REKLAMA
Dziennik Ustaw - rok 2025 poz. 1088
USTAWA
z dnia 25 lipca 2025 r.
o Instytucie imienia Wincentego Witosa
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1. [Zakres regulacji]
Art. 2. [Osobowość prawna]
2. Instytut ma osobowość prawną.
3. Siedzibą Instytutu jest miasto stołeczne Warszawa.
4. Nadzór nad Instytutem sprawuje minister właściwy do spraw rolnictwa, zwany dalej „ministrem”.
Art. 3. [Cel działalności]
1) ochronę, kultywowanie oraz szerzenie myśli narodowej i patriotycznej Wincentego Witosa;
2) inicjowanie i podejmowanie działań mających na celu przybliżenie postaci Wincentego Witosa;
3) upamiętnianie działań zmierzających do obrony niepodległości oraz budowania demokratycznego, niepodległego i niezależnego od wpływów zewnętrznych Państwa Polskiego;
4) upamiętnienie żyjących, zmarłych lub zamordowanych ofiar zbrodni sowieckich, zbrodni niemieckich lub innych przestępstw stanowiących zbrodnie przeciwko pokojowi, demokracji i Państwu Polskiemu w XX wieku;
5) prowadzenie badań w zakresie nauk historycznych oraz badań interdyscyplinarnych z wykorzystaniem narzędzi pokrewnych nauk humanistycznych i społecznych, a w szczególności badanie, dokumentowanie i poszerzanie wiedzy na temat totalitaryzmów XX wieku;
6) gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie relacji ofiar i świadków zbrodni reżimów totalitarnych oraz popularyzowanie wiedzy na ten temat;
7) współpraca z placówkami oświatowo-kulturalnymi, których patronem jest Wincenty Witos;
8) opieka nad miejscami pamięci związanymi z Wincentym Witosem.
2. Do zadań Instytutu należy w szczególności:
1) tworzenie podstaw naukowych rozwoju wiedzy o historii i dziedzictwie Polski, ze szczególnym uwzględnieniem polskiej myśli społecznopolitycznej Wincentego Witosa oraz ruchu ludowego;
2) upowszechnianie wiedzy o historii i dziedzictwie Polski;
3) prowadzenie badań nad historią i dziedzictwem Polski, ze szczególnym uwzględnieniem polskiej myśli społeczno-politycznej Wincentego Witosa oraz ruchu ludowego;
4) inspirowanie, wspieranie i upowszechnianie zjawisk w nauce, kulturze i sztuce nawiązujących do dziedzictwa polskiej historii;
5) opieka nad miejscami upamiętnienia postaci Wincentego Witosa, a także szkołami i placówkami kultury, których patronem jest postać najwybitniejszego z chłopów polskich;
6) przywrócenie społeczeństwu miejsc pamięci związanych z Wincentym Witosem;
7) organizowanie konkursów wiedzy o Wincentym Witosie i jego współpracownikach;
8) ustanowienie stypendiów dla wyróżniającej się młodzieży wywodzącej się ze środowiska wiejskiego;
9) prowadzenie działalności wydawniczej, dokumentacyjnej, informacyjnej, promocyjnej i bibliotecznej dotyczącej przedmiotu działania Instytutu;
10) organizowanie wystaw stałych, czasowych oraz objazdowych;
11) prowadzenie działań związanych z cyfryzacją, digitalizacją i udostępnianiem materiałów dotyczących przedmiotu działania Instytutu;
12) popularyzowanie, dokumentowanie i poszerzanie wiedzy w zakresie określonym w ust. 1, w tym gromadzenie, ewidencjonowanie, przechowywanie, digitalizacja, opracowywanie, tłumaczenie, udostępnianie i zabezpieczanie materiałów lub ich kopii, w tym poprzez współpracę z innymi podmiotami;
13) organizowanie uroczystości, konferencji, sympozjów, wykładów, seminariów, dyskusji oraz prowadzenie innej działalności popularyzatorskiej, w zakresie określonym w ust. 1.
Art. 4. [Statut]
2. Minister, w drodze zarządzenia, nadaje Instytutowi statut, w którym określa organizację wewnętrzną Instytutu, mając na względzie prawidłowe i sprawne wykonywanie zadań przez Instytut.
3. W sprawach nieuregulowanych niniejszą ustawą do Instytutu stosuje się przepisy ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych. Ministrem właściwym w rozumieniu przepisów, o których mowa w zdaniu pierwszym, jest minister.
Rozdział 2
Organy i organizacja Instytutu
Art. 5. [Organy Instytutu]
1) Dyrektor Instytutu;
2) Rada Naukowa.
