Monitor Polski - rok 2025 poz. 1137

Edukowanie w obszarze dostępności cyfrowej

5 poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji

Syntetyczna charakterystyka efektów uczenia się

Osoba posiadająca kwalifikację wolnorynkową "Edukowanie w obszarze dostępności cyfrowej" jest przygotowana do edukowania w zakresie dostępności cyfrowej w formie szkoleń, warsztatów, wykładów, webinarów i innych form kształcenia w trybie stacjonarnym oraz zdalnym.

Przygotowuje program szkolenia oraz dostępne cyfrowo materiały edukacyjne dostosowane do potrzeb i możliwości grupy odbiorców. Naucza, wykorzystując metody aktywizujące oraz nowe technologie, w jaki sposób zapewnić dostępność dokumentów cyfrowych, multimediów, materiałów promocyjnych i edukacyjnych. Prezentuje zasady działania technologii asystujących oraz ułatwienia dostępu.

W swoich działaniach posługuje się wiedzą na temat regulacji prawnych dotyczących dostępności cyfrowej w Rzeczypospolitej Polskiej i pozostałych państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz sposobów zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.

Zestaw 1. Posługiwanie się wiedzą na temat dostępności cyfrowej i ograniczeń osób o specjalnych potrzebach w obszarze dostępności cyfrowej

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Charakteryzuje ograniczenia osób o specjalnych potrzebach w obszarze dostępności cyfrowej

- omawia metody kształcenia osób z problemami widzenia, z ograniczeniami słuchu, z ograniczeniami mobilnymi oraz z ograniczeniami poznawczymi,

- omawia ograniczenia motoryczne i sensoryczne z perspektywy medycznej i społecznej,

- charakteryzuje ograniczenia grupy osób starszych i w podeszłym wieku,

- charakteryzuje ograniczenia osób z chorobami neurodegeneracyjnymi (np. z demencją, osób dotkniętych chorobą Parkinsona lub Alzheimera),

- charakteryzuje ograniczenia osób z problemami uczenia się (np. z dysleksją, dysgrafią, dyskalkulią).

Charakteryzuje przepisy prawne i opracowania w obszarze dostępności cyfrowej

- omawia krajowe przepisy prawne dotyczące dostępności cyfrowej,

- omawia opracowania oraz obowiązujące programy, normy ISO, rozporządzenia i dyrektywy w zakresie dostępności cyfrowej w Unii Europejskiej.

Charakteryzuje regulacje prawne oraz wytyczne związane z tworzeniem materiałów edukacyjnych

- omawia różnice między prawem autorskim, osobistym i majątkowym w odniesieniu do materiałów edukacyjnych,

- omawia zasady wykorzystania utworów i materiałów edukacyjnych, w tym graficznych, w odniesieniu do typów licencji i pól eksploatacji,

- omawia zasady tworzenia materiałów edukacyjnych zgodnie z wymogami WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) oraz UDL (Universal Design for Learning).

Zestaw 2. Posługiwanie się wiedzą na temat narzędzi sprzyjających zapewnianiu dostępności cyfrowej

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Charakteryzuje zagadnienia związane z dostępnością stron internetowych i aplikacji mobilnych

- omawia budowę stron internetowych i aplikacji mobilnych,

- omawia zasady tworzenia dostępnych stron internetowych i aplikacji mobilnych,

- omawia zagadnienia z zakresu UX (User Experience) oraz UI (User Interface) w odniesieniu do problematyki dostępności,

- omawia techniki objaśniające i uzupełniające zawarte w standardzie WCAG,

- omawia zasady tworzenia struktury semantycznej strony internetowej (np. znaczniki i atrybuty w kodzie HTML - Hypertext Markup Language),

- omawia przykłady narzędzi wykorzystywanych do badania poziomu dostępności stron internetowych (np. aplikacje do sprawdzania współczynnika kontrastu, narzędzia do walidacji automatycznej),

- omawia zasadę zgodności i poziomy zgodności zgodnie z wytycznymi WCAG,

- omawia wymogi i zasady dotyczące przygotowania deklaracji dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych.

