem jest osoba pozostająca z armatorem w stosunku pracy na statku,

2) pracownikiem zagranicznym jest pracownik mający stałe miejsce zamieszkania poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej,

3) marynarzem lub rybakiem jest osoba posiadająca morskie kwalifikacje zawodowe, stwierdzone zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. Nr 109, poz. 1156),

4) armatorem jest ten, kto uprawiając w swoim imieniu żeglugę statkiem własnym lub cudzym zatrudnia na nim pracowników,

5) statkiem rybackim jest statek handlowy przeznaczony lub używany do rybołówstwa morskiego,

6) kutrem rybackim jest statek rybacki przeznaczony lub używany do rybołówstwa morskiego na obszarze Morza Bałtyckiego,

7) podróżą morską jest podróż pracownika na statku z portu jej rozpoczęcia do portu jej zakończenia, chociażby w czasie tej podróży statek zawijał do innych portów,

8) portem rozpoczęcia podróży morskiej jest port, z którego statek wyszedł w morze, rozpoczynając wykonywanie zadania, ze względu na które został skierowany w tę podróż, a portem zakończenia podróży jest port, do którego statek przybył, kończąc wykonywanie tego zadania,

9) wyjście statku w morze następuje w chwili odcumowania od nabrzeża lub innych urządzeń portowych albo podniesienia kotwicy na redzie lub kotwicowisku, a przybycie do portu - w chwili gdy po zacumowaniu do nabrzeża lub innych urządzeń portowych albo zakotwiczeniu na redzie lub kotwicowisku uzyskano komunikację z lądem, nie wcześniej jednak niż po zakończeniu odpraw portowych.

2. Korzystanie z pośrednictwa pracy jest dobrowolne.

2. Za czynności związane z pośrednictwem nie wolno pobierać bezpośrednio lub pośrednio żadnych opłat od osób poszukujących pracy na statkach.

3. Korzystając z pośrednictwa, osoba poszukująca pracy na statku może dokonać wyboru armatora lub statku, a armator - doboru załogi statku.

2. Osoby poszukujące pracy na statkach kieruje się do armatorów w kolejności ich zgłaszania się do pośrednictwa, przy uwzględnieniu wymagań armatorów w zakresie kwalifikacji zawodowych i stanu zdrowia tych osób.

3. Organizacja pośrednictwa jest obowiązana wymagać od armatora, aby skierowana do niego osoba mogła dokładnie zapoznać się z treścią proponowanej jej umowy o pracę na statku.

1) ubezpieczenie na wypadek śmierci, inwalidztwa oraz utraty posiadanego na statku mienia osobistego, a także ubezpieczenie następstw wypadku przy pracy i choroby zawodowej,

2) opiekę lekarską i środki utrzymania - w razie pozostawienia jej w obcym porcie na skutek wypadku lub choroby,

3) prawo do bezpłatnej repatriacji do portu zawarcia umowy o pracę na statku lub portu sąsiedniego - w razie pozostawienia jej za granicą bez własnej winy.

2. W razie stwierdzenia, że na statku obcej bandery nie przysługują lub jedynie w ograniczonym zakresie przysługują pracownikowi uprawnienia określone w ust. 1, organizacja pośrednictwa odmawia wykonania pośrednictwa dla osoby poszukującej pracy na tym statku, chyba że - pomimo uprzedzenia o możliwych następstwach podpisania umowy o pracę - potwierdziła ona na piśmie zamiar jej zawarcia.

2. Posiadacz książeczki żeglarskiej może na jej podstawie powrócić do kraju nawet w przypadku utraty jej ważności.

3. Na czas podróży morskiej statku można na nim zatrudniać jedynie osobę posiadającą książeczkę żeglarską. Pracownika zagranicznego można zatrudnić, jeżeli posiada on dokument wydany przez organy innego państwa, na którego podstawie można ustalić jego tożsamość i przebieg pracy na statkach.