Art. 6. [Zadania Dyrektora Instytutu]
2. Dyrektora Instytutu powołuje i odwołuje minister.
3. Kandydata lub kandydatów na stanowisko Dyrektora Instytutu przedstawia Rada Naukowa w terminie 3 miesięcy od dnia powstania wakatu na tym stanowisku.
4. Kadencja Dyrektora Instytutu trwa 5 lat.
5. Powołanie, o którym mowa w ust. 2, stanowi nawiązanie stosunku pracy na podstawie powołania w rozumieniu ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2025 r. poz. 277 i 807).
6. Do czasu powołania Dyrektora Instytutu minister może powierzyć pełnienie obowiązków Dyrektora Instytutu wyznaczonej osobie na okres nie dłuższy niż rok.
Art. 7. [Wymagania dotyczące powołania na stanowisko Dyrektora Instytutu]
1) jest obywatelem polskim;
2) korzysta z pełni praw publicznych;
3) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
4) posiada wykształcenie wyższe;
5) wyróżnia się wiedzą z zakresu historii Polski i Narodu Polskiego;
6) cieszy się nieposzlakowaną opinią i daje rękojmię prawidłowego wykonywania powierzonych zadań;
7) w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 lipca 1990 r. nie pracowała w organach bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2024 r. poz. 1632, 1897 i 1940), nie pełniła w nich służby ani nie współpracowała z tymi organami.
2. Wynagrodzenie Dyrektora Instytutu ustala minister zgodnie z przepisami ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2136).
3. Odwołanie Dyrektora Instytutu przed upływem kadencji następuje w przypadku:
1) złożenia rezygnacji;
2) utraty zdolności do pełnienia powierzonych obowiązków na skutek długotrwałej choroby, trwającej dłużej niż 6 miesięcy;
3) zaprzestania spełniania przez Dyrektora Instytutu któregokolwiek z wymogów określonych w ust. 1 pkt 1-3;
4) naruszenia przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem;
5) złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu.
4. Kadencja Dyrektora Instytutu wygasa w razie jego śmierci lub odwołania.
Art. 8. [Ograniczenia dotyczące osoby powołanej na stanowisko Dyrektora Instytutu]
1) zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska naukowo-dydaktycznego lub naukowego w szkole wyższej, Polskiej Akademii Nauk, instytucie badawczym lub innej jednostce naukowej, ani wykonywać innych zajęć zarobkowych niedających się pogodzić z obowiązkami i godnością jego urzędu;
2) należeć do partii politycznej;
3) wykonywać innych czynności, które pozostają w sprzeczności z jego obowiązkami albo mogą wywołać podejrzenie o jego stronniczość lub interesowność;
4) prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z obowiązkami i godnością jego urzędu.
Art. 9. [Zadania i obowiązki Dyrektora Instytutu]
1) kierowanie pracami Instytutu i reprezentowanie go na zewnątrz;
2) opracowywanie rocznego planu działania Instytutu;
3) ustalanie rocznego planu finansowego Instytutu;
4) opracowywanie rocznego sprawozdania z działalności Instytutu i przedstawianie go ministrowi;
5) sprawowanie zarządu nad mieniem Instytutu;
6) prowadzenie gospodarki finansowej Instytutu;
7) podejmowanie czynności w sprawach z zakresu prawa pracy;
8) przedstawianie corocznie, nie później niż do dnia 31 marca, sprawozdania z działalności Instytutu sejmowym komisjom właściwym ze względu na przedmiotowy zakres ich działania;
9) opracowywanie rocznego sprawozdania finansowego Instytutu i przedstawianie go ministrowi;
10) rozliczanie dotacji otrzymanych z budżetu państwa.
Art. 10. [Zadania i kompetencje Rady Naukowej]
2. Rada Naukowa składa się z nie mniej niż trzech i nie więcej niż siedmiu członków.
3. Z tytułu działalności w Radzie Naukowej nie przysługuje wynagrodzenie.
4. Do Rady Naukowej nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych w zakresie dotyczącym uchwalania statutu Instytutu oraz opiniowania rocznego planu finansowego Instytutu.
Rozdział 3
Gospodarka Instytutu
Art. 11. [Samodzielna gospodarka finansowa]
Art. 12. [Przychody Instytutu]
2. Przychodami Instytutu mogą być środki pochodzące z:
1) funduszy Unii Europejskiej;
2) programów badawczych;
3) przychodów ze sprzedaży albo z tytułu przekazania do odpłatnego używania składników mienia będącego własnością Instytutu;
4) darowizn, spadków i zapisów;
5) przychodów z innych tytułów.
Art. 13. [Roczny plan finansowy]
2. Roczny plan finansowy ustala Dyrektor Instytutu.
Art. 14. [Fundusze Instytutu]
1) fundusz statutowy;
2) fundusz rezerwowy;
3) fundusz stypendialny;
4) zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, który tworzy się na zasadach określonych w ustawie z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 288);
5) inne fundusze, jeżeli obowiązek ich utworzenia wynika z odrębnych przepisów.
2. Fundusz statutowy Instytutu stanowi równowartość majątku Instytutu według stanu na dzień rozpoczęcia działalności.
3. Fundusz stypendialny tworzy się ze środków z dotacji podmiotowej, o której mowa w art. 12 ust. 1, w kwocie nie wyższej niż 5 % dotacji podmiotowej z budżetu państwa. Fundusz stypendialny może zostać powiększony o środki przekazane Instytutowi na podstawie odrębnych umów o finansowanie lub dofinansowanie stypendiów.
4. Podziału zysku netto dokonuje minister na wniosek Dyrektora Instytutu. Minister, mając na względzie dbałość o prawidłowe funkcjonowanie Instytutu, może dokonać innego niż wnioskowany podziału zysku.
5. Stratę netto Instytutu pokrywa się z funduszu rezerwowego.
Art. 15. [Finansowanie stypendiów]
2. Minister określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i tryb przyznawania oraz pozbawiania stypendiów, o których mowa w ust. 1, a także rodzaje i wysokość stypendiów, mając na celu maksymalne uproszczenie procedury ich przyznawania oraz zapewnienie jej jednolitości i przejrzystości.
Rozdział 4
Przepisy dostosowujące, przejściowe i końcowe
Art. 16. [Utworzenie Instytutu imienia Wincentego Witosa]
Art. 17. [Wyposażenie Instytutu w nieruchomości niezbędne do rozpoczęcia działalności]
2. Instytut jest zwolniony z podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług z tytułu wyposażenia, o którym mowa w ust. 1.
3. Instytut nie ponosi opłat sądowych w zakresie związanym z wyposażeniem, o którym mowa w ust. 1.
Art. 18. [Przyznanie jednorazowej dotacji]
2. Niewykorzystane w roku 2025 środki dotacji, o której mowa w ust. 1, przechodzą na kolejne lata obrotowe.
3. Środki dotacji, o których mowa w ust. 2, mogą zostać również przeznaczone na:
1) pozyskanie, za zgodą ministra, nieruchomości niezbędnych do rozpoczęcia działalności Instytutu w przypadku niewyposażenia Instytutu w nieruchomości zgodnie z art. 17 ust. 1;
2) finansowanie kosztów, w tym inwestycji, związanych z działalnością Instytutu.
Art. 19. [Termin powołania Pełnomocnika do spraw Organizacji Instytutu imienia Wincentego Witosa]
2. Celem działania Pełnomocnika jest zorganizowanie Instytutu, zatrudnienie pracowników Instytutu oraz podjęcie innych czynności niezbędnych do rozpoczęcia pracy Instytutu.
3. Pełnomocnik, od dnia powołania, wykonuje zadania i obowiązki Dyrektora Instytutu.
4. Pełnomocnik kończy swoją działalność z chwilą powołania Dyrektora Instytutu lub osoby pełniącej obowiązki Dyrektora Instytutu zgodnie z art. 6 ust. 6.
Art. 20. [Nabycie osobowości prawnej]
2. Pełnomocnik niezwłocznie złoży wniosek o wpisanie Instytutu do Krajowego Rejestru Sądowego.
Art. 21. [Termin powołania Dyrektora Instytutu]
Art. 22. [Roczny plan finansowy Instytutu na rok 2025]
2. Do czasu ustalenia rocznego planu finansowego Instytutu na rok 2026 podstawę gospodarki finansowej Instytutu w roku 2026 stanowi projekt tego planu.
Art. 23. [Przeniesienie planowanych dochodów i wydatków]
2. W celu wykonania przepisów ustawy minister dokona przeniesienia wydatków między działami klasyfikacji budżetowej w ramach części budżetowej, której jest dysponentem.
Art. 24. [Wejście w życie]
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: A. Duda
- Data ogłoszenia: 2025-08-08
- Data wejścia w życie: 2025-08-23
- Data obowiązywania: 2025-08-23
REKLAMA
Dziennik Ustaw
REKLAMA
REKLAMA