Prezentuje zasady działania technologii asystujących i ułatwiających dostęp cyfrowy

- obsługuje czytnik ekranu,

- prezentuje sposób działania czytnika ekranu,

- omawia korzystanie z klawiatury przy użyciu klawisza Tab (Tabulation),

- omawia zasady działania monitora brajlowskiego,

- prezentuje sposoby użycia narzędzi systemowych do przybliżania i powiększania tekstu (np. lunetek, szkieł powiększających, programów powiększających, programów powiększająco-mówiących dla użytkowników niedowidzących),

- omawia narzędzia ułatwień dostępu (np. dyktafon, czytanie na głos, zmianę kontrastu, czytnik immersyjny).

Charakteryzuje zagadnienia związane z dostępnością dokumentów cyfrowych

- prezentuje ustawienia w systemie ułatwień dostępu (np. dyktafon, czytanie na głos, zmianę koloru tła, czytnik immersyjny, koncentrację na wierszach, szerokość kolumn, odstępy między wyrazami, podział wyrazów na sylaby),

- omawia metadane dokumentu cyfrowego,

- omawia tworzenie dostępnych elementów graficznych w dokumentach cyfrowych (np. diagramów, wykresów, ikon, piktogramów, zdjęć),

- omawia poprawne zastosowanie logicznego porządku w warstwie semantycznej dokumentu (np. logiczną hierarchię nagłówków, poprawne dodanie list uporządkowanych i nieuporządkowanych, komórki tabel),

- tworzy dostępną tabelę w arkuszu kalkulacyjnym,

- omawia sposób przygotowywania dostępnych tabel w arkuszach kalkulacyjnych,

- omawia parametry dostępnego dokumentu w formacie PDF (Portable Document Format),

- waliduje poziom dostępności dokumentu w formacie PDF za pomocą przeznaczanego do tego oprogramowania,

- omawia sposób walidowania poziomu dostępności dokumentu w formacie PDF za pomocą przeznaczonego do tego oprogramowania,

- omawia techniki wyjaśniające WCAG w odniesieniu do dokumentów w formacie PDF.

Charakteryzuje zagadnienia związane z dostępnością elementów multimedialnych

- omawia zasady tworzenia dostępnych elementów audio i wideo,

- omawia zasady dodawania napisów otwartych i zamkniętych do filmów,

- omawia zasady tworzenia napisów rozszerzonych,

- omawia zasady dodawania audiodeskrypcji, transkrypcji i deskrypcji,

- przygotowuje materiały graficzne (np. plakaty, infografikę, afisze) w sposób dostępny cyfrowo,

- omawia techniki wyjaśniające WCAG w odniesieniu do elementów multimedialnych,

- omawia przygotowanie elementów multimedialnych dla różnych grup osób o specjalnych potrzebach,

- prezentuje zasady tworzenia wydarzeń online na żywo (np. napisy),

- omawia wykorzystanie technologii symultanicznego przekazu tekstowego (speech-to-text) w kontekście zapewnienia dostępności cyfrowej.

Omawia zagadnienia związane z czytelnością i zrozumiałością cyfrowych treści tekstowych i nietekstowych

- prezentuje przykłady cyfrowych treści tekstowych i nietekstowych zgodnych ze standardem dostępności cyfrowej,

- omawia tworzenie alternatywy tekstowej do różnych elementów multimedialnych,

- omawia zasady dodawania tekstów alternatywnych w dokumentach cyfrowych oraz na stronach internetowych,

- omawia zasady tworzenia tekstu w języku prostym i tekstu łatwego do czytania,

- omawia zasady tworzenia jednorodności w materiałach wielojęzycznych zgodnie z zasadą internacjonalizacji i lokalizacji.

Charakteryzuje zagadnienia związane z dobrymi praktykami w obszarze komunikacji elektronicznej

- omawia dobre praktyki dotyczące dostępności w korespondencji elektronicznej i na portalach społecznościowych,

- omawia komunikatory do spotkań online pod kątem narzędzi i funkcji zapewniających dostępność.