1) marynarza lub rybaka,

2) innej osoby, jeżeli pozostaje ona z armatorem w stosunku pracy na statku,

3) armatora, który z osobą nie będącą marynarzem lub rybakiem zamierza zawrzeć umowę o pracę na statku,

4) ucznia szkoły morskiej, w celu odbycia praktyki pływania określonej programem nauczania szkoły.

2. Za wystawienie książeczki żeglarskiej pobiera się opłatę.

3. Osobie, której wystawiono książeczkę żeglarską na wniosek armatora, wydaje się ją dopiero po zawarciu umowy o pracę na statku.

1) dla marynarza lub rybaka - na czas nie określony, chyba że wnosił on o jej wystawienie jedynie na czas określony lub na czas określonej podróży morskiej,

2) dla innej osoby, stosownie do zawartej lub zamierzonej umowy o pracę na statku - na czas nie określony, określony lub na czas określonej podróży morskiej,

3) dla ucznia na czas trwania praktyki pływania.

2. Polski urząd konsularny może wystawić książeczkę żeglarską jedynie na czas określonej podróży morskiej.

1) jeżeli z wnioskiem wystąpiła osoba nie uprawniona,

2) dla osoby:

a) która nie ukończyła 18 roku życia,

b) która jest niezdolna do wykonywania pracy na statku ze względu na stan zdrowia,

c) wobec której prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania pracy na statku,

d) wobec której zachodzą przesłanki odmowy wydania paszportu.

2. Wymogu ukończenia 18 roku życia nie stosuje się wobec młodocianego zatrudnionego lub mającego być zatrudnionym na statku w celu nauki zawodu.

3. Właściwy organ administracji państwowej stwierdza istnienie przesłanek, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. d), w terminie 30 dni od doręczenia mu wystąpienia dyrektora urzędu morskiego w tej sprawie; po bezskutecznym upływie tego terminu dyrektor urzędu morskiego wystawia książeczkę żeglarską.

2. Dyrektor urzędu morskiego dokonuje w książeczce żeglarskiej wymaganych adnotacji urzędowych, w szczególności zaś stwierdza termin jej ważności.

3. Armatorzy dokonują w książeczce żeglarskiej wpisów określających przebieg zatrudnienia na statkach, ze wskazaniem armatora i kapitana statku.

1) w razie jej unieważnienia przez dyrektora urzędu morskiego,

2) z upływem określonego w niej terminu ważności, nie wcześniej jednak niż w chwili rozwiązania stosunku pracy, w czasie trwania którego termin ten upłynął.

2. Dyrektor urzędu morskiego unieważnia książeczkę żeglarską:

1) z przyczyn określonych w art. 13 ust. 1 pkt 2 lit. b)-d),

2) jeżeli umowa o pracę na statku z pracownikiem nie będącym marynarzem lub rybakiem uległa rozwiązaniu przed upływem terminu ważności książeczki żeglarskiej.

3. Posiadacz książeczki żeglarskiej podlegającej unieważnieniu z przyczyn określonych w ust. 2 jest obowiązany niezwłocznie przedłożyć ją dyrektorowi urzędu morskiego do unieważnienia.

1) wzór książeczki żeglarskiej,

2) tryb wystawiania, wymiany i unieważniania książeczki żeglarskiej oraz rodzaj dokonywanych w niej adnotacji urzędowych i wpisów, a także sposób i tryb ich dokonywania,

3) wysokość pobieranych przez urząd morski opłat za wystawienie książeczki żeglarskiej.

2. Wpisanie pracownika na listę załogi statku polega na dokonaniu w niej przez armatora adnotacji dotyczących rodzaju zawartej z pracownikiem umowy o pracę na statku, zajmowanego na statku stanowiska oraz miejsca i terminu rozpoczęcia pracy na tym statku, a skreślenie go z tej listy - na dokonaniu adnotacji dotyczących miejsca i terminu zakończenia pracy na tym statku oraz jego przyczyny.

3. Wpisania pracownika na listę załogi dokonuje się najpóźniej w chwili wyjścia statku w morze, a skreślenia z tej listy - najwcześniej w chwili przybycia statku do portu, w którym pracownik kończy pracę na tym statku.

4. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej po zasięgnięciu opinii związków zawodowych określi, w drodze rozporządzenia, wzór listy załogi statku oraz sposób jej wystawiania i dokonywania w niej wpisów.

2. Armator, w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi, określa skład liczebny i zawodowy załogi statku, umożliwiający spełnienie wymagań określonych w ust. 1, a także sposób uzupełnienia tego składu w podróży morskiej statku, jeżeli w czasie jej trwania nastąpiło jego zmniejszenie.

3. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej określi, w drodze rozporządzenia:

1) warunki zdrowotne wymagane od osób wykonujących pracę na statkach oraz tryb uznawania osób za zdolne lub niezdolne do wykonywania tej pracy,

2) rodzaje i częstotliwość wymaganych badań lekarskich osób wykonujących pracę na statkach.

2. Kapitan statku jest upoważniony do wystawiania listy załogi i dokonywania w niej wpisów, a także do dokonywania wpisów w książeczkach żeglarskich pracowników stanowiących załogę statku.

2. Kapitan statku jest również obowiązany odnotować w dzienniku okrętowym złożenie mu przez pracownika odwołania, sprzeciwu lub jakiegokolwiek innego pisma w sprawie ze stosunku pracy na statku. Złożenie takie jest równoznaczne z wniesieniem pisma do organu powołanego do rozpatrywania roszczeń ze stosunku pracy na statku.

2. Delegat załogi wykonuje uprawnienia zastrzeżone dla niego w przepisach ustawy oraz jest władny zgłaszać kapitanowi interwencje w sprawach załogi statku.

3. Kapitan statku rozpatruje interwencje niezwłocznie i o podjętych decyzjach zawiadamia delegata załogi. Jeżeli interwencja była złożona na piśmie, kapitan czyni w dzienniku okrętowym wzmiankę o jej złożeniu oraz sposobie i terminie załatwienia.

4. Przepisy ust. 1-3 nie naruszają uprawnień związków zawodowych do reprezentowania i obrony praw i interesów pracowników na statku.

2. Delegata załogi wybiera się na czas, w którym statek odbywać będzie podróż lub podróże morskie; może on być w każdej chwili przez zebranie załogi statku odwołany.

3. Kapitan statku jest obowiązany umożliwić załodze przeprowadzenie zebrania wyborczego oraz zebrania w sprawie odwołania delegata, najwcześniej jak to jest możliwe.

2. Stosunek pracy na statku może powstać na podstawie spółdzielczej umowy o pracę na statku; do umowy tej, w sprawach nie uregulowanych w ustawie, stosuje się Prawo spółdzielcze.

3. W umowie o pracę na statku pracownik zobowiązuje się do wykonywania na rzecz armatora pracy na oznaczonym stanowisku na statkach odbywających podróże morskie albo na statku udającym się w określoną podróż, a armator - do zatrudnienia pracownika na takich statkach (statku) za wynagrodzeniem odpowiadającym zajmowanemu stanowisku.

4. W ramach stosunku pracy z umowy o pracę na czas określony albo nie określony pracownik wykonuje pracę na statkach armatora, na których jest kolejno wpisywany na listę załogi, a jeżeli byłoby to przejściowo niemożliwe, armator przenosi go do rezerwy.

2. Niedopełnienie wymagań określonych w ust. 1 stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków armatora wobec pracownika.

1) miejsce i datę zawarcia umowy,

2) nazwę i siedzibę armatora,

3) imię i nazwisko oraz datę i miejsce urodzenia pracownika,

4) stanowisko, na którym pracownik będzie zatrudniony,

5) zasady wynagradzania,

6) miejsce i termin rozpoczęcia pracy,

7) rodzaj umowy o pracę,

8) termin, od którego trwa umowa o pracę na czas określony,

9) statek, na którym będzie wykonywana praca, oraz port lub rejon geograficzny zakończenia podróży morskiej, jeżeli umowę o pracę zawarto na podróż morską statku.

2. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta na piśmie, armator powinien niezwłocznie potwierdzić pracownikowi pisemnie rodzaj umowy i jej treść określoną w ust. 1.

2. Rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn określonych w ust. 1 pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem umowy o pracę na mocy porozumienia stron.

3. Rozwiązanie umowy z naruszeniem przepisu ust. 1 uważa się za rozwiązanie umowy o pracę przez zakład pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

4. Armatorowi, z którym rozwiązano umowę o pracę z naruszeniem przepisu ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia zasadniczego należnego pracownikowi za okres równy obowiązującemu go okresowi wypowiedzenia. Jeżeli niezgodnie z prawem rozwiązano umowę o pracę na czas określony lub umowę o pracę na podróż statku, odszkodowanie przysługuje za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące.

5. W razie gdy niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nastąpiło w okresie wcześniej dokonanego przez jedną ze stron wypowiedzenia, odszkodowanie przysługuje za czas do upływu okresu wypowiedzenia.

6. Samowolne pozostanie pracownika za granicą uważa się za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, dokonane w pierwszym dniu pozostania za granicą. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio.

7. Roszczenia armatora określone w ust. 4-6 przedawniają się z upływem 3 miesięcy od dnia, w którym armator powziął wiadomość o niezgodnym z prawem rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, nie później jednak niż z upływem 6 miesięcy od dokonania takiego rozwiązania.

2. Przepis ust. 1 stosuje się również wobec pracownika zagranicznego, z tą zmianą, że umowa o pracę przedłuża się do dnia przybycia statku do pierwszego portu wyładowania lub załadowania, o ile strony nie uzgodniły inaczej.

3. Jeżeli w sytuacji określonej w ust. 1 pracownik wraca do kraju w inny sposób aniżeli na statku, na którym jest wpisany na listę załogi, umowa o pracę przedłuża się do dnia przybycia pracownika do kraju, chyba że stosunek pracy ustał wcześniej na podstawie art. 31 ust. 6.

2. Umowa określona w ust. 1 rozwiązuje się też z dniem odmowy wyrażenia przez pracownika zgody na pracę na statku udającym się do strefy działań wojennych albo z dniem zejścia pracownika z takiego statku. W takich sytuacjach pracownikowi przysługuje odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia za pracę.

2. Pomimo wygaśnięcia umowy z przyczyn wskazanych w ust. 1, armator jest obowiązany ponownie zatrudnić pracownika, jeżeli w postępowaniu karnym został on uniewinniony lub postępowanie umorzono albo gdy aresztowanie było w świetle polskiego prawa oczywiście niesłuszne. Dotyczy to również odbywania kary pozbawienia wolności za czyn, za który pracownik nie podlega odpowiedzialności karnej według polskiego prawa, albo gdy skazanie za granicą było w świetle polskiego prawa oczywiście niesłuszne.

3. Armator może odmówić ponownego zatrudnienia pracownika, jeżeli w terminie 7 dni od zakończenia postępowania karnego lub zwolnienia z aresztu bądź zakładu karnego nie zgłosił on gotowości do niezwłocznego podjęcia pracy, chyba że przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika.

2. Armator może ograniczyć obowiązki pracownika pozostającego w rezerwie do oczekiwania w miejscu wybranym przez pracownika na wezwanie do wykonywania pracy w rezerwie lub na statku. Za czas takiego oczekiwania, w braku odmiennego unormowania w umowie o pracę, przysługuje pracownikowi najniższe wynagrodzenie za pracę, określone na podstawie przepisów Kodeksu pracy.

1) przed udzieleniem mu w ustalonym terminie urlopu lub innego czasu wolnego na lądzie,

2) w okresie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy.

2. Wynagrodzenie na statkach rybackich może przewidywać udział w wartości złowionej i przetworzonej ryby oraz wykonanych usług.

2. Dodatek wypłaca się za czas przebywania pracownika w podróży morskiej poza krajem.

3. Dodatek dewizowy jest doliczany do podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych w wysokości ustalonej w zakładowym układzie zbiorowym pracy.

2. Jeżeli pracownik pozostał za granicą bez własnej winy, uzasadnione koszty repatriacji i oczekiwania na nią ponosi armator.

2. Zatrudnienie pracownika na statku przewożącym go do miejsca repatriacji, odbywające się po ustaniu stosunku pracy, poczytuje się, w razie wątpliwości, za zawarcie umowy o pracę na podróż statku.

1) przez okres sześciu miesięcy - co miesiąc świadczenie obliczane jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, a następnie

2) do czasu uznania za zmarłego - zasiłek pieniężny.

2. W sprawie wysokości zasiłku pieniężnego dla członków rodziny pracownika uprawnionych do świadczeń określonych w ust. 1 stosuje się odpowiednio przepisy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, dotyczące renty rodzinnej.

1) strzec honoru i praw polskiej bandery oraz dobrego imienia polskiego marynarza i rybaka,

2) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa żeglugi oraz bezpieczeństwa i porządku przebywania na statku,

3) stosować się do przepisów i zarządzeń władz w portach i na morzu, zwłaszcza przepisów celno-dewizowych,

4) dbać o bezpieczeństwo pasażerów,

5) chronić środowisko morskie przed zanieczyszczeniem,

6) chronić statek, jego urządzenia i ładunek,

7) dbać o pomieszczenia własnego użytku oraz wspólne pomieszczenia załogi, jak też o ich wyposażenie.

2. W razie uzasadnionego podejrzenia, że pracownik posiada lub przewozi na statku przedmioty, o których mowa w ust. 1, kapitan może zarządzić przeszukanie pomieszczenia i rzeczy pracownika, a w razie ujawnienia takich przedmiotów, władny jest usunąć je ze statku lub przekazać właściwym władzom.

3. Przeszukania pomieszczenia i rzeczy pracownika dokonuje się w jego obecności i przy udziale delegata załogi. Z czynności przeszukania sporządza się protokół, wyjaśniając w nim przyczyny nieobecności pracownika, jeżeli w tej czynności nie uczestniczył. Pracownikowi doręcza się kopię protokołu.

4. O przeszukaniu pomieszczenia i rzeczy pracownika oraz wyniku przeszukania kapitan sporządza wzmiankę w dzienniku okrętowym.

2. Wykonywanie pracy, o której mowa w ust. 1, może trwać w danej podróży morskiej do 6 tygodni, nie dłużej jednak niż do zawinięcia statku do pierwszego portu. Jeżeli ta praca jest wykonywana niezależnie od pracy określonej w umowie o pracę, pracownikowi przysługuje odpowiednie wynagrodzenie dodatkowe.

3. Przepis ust. 1 stosuje się również w sytuacji, gdy po rozpoczęciu podróży morskiej statku pracownik wykazał na zajmowanym stanowisku brak wymaganej sprawności psychofizycznej lub rzeczywistych kwalifikacji zawodowych.

4. O wydaniu poleceń, o których mowa w ust. 1-3, kapitan sporządza wzmiankę w dzienniku okrętowym.

1) sprzeciw pracownika rozpatruje kapitan samodzielnie,

2) przepisu pkt 1 nie stosuje się w okresie, gdy pracownik wpisany na listę załogi przebywa w porcie siedziby armatora, a naruszenie porządku i dyscypliny nastąpiło poza statkiem,

3) kapitan nie może zastosować kary po upływie 7 dni od przyjęcia wiadomości o naruszeniu,

4) przed nałożeniem kary kapitan jest obowiązany zasięgnąć opinii delegata załogi,

5) w okresie podróży morskiej uznanie kary za niebyłą może nastąpić także na wniosek delegata załogi.

2. Pracownik lub delegat załogi może w ciągu 7 dni złożyć na piśmie uzasadniony protest co do decyzji kapitana statku o odrzuceniu jego sprzeciwu. Kapitan przekazuje wówczas sprawę do rozpatrzenia armatorowi. Armator podejmuje decyzję o odrzuceniu sprzeciwu, w uzgodnieniu ze związkiem zawodowym, w ciągu 14 dni od dnia przybycia pracownika do kraju.

3. Wobec kapitana statku przepisy Kodeksu pracy stosuje się z tą zmianą, że ukaranie kapitana może nastąpić w ciągu 30 dni od jego przybycia do siedziby armatora, nie później jednak niż w ciągu 9 miesięcy od naruszenia obowiązków pracowniczych, dyscypliny pracy lub zasad przebywania na statku, za które ma zostać ukarany.

2. Czasu pozostawania w pogotowiu do pracy, podczas którego praca nie była wykonywana, jak też przerw w pracy wynikających z dobowego rozkładu czasu pracy nie wlicza się do obowiązującej pracownika normy czasu pracy.

3. Dozwolona jest praca w niedziele i święta określone w odrębnych przepisach.

2. W razie przedłużenia okresu przebywania pracownika na statku w czasie jednej podróży morskiej ponad okres, o którym mowa w ust. 1, armator powinien pracownikowi zatrudnionemu na czas określony lub nie określony umożliwić, na jego wniosek, niezwłoczne zejście ze statku.

2. W okresie przebywania statku w porcie czas pracy w pięciodniowym tygodniu pracy nie może przekraczać 40 godzin.

3. Regulamin pracy i przebywania na statku może dopuścić przedłużenie czasu pracy do 12 godzin na dobę w okresie przebywania statku w porcie, nie dłużej jednak niż do 56 godzin tygodniowo, jeżeli po pracy zapewni się pracownikowi co najmniej dwukrotnie dłuższy czas wolny od pracy.

4. W okresie przebywania statku w porcie w strefie tropikalnej lub polarnej czas pracy w pięciodniowym tygodniu pracy nie może przekraczać 30 godzin.

5. Praca w wymiarze ponad 40 godzin tygodniowo w strefie umiarkowanej lub 30 godzin w strefie tropikalnej i polarnej nie jest - w granicach określonych w ust. 1 i 3 - pracą w godzinach nadliczbowych, ale przysługuje za nią dodatkowe wynagrodzenie w wysokości ustalonej przepisami o wynagrodzeniu. Dodatkowe wynagrodzenie może być ustalone w formie zryczałtowanej.

2. Praca w granicach norm czasu określonych w ust. 1 nie jest pracą w godzinach nadliczbowych, jeżeli liczba przepracowanych godzin w okresie rozliczeniowym, nie dłuższym niż 8 miesięcy, nie przekroczy sumy tygodniowych norm czasu pracy, obliczonej na podstawie art. 57 ust. 2 i 4.

2. Praca w ramach norm czasu pracy przedłużonych na podstawie przepisu ust. 1 nie jest pracą w godzinach nadliczbowych, jeżeli liczba godzin przepracowanych w czasie podróży morskiej statku nie przekracza sumy tygodniowych norm czasu pracy, obliczonej na podstawie art. 57 ust. 2 i 4.

2. Pracownicy, o których mowa w ust. 1, mogą być zobowiązani do wykonywania pracy związanej z eksploatacją statku lub wymaganiami służby ratowniczej w wymiarze do 12 godzin na dobę i 40 godzin przeciętnie na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie dłuższym niż 1 miesiąc.

1) oczekiwane są manewry statku lub może powstać konieczność chronienia statku, pasażerów, załogi lub ładunku,

2) wymaga tego organizacja obsługi systemów i urządzeń zautomatyzowanych.

2. Wysokość wynagrodzenia za pozostawanie w pogotowiu do pracy określają przepisy o wynagrodzeniu.

1) niebezpieczeństwa grożącego statkowi, pasażerom, załodze lub ładunkowi, jak również konieczności udzielenia pomocy innemu statkowi lub rozbitkom,

2) przeprowadzania alarmów ćwiczebnych na statku,

3) szczególnych potrzeb eksploatacyjnych, z wyłączeniem połowów i przetwórstwa ryb.

2. Powierzenie pracy w godzinach nadliczbowych, w razie innych potrzeb statku niż określone w ust. 1, wymaga zgody pracownika.

2. Odpowiednio do stopnia uciążliwości warunków pracy i przebywania na statku, zwłaszcza zaś różnic w wymiarze i rozkładzie czasu pracy, w długości podróży morskiej oraz rodzaju żeglugi i sposobach eksploatowania statków, pracownikowi można też przyznać uprawnienie do dodatkowego urlopu wyrównawczego.

1) 18 dni roboczych po roku pracy,

2) 21 dni roboczych po 3 latach pracy,

3) 26 dni roboczych po 6 latach pracy.

2. Na statkach rybackich wymiar urlopu wynosi:

1) 21 dni roboczych po 2 latach pracy,

2) 30 dni roboczych po 3 latach pracy.

3. Na zbiornikowcach wymiar urlopu wynosi 26 dni roboczych po roku pracy.

4. Do okresów pracy, o których mowa w ust. 1-3, zalicza się okresy poprzedniego zatrudnienia pracownika na podstawie umów o pracę na statku, z wyłączeniem wszelkich innych okresów.

5. Przepisy ust. 1-3 nie znajdują zastosowania, jeżeli na podstawie Kodeksu pracy pracownik nabędzie prawo do urlopu w korzystniejszym wymiarze.

2. Pracownik powinien być zawiadomiony o terminie urlopu nie później niż na jeden miesiąc przed jego rozpoczęciem.

2. Pracownik może żądać od armatora wyrównania szkody, którą poniósł w związku z odwołaniem lub zmianą terminu urlopu.

2. W rozumieniu przepisów tego działu kuter rybacki przebywa w morzu od chwili wyjścia w morze w celu wykonywania rybołówstwa do chwili przybycia do portu, po zakończeniu rybołówstwa. Dzień wyjścia w morze i dzień przybycia do portu uznaje się za dni w morzu.

3. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej, w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej i po zasięgnięciu opinii związków zawodowych, może, w drodze rozporządzenia, wyłączyć stosowanie wszystkich lub niektórych przepisów tego działu do stosunków pracy na kutrach rybackich wykonujących rybołówstwo w czasie wielodniowych podróży morskich.

2. Praca wykonywana według wymiaru i rozkładu czasu pracy określonych w ust. 1 nie jest pracą w godzinach nadliczbowych.

3. Przepisy art. 63 stosuje się odpowiednio.

2. Armator może udzielić pracownikowi dni wolnych w każdym czasie. Jednakże dni wolne, nie wykorzystane przed rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego, powinny być udzielone łącznie z tym urlopem.

3. Na wniosek pracownika armator wypłaca mu ekwiwalent pieniężny w zamian za przysługujące dni wolne.

4. W sprawach dotyczących sposobu udzielania dni wolnych, nie uregulowanych w ust. 2 i 3, stosuje się odpowiednio przepisy działu VIII, z wyłączeniem przepisów o utracie prawa do urlopu.

1) wysokość dodatku dewizowego, jeżeli kuter ma zawijać do portów zagranicznych,

2) normy przydziału odzieży, obuwia i sprzętu ochrony osobistej oraz wysokość ekwiwalentu pieniężnego za pranie i naprawę odzieży i obuwia przez samych pracowników,

3) szczegółowe warunki wyżywienia pracowników na kutrze albo ustalenia dotyczące wypłacania ekwiwalentu,

4) wysokość dodatkowego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 57 ust. 5, jeżeli pracownik będzie zatrudniony w wymiarze czasu pracy określonym na podstawie przepisów tego artykułu,

5) wysokość wynagrodzenia za pozostawanie w pogotowiu do pracy, o którym mowa w art. 61 ust. 1,

6) urlop wyrównawczy, jeżeli pracownikowi przysługuje prawo do tego urlopu,

7) wysokość wynagrodzenia za dni wolne oraz wysokość ekwiwalentu, o którym mowa w art. 77 ust. 3, jeżeli pracownikowi przysługuje prawo do dni wolnych.

1) obowiązek uwzględniania przez armatora postulatów strony związkowej uzasadnionych sytuacją ekonomiczną lub rozwojem przedsiębiorstwa,

2) powstrzymywanie się od wysuwania postulatów, których realizacja oczywiście przekracza możliwości finansowe armatora, zagrażając jego pozycji na rynku żeglugowym.

2. W trakcie rokowań armator jest zobowiązany do udzielania związkom zawodowym wszelkich informacji niezbędnych do prowadzenia odpowiedzialnych rokowań.

2. Każda ze stron powołuje dwóch członków komisji rozjemczej. Przewodniczący jest ustalany wspólnie. W braku zgody co do jego powołania, powołuje go, w ciągu 14 dni, sąd wojewódzki - sąd pracy i ubezpieczeń społecznych właściwy dla siedziby armatora, na wniosek którejkolwiek ze stron.

3. Komisja rozjemcza orzeka o zasadności zarzutu w ciągu 30 dni. Komisja może orzec o sposobie dostosowania postulatu do wymagań określonych w art. 82.

2. Regulamin może ustalić zasady kompletowania załogi statku, a w szczególności uprawnienia kapitana statku w tym zakresie.

2. Tej samej karze podlega, kto prowadzi pośrednictwo pracy dla osób poszukujących pracy na statkach z naruszeniem przepisu art. 4 ust. 1.

1) o wymaganej treści umowy o pracę na statku oraz treści wpisu do listy załogi statku lub książeczki żeglarskiej,

2) o czasie pracy

- podlega karze grzywny.

2. Tej samej karze podlega, kto kierując przedsiębiorstwem armatorskim lub zespołem osób zatrudnionych u armatora nie przestrzega przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny przebywania na statku oraz przepisów określających warunki, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia mieszkalne, sanitarne i bytowe na statku.

1) zaopatrzenia statku w wymaganą ilość żywności i wody oraz w przewidziane normami urządzenia, instrumenty i materiały medyczne,

2) zatrudnienia na statku fachowych pracowników służby zdrowia lub przeszkolenia innych pracowników w zakresie udzielania pomocy medycznej,

3) dokonania we właściwym czasie repatriacji osób do tego uprawnionych

- podlega karze grzywny.

2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowiązkowi:

1) dopuszcza do zatrudnienia na statku, w składzie jego załogi, pracownika nie posiadającego ważnej książeczki żeglarskiej,

2) w czasie podróży morskiej statku zatrudnia na nim pracownika, nie wpisując go na listę załogi tego statku,

3) nie udziela pracownikowi przysługującego mu urlopu wypoczynkowego, wyrównawczego lub dni wolnych, o których mowa w art. 77, albo bezpodstawnie obniża ich wymiar.

2. Do roszczeń pracowników powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

2. Okresy pracy na statku, przypadające przed dniem wejścia w życie ustawy, wlicza się do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, według przepisów ustawy.

2. Toczące się przed morskimi komisjami dyscyplinarnymi oraz odwoławczą morską komisją dyscyplinarną sprawy o wymierzenie kar dyscyplinarnych, nie rozstrzygnięte ostatecznie do dnia wejścia w życie ustawy, podlegają przekazaniu armatorom w celu zastosowania kar przewidzianych w ustawie. W sprawach tych kara nie może być jednak zastosowana po upływie 1 miesiąca od dnia przekazania sprawy armatorowi.

2. Czynności dokonane w tych sprawach przez właściwe kolegia są skuteczne, jeżeli odpowiadają przepisom dotychczasowym.

3. W sprawach o wykroczenia, o których mowa w art. 72 ustawy z dnia 28 kwietnia 1952 r. o pracy na polskich morskich statkach handlowych w żegludze międzynarodowej (Dz. U. Nr 25, poz. 171, z 1954 r. Nr 37, poz. 160, z 1958 r. Nr 68, poz. 338 i z 1989 r. Nr 35, poz. 192), popełnione przed dniem wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy ustawy; należy jednak zastosować przepisy dotychczasowe, jeżeli są względniejsze dla sprawcy.