Zestaw 3. Przygotowanie i prowadzenie usługi rozwojowej zgodnie z zasadami edukowania w obszarze dostępności cyfrowej

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Tworzy scenariusz usługi rozwojowej w odniesieniu do tematyki dostępności cyfrowej

- ustala ramy organizacyjne i cele usługi rozwojowej,

- formułuje temat zajęć,

- dobiera treści nauczania zgodnie z możliwościami poznawczymi uczestników,

- dobiera metody i techniki nauczania,

- przygotowuje pre-test i post-test do pomiaru kompetencji cyfrowych uczestników,

- przygotowuje listę materiałów źródłowych do samodzielnej nauki.

Opracowuje dostępne materiały edukacyjne

- przygotowuje cyfrowe materiały tekstowe i nietekstowe (np. zdjęcia, teksty, tabele, diagramy, wykresy) zgodnie z zasadami dostępności cyfrowej i projektowania uniwersalnego,

- projektuje listy kontrolne,

- wykonuje dostępne cyfrowo prezentacje multimedialne,

- wykorzystuje narzędzia cyfrowe w celu sprawdzenia poziomu dostępności materiałów edukacyjnych.

Prowadzi dostępną usługę rozwojową z zakresu dostępności cyfrowej

- wprowadza cele i treści zajęć uczestnikom,

- wykorzystuje techniki nauczania, w tym techniki aktywizujące,

- wykorzystuje pomoce i materiały edukacyjne,

- realizuje usługę szkoleniową zgodnie ze scenariuszem,

- przekazuje treści w sposób zrozumiały, uwzględniając poziom wiedzy uczestników,

- reaguje na potrzeby uczestników.

1. Etap weryfikacji

1.1. Metody przeprowadzania walidacji

Do weryfikacji efektów uczenia się wykorzystuje się następujące metody:

- test wiedzy,

- obserwację w warunkach symulowanych,

- rozmowę z komisją walidacyjną,

- analizę dowodów i deklaracji.

1.2. Osoby przeprowadzające walidację

Weryfikację efektów uczenia się prowadzi komisja walidacyjna składająca się z minimum trzech członków. Przewodniczący komisji walidacyjnej wybierany jest spośród członków komisji walidacyjnej. Członkowie komisji walidacyjnej spełniają następujące wymagania:

- każdy z członków musi posiadać dyplom studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich,

- jeden z członków komisji musi posiadać udokumentowane doświadczenie w samodzielnym prowadzeniu szkoleń w zakresie dostępności cyfrowej w wymiarze minimum 500 godzin przeprowadzonych w okresie ostatnich 5 lat,

- jeden z członków musi posiadać udokumentowane minimum 10-letnie doświadczenie pedagogiczne w prowadzeniu zajęć w obszarze wsparcia osób z niepełnosprawnościami, zdobyte w okresie ostatnich 15 lat,

- jeden z członków komisji musi posiadać udokumentowane doświadczenie w przeprowadzeniu minimum 10 audytów dostępności cyfrowej stron internetowych lub dokumentów cyfrowych, zdobyte w okresie ostatnich 3 lat.

1.3. Warunki organizacyjne i materialne niezbędne do prawidłowego i bezpiecznego przeprowadzenia walidacji

Instytucja prowadząca walidację musi zapewnić udział w walidacji osobom z niepełnosprawnościami.

Walidacja może odbywać się w formie stacjonarnej, zdalnej albo hybrydowo.

2. Etap identyfikowania i dokumentowania efektów uczenia się

Nie określa się wymagań dotyczących etapów identyfikowania i dokumentowania.

Brak warunków

Minimum dyplom licencjacki lub inżynierski (minimum studia pierwszego stopnia) oraz udokumentowane przeprowadzenie minimum 360 godzin dydaktycznych, szkoleń lub warsztatów z dostępności cyfrowej w okresie 3 lat poprzedzających przystąpienie do walidacji.

Certyfikat kwalifikacji ważny jest przez 5 lat. Warunkiem przedłużenia certyfikatu jest zaliczenie testu wiedzy obejmującego wiedzę z obszaru aktualnych technologii związanych z zapewnieniem dostępności cyfrowej oraz obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej i pozostałych państwach członkowskich Unii Europejskiej regulacji w tym zakresie.

Nie rzadziej niż raz na 10 